Phản ứng hóa học:

    C₅H₁₂ + Br₂  C₅H₁₁Br + HBr

Điều kiện phản ứng

- Ánh sáng khuếch tán mạnh.

Cách thực hiện phản ứng

- Khi có ánh sáng, khí pentan (C₅H₁₂) phản ứng với dung dịch brom (tỉ lệ 1:1) thu được pentyl bromua (C₅H₁₁Br) và hiđro bromua (HBr – khí).

Hiện tượng nhận biết phản ứng

- Trước khi chiếu sáng hoặc đun nóng hỗn hợp phản ứng có màu nâu đỏ (của dung dịch brom ). Sau khi phản ứng xảy ra hỗn hợp sản phẩm thu được có màu nâu đỏ.

(Xét phản ứng xảy ra hoàn toàn và vừa đủ, không có chất dư).

Bạn có biết

- Phản ứng trên được gọi là phản ứng thế.

- Brom không chỉ thế một nguyên tử H trong phân tử pentan mà có thể thế lần lượt từng nguyên tử H trong phân tử pentan.

- Ankan không màu mất màu dung dịch brom.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Sản phẩm của phản ứng thế brom (1:1, ánh sáng khuếch tán) vào 2,2-đimetyl propan là:

(1) CH₃C(CH₃)₂CH₂Br

(2) CH₃C(CH₂Br)₂CH₃

(3) CH₃BrC(CH₃)₃

  A. (1)  B. (2)  C. (3)  D. Cả 3 đáp án trên

Hướng dẫn:

Khi thế brom thì ưu tiên thế vào bậc cacbon cao → sản phẩm chính là: CH₃BrC(CH₃)₃

Đáp án C.

Ví dụ 2: Một ankan A có thành phần phần trăm C là 83,33%. Tìm CTPT và xác định CTCT đúng của A biết rằng khi cho A tác dụng với Br₂ theo tỉ lệ mol 1: 1 ta chỉ thu được 1 sản phẩm thế monobrom.

 A. CH₃CH₂CH₂CH₂CH₃

 B. CH₃CH₂CH(CH₃)₂

 C. C(CH₃)₄

 D. không có công thức phù hợp

Hướng dẫn:

Gọi CTPT của ankan là: C_nH_2n+2

%m_C = 12n/(12n + 2n + 2).100% = 83,33%

⇒ n = 5. Vậy CTPT của A là C₅H₁₂

A tác dụng với Br₂ theo tỉ lệ mol 1: 1 ta chỉ thu được 1 sản phẩm thế monobrom.

⇒ CTCT đúng của A là: C(CH₃)₄

Đáp án C.

Ví dụ 3: Khi brom hóa một ankan chỉ thu được một dẫn xuất monobrom duy nhất có tỉ khối hơi đối với hiđro là 75,5. Tên của ankan là:

 A. C₂H₆

 B. C₃H₈

 C. C₄H₁₀

 D. C₅H₁₂

Hướng dẫn:

  C_nH_2n+2 + Br₂ → C_nH_2n+1Br + HBr

⇒ 14n + 81 = 75,5.2 ⇒ n = 5 ⇒ CTPT: C₅H₁₂

Đáp án D.