Khi đắn đo để có một quyết định nào đó, cân nhắc để lựa chọn trường thi, ngành thi, những vấn đề tâm lý có tác động rất lớn đến mỗi người. Khi tâm lý ổn định, các quyết định sẽ sáng suốt hơn, phù hợp hơn, mang lại tâm trạng tự tin để các bạn an tâm ôn tập và thi đạt kết quả cao.

Có nên "bắt cá hai tay"?

Khi đối diện với việc đăng ký nguyện vọng dự thi, các bạn trẻ thường bộc lộ những vấn đề tâm lý như lo lắng về việc chọn lựa của mình, hoang mang khi có quá nhiều thông tin về các trường, nhiều thông tin về việc thực hiện các hình thức thi tuyển, xét tuyển...

Một số các bạn tỏ ra ngập ngừng, thiếu quyết đoán. Sự ngập ngừng này có thể tạo nên tâm trạng bất an, thiếu tự tin và có thể ảnh hưởng đến quyết định chọn trường và chọn ngành của các bạn.

Sự thiếu quyết đoán trong việc lựa chọn và đưa ra quyết định rõ ràng cũng có thể có nguồn gốc từ hiện tượng "đứng núi này trông núi nọ”. Nhiều bạn muốn "bắt cá hai tay" nên cuối cùng... chẳng tay nào bắt được cá.

Dĩ nhiên ngày nay không nhất thiết lúc nào cũng kiên định một sự lựa chọn, nhưng nếu không có sự tập trung để tìm kiếm thông tin thì sự lựa chọn của mình có thể sẽ không hoàn toàn phù hợp.

Mặt khác, nhiều bạn lại tỏ ra quá cứng nhắc, có lúc trở thành cực đoan trong việc lựa chọn của mình. Thời gian không quá gấp gáp để phải có các quyết định "đóng đinh", đôi khi những định kiến về một loại hình trường nào đó, về một loại hình nghề nghiệp nào đó, hoặc về một sự cố nào đó trong quá khứ có thể làm các bạn đánh mất cơ hội của mình.

Sự cực đoan đến gàn bướng, không chịu tham khảo ý kiến của người khác, không chia sẻ thông tin từ nhiều nguồn khác nhau có thể làm bạn trở nên lạc hậu với thời cuộc trường thi.

Một số các bạn không gàn bướng cực đoan nhưng lại có khuynh hướng xu thời, chạy theo một xu thế "hàng hiệu" nào đó nên sẽ có những quyết định theo thiên hạ. Những quyết định như vậy có thể làm bạn tạm thời an tâm trong một giai đoạn, nhưng rồi có khi lại thấy mình sao "ngốc thế, ngờ nghệch đến thế"...

Nghe bạn, có khi theo bạn, là điều cần thiết nhưng cần biết chọn lọc và có cơ sở để quyết định. Liên quan đến hiện tượng này là tâm lý tìm trường "hot", những trường "em mơ ước được đặt chân vào đó một lần" dù chỉ là một lần dự thi rồi... thôi.

Đừng tự ái và gàn bướng

Thông thường thì trường thu hút bao giờ cũng có những điều kiện rất... cao để có nhiều thí sinh dự tuyển cũng "siêu đẳng", và người trúng tuyển thật sự là rất giỏi. Do đó tâm lý tìm trường thu hút có thể làm không khí tuyển sinh nóng lên và có thể tạo nên cơn sốt... thương hiệu và ảnh hưởng không nhỏ đến việc chọn lựa của mỗi người.

Một số bạn khác tìm đến các trường "hot" không phải để cố gắng trở thành thí sinh "hot" mà đơn giản chỉ để... phòng vệ từ xa, khi cho rằng, nếu có thi rớt thì cũng đã thi rớt ở một trường "bậc cao" chứ có... thấp kém hơn ai đâu!

Hóa ra, ở một số bạn, tên ngành, tên trường cũng có những tác động nhất định, do vậy trước một "rừng" trường nếu quá lý tưởng, thậm chí ảo tưởng về cơ hội của mình, về giấc mơ đẹp của mình thì có thể bạn sẽ lại lạc vào mê hồn trận của mênh mông tên trường rất chi là ấn tượng.

Một số bạn do áp lực quá lớn từ phía gia đình, từ yêu cầu và mong đợi quá cao của người thân nên có thể tỏ ra lúng túng khi chẳng biết lựa chọn trường nào, chọn lựa cách thức nào để thể hiện giá trị đích thực của mình và có thể trở nên hết sức căng thẳng, cá biệt có bạn bị stress dữ dội vì cứ phải lo lắng mỗi ngày.

Một số bạn vì có sự chuẩn bị chưa thật tốt nên có thể cứ tần ngần, đến lúc phải quyết định chọn lựa một trường nào đó thì lại tỏ ra hoài nghi, hoài nghi về độ tin cậy của sự lựa chọn và hoài nghi cả về cơ hội của mình.

Một khi đã có sự bất an về tâm trạng từ lúc chọn ngành thi và trường thi, sự ức chế tâm lý có thể kéo dài và do đó khi dự thi, bạn có thể dễ dàng mất bình tĩnh và trở nên thiếu sáng suốt, có thể quên mất những kiến thức tích lũy được trong kỳ ôn tập...

Có thể nói việc lựa chọn, đăng ký dự thi có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc làm bài thi và lối rẽ vào đời của mỗi người. Đăng ký dự thi, lựa chọn một ngôi trường để gắn bó mấy năm sau đó là một hành vi ý chí, một hành động có ý thức và cần có sự cân nhắc chu đáo.

Để có thể tự tin và chuẩn bị một tâm thế thoải mái, bạn nên cố gắng thể hiện tính mục tiêu trong mỗi quyết định của mình, mục tiêu ấy xuất phát từ điều kiện và hoàn cảnh chủ quan của mình: chọn trường này để làm gì, để trở thành người như thế nào, tại sao mình có sự chọn lựa ấy...

TS tâm lý Đinh Phương Duy