Chuỗi phản ứng hóa học của kim loại kiềm, kiềm thổ, nhôm cực hay

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

    Để làm tốt dạng bài tập này cần nằm vững tính chất hóa học của đơn chất, hợp chất của kim loại kiềm, kiềm thổ, nhôm và sự chuyển hóa giữa chúng. Đặc biệt lưu ý đến các tính chất đặc biệt như tính lưỡng tính của nhôm, trình tự phản ứng của các chất. Cần xác định loại phản ứng, có sự thay đổi số oxi hóa hay không để lựa chọn chất cần phản ứng cho thích hợp.

Ví dụ minh họa

Bài 1: Viết phương trình hóa học biểu diễn những chuyển đổi hóa học sau:

Hướng dẫn:

    (1) 4Al + 3O₂ → 2AlCl₃ + 3H₂

    (2) Al₂O₃ + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂O

    (3) AlCl₃ + 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ + 3NH₄Cl

    (4) 2Al(OH)₃ + Ba(OH)₂ → Ba(Al(OH)₄)₂

    (5) 2Al(OH)₃ −^tº→ Al₂O₃ + 3H₂O

    (6) Al₂O₃ + 2NaOH + 3H₂O → 2Na(Al(OH)₄)

    (7) Na(Al(OH)₄) + CO₂ → NaHCO₃ + Al(OH)₃

Bài 2: Chọn X, Y, Z, T, E- theo đúng trật tự tương ứng trong sơ đồ sau:

    Hãy viết các phản ứng theo sơ đồ trên.

Hướng dẫn:

    Phản ứng

    2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H_2

    AlCl₃ + 4NaOH → NaAlO₂+ 3NaCl + 2H₂O

    NaAlO₂ + CO₂ + H₂O → Al(OH)₃ + NaHCO₃

    2Al(OH)₃ −^tº→ Al₂O₃ + 3H₂O

    Al₂O₃ + 2NaOH → 2NaAlO₂ + H₂O

    H₂O + NaAlO₂ + HCl → Al(OH)₃ + NaCl

    2Al(OH)₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 6H₂O

Bài 3: Ion Na⁺ có tồn tại hay không, nếu ta thực hiện các phản ứng hóa học sau:

    a. NaOH tác dụng với dung dịch HCl.

    b. NaOH tác dụng với dung dịch CuCl₂.

    c. Phân hủy NaHCO₃ bằng nhiệt.

    d. Điện phân NaOH nóng chảy.

    e. Điện phân NaCl nóng chảy.

Hướng dẫn:

    a. Có, vì: NaOH + HCl → NaCl + H₂O

    b. Có, vì: 2NaOH + CuCl₂ → 2NaCl + Cu(OH)₂

    c. Có, vì: 2NaHCO₃ −^tº→ Na₂CO₃ + H₂O + CO₂↑

    d. Không, vì: 4NaOH → 4Na + 2H₂O + O₂↑

    e. Không, vì: 2NaCl → 2Na + 2Cl₂↑

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Phản ứng vừa tạo kết tủa vừa có khi bay ra là:

    A. FeSO₄ + HNO₃

    B. KOH + Ca(HCO₃)₂

    C. MgS + H₂O

    D. BaO + NaHSO₄

Bài 2: Cho sơ đồ chuyển hóa sau:

    Công thức của X, Y, Z lần lượt là:

    A. Cl₂, AgNO₃, MgCO₃.

    B. Cl₂, HNO₃, CO₂.

    C. HCl, HNO₃, NaNO₃.

    D. HCl, AgNO₃, (NH₄)₂CO₃.

Bài 3: Hòa tan hỗn hợp gồm: K₂O, BaO, Al₂O₃, Fe₃O₄ vào nước (dư) thu được dung dịch X và chất rắn Y. Sục khí CO₂ đến dư vào dung dịch X, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được kết tủa là:

    A. K₂CO₃         B. Fe(OH)₃         C. Al(OH)₃         D. BaCO₃

Bài 4: Viết phương trình hóa học của các phản ứng thực hiện dãy chuyển đổi sau:

Bài 5: Tùy thuộc nồng độ của dung dịch HNO₃, kim loại nhôm có thể khử HNO₃ thành NO₂, NO, N₂ hoặc NH₄NO₃. Hãy viết phương trình hóa học của những phản ứng trên.

Bài 6: Phản ứng nào sau đây không xảy ra:

    A. CaO + CO₂ → CaCO₃

    B. Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O

    C. CaCl₂ + MgCO₃ → CaCO₃ + MgCl₂

    D. CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Bài 7: Nung nóng từng cặp chất sau trong bình kín:

    (1) H₂(k) + CuO(r) ; (2) C (r) + KClO₃; (3) Fe (r) + O₂(r)

    (4) Mg(r) + SO₂(k); (5) Cl₂(k) + O₂(k); (6) K₂O (r) + CO₂(k)

    Số trường hợp có phản ứng hóa học xảy ra là:

    A. 4         B. 2         C. 3         D. 5

Bài 8: Viết phương trình phản ứng để giải thích hiện tượng xảy ra khi:

    a. Cho dd NH₃ dư vào dd AlCl₃.

    b. Cho từ từ dd NaOH đến dư vào dd AlCl₃.

    c. Cho từ dd Al₂(SO₄)₃ vào dd NaOH và ngược lại.