I. Phương pháp

Cu tác dụng với các axit có tính oxi hoá mạnh (HNO₃ và H₂SO₄ đặc nóng)

Cu + 2H₂SO_{4 đặc} → CuSO₄ + SO₂ + 2H₂O

Cu + 4HNO_{3 đặc} → Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

3Cu + 8HNO_{3 loãng} → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO + 4H₂O

Với bài toán Cu tác dụng với hỗn hợp H₂SO₄ và HNO₃ có phương trình:

3Cu + 8H⁺ + 2NO₃^- → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O.

Lưu ý: Cu không tác dụng với axit HCl và H₂SO₄ loãng

Thường áp dụng phương pháp bảo toàn electron: ∑n_{e cho} = ∑n_{e nhận}

II. Ví dụ minh hoạ

Ví dụ 1: Cho 3,2 gam bột Cu tác dụng với 100 ml dung dịch hỗn hợp gồm HNO₃ 0,8M và H₂SO₄ 0,2M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, sinh ra V lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Giá trị của V là:

Ví dụ 2: Hòa tan 6,4 gam Cu bằng axit H₂SO₄ đặc, nóng (dư), sinh ra V lít khí SO₂ (sản phẩm khử duy nhất, ở (đktc). Giá trị của V là:

Ví dụ 3: Cho m gam Cu phản ứng hết với dung dịch HNO₃ thu được 8,96 lít (đktc) hỗn hợp khí NO và NO₂ có tỉ khối đối với H₂ là 19. Giá trị của m là:

III. Bài tập vận dụng

Câu 1: Cho kim loại Cu tác dụng với HNO₃ đặc hiện tượng quan sát được là :

   A. Khí màu nâu bay lên, dung dịch chuyển màu xanh

   B. Khí không màu bay lên, dung dịch chuyển màu xanh

   C. Khí không màu bay lên, dung dịch có màu nâu

   D. Khí thoát ra không màu hoá nâu trong không khí, dung dịch chuyển sang màu xanh

Câu 2: Thực hiện hai thí nghiệm:

1) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch HNO₃ 1M thoát ra V1 lít NO.

2) Cho 3,84 gam Cu phản ứng với 80 ml dung dịch chứa HNO₃ 1M và H₂SO₄ 0,5 M thoát ra V2 lít NO

Biết NO là sản phẩm khử duy nhất, các thể tích khí đo ở cùng điều kiện. Quan hệ giữa V1 và V2 là

   A. V2 = V1

   B. V2 = 2V1.

   C. V2 = 2,5V1

   D. V2 = 1,5V1.

Câu 3: Cho 6,4 gam Cu tan hoàn toàn trong 200ml dung dịch HNO₃ thì giải phóng một hỗn hợp khí gồm NO và NO₂ có tỉ khối với hidro là 19. Nồng độ mol/l của dung dịch HNO₃ là bao nhiêu?

   A. 1M

   B. 1,5M

   C. 1,25M

   D. 1,75M

Câu 4: Cho m gam Cu phản ứng hết với dung dịch HNO₃ thu được hỗn hợp 8,96 lít khí (đktc) NO và NO₂ có khối lượng là 15,2 gam. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thì khối lượng muối khan thu được là:

   A. 75,2 gam

   B. 47 gam

   C. 37,6 gam

   D. 97,2 gam

Câu 5: Cho 7,68 gam Cu vào 200 ml dung dịch gồm HNO₃ 0,6M và H₂SO₄ 0,5M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn (sản phẩm khử duy nhất là NO), cô cạn cẩn thận toàn bộ dung dịch sau phản ứng thì khối lượng muối khan thu được là

   A. 20,16 gam.

   B. 22,56 gam.

   C. 19,76 gam.

   D. 19,20 gam.

Câu 6: Cho 6,4 gam Cu tác dụng với 120 ml dung dịch X gồm HNO₃ 1M và H₂SO₄ 0,5M, thu được V lít khí NO ( là sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Giá trị của V là:

   A. 1,344.

   B. 0,896.

   C. 14,933.

   D. 0,672.

Câu 7: Hoà tan hoàn toàn 19,2 gam Cu bằng dung dịch HNO₃ loãng. Tất cả lượng khí NO thu được đem oxi hoá thành NO₂ rồi sục vào nước có dòng oxi để chuyển thành HNO₃. Thể tích khí oxi (đktc) đã tham gia vào các quá trình trên là:

   A. 3,36 lít

   B. 2,24 lít

   C. 6,67 lít

   D. 4,48 lít

Câu 8: Cho 1 lượng bột Cu dư vào 200ml hỗn hợp HNO₃ 1M và H₂SO₄ 0,5M, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch X và sản phẩm khử duy nhất là NO. Cô cạn dung dịch C, khối lượng muối khan thu được là:

   A. 28,2 gam

   B. 24 gam

   C. 52,2 gam

   D. 25,4 gam