A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

    Tác dụng với NaOH, KOH, Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

    Đối với bài toán này ta tính hệ số k:

    Nếu: 

    PTHH tạo muối:

    Lưu ý:

    - Hấp thụ CO₂ vào NaOH dư/ nước vôi dư chỉ tạo muối Na₂CO₃/ CaCO₃.

    - Hấp thụ CO₂ dư vào NaOH/ nước vôi chỉ tạo muối NaHCO₃/ Ca(HCO₃)₂.

    - Hấp thụ CO₂ vào NaOH tạo dung dịch muối. Sau đó thêm BaCl₂ vào dung dịch muối thấy kết tủa. Thêm tiếp Ba(OH)₂ dư vào thấy xuất hiện thêm kết tủa: tạo ra 2 muối Na₂CO₃ và NaHCO₃.

    - Hấp thụ CO₂ vào nước vôi trong thấy tạo kết tủa. Sau đó thêm NaOH dư vào thấy có kết tủa nữa: tạo ra 2 muối CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

    - Hấp thụ CO₂ vào nước vôi trong thấy tạo kết tủa, lọc bỏ kết tủa rồi đun nung nóng lọc lại thấy kết tủa trắng nữa: tạo ra 2 muối CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

    - Nếu bài toán không cho bất kì dữ liệu nào thì phải cho trường hợp để giải.

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cho V lít SO₂ (đktc) vào 300 ml dung dịch Ca(OH)₂ 0,1M thu được 2,08 gam kết tủa. Tìm V.

Hướng dẫn:

    Ta có: n_Ca(OH)2= 0,1 × 0,3 = 0,03 (mol)

    Kết tủa là CaSO₃ ⇒ n_CaSO3 = 2,6/120 = 0018 (mol)

        +) Trường hợp 1: Ca(OH)₂ dư:

    n_SO2 = 0,018 (mol) ⇒ V = 0,4032 (lít)

        +) Trường hợp 2: xảy ra xả 2 phản ứng.

    n_SO2 = 0,018 + 0,024 = 0,042 (mol) ⇒ V = 0,9408 (lít)

Bài 2: Nung 13,4 gam hỗn hợp 2 muối cacbonat của 2 kim loại hóa trị 2, thu được 6,8 gam chất rắn và khí X. Lượng khí X sinh ra cho hấp thụ vào 75ml dung dịch NaOH 1M. Khối lượng muối khan thu được sau phản ứng là:

    A. 5,8 g         B. 6,5 g         C. 4,2 g         D. 6,3 g

Hướng dẫn:

    Gọi công thức chung của hai muối cacbonat kim loại hóa trị II là RCO₃

    RCO₃ −^tº→ RO + CO₂

    Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

    m_CO2 = m_RCO3 - m_RO = 13,4 - 6,8 = 6,6 (g)

    n_CO2 = 0,15 mol

    Ta có: nNaOH = 0,075 mol

    ⇒ tạo ra muối NaHCO₃ và CO₂ dư.

    ⇒ m_muối = 0,075.84 = 6,3(g)

Bài 3: Cho 100g CaCO₃ tác dụng hoàn toàn với dung dịch HCl để lấy khí CO₂ sục vào dung dịch chứa 60 g NaOH. Tính khối lượng muối natri thu được.

Hướng dẫn:

    CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂ + H₂O

    Số mol CaCO₃ n_CaCO3 = 100/100 = 1 mol

    Số mol CO₂ n_CO2 = n_CaCO3 = 1 mol

    Số mol NaOH n_NaOH = 60/40 = 1,5 mol

    Lập tỉ lệ k = n_NaOH/n_CO2 = 1,5/1 = 1,5

    k = 1,5 phản ứng tạo ra hai muối NaHCO₃ và Na₂CO₃

    Gọi x, y lần lượt là số mol NaHCO₃ và Na₂CO₃.

    Theo bài ra ta có hệ

    Khối lượng NaHCO₃ m = 84.0,5 = 42(g)

    Khối lượng Na₂CO₃ m = 106.0,5 = 53 (g)

Bài 4: Cho 2,8 gam CaO tác dụng với một lượng nước lấy dư thu được dung dịch A. Sục 1,68 lít CO₂ (đktc) vào dung dịch A.

    a) Tính khối lượng kết tủa thu được.

    b) Khi đun nóng dung dịch A thì khối lượng kết tủa thu được tối đa là bao nhiêu?

Hướng dẫn:

    Ta có: n_CaO = 2,8/56 = 0,05(mol) và n_CO2 = 1,68/22,4 = 0,075(mol)

    Phản ứng:

    Lập tỉ lệ: 

    Như vậy, sau phản ứng tạo thành 2 muối:

    ⇒ m_CaCO3 = 100(0,05 - 0,025) = 2,5(gam)

    Khi đun nóng dung dịch:

    Vậy khi đun nóng, khối lượng kết tủa thu được tối đa là 5 gam.

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Đốt cháy hoàn toàn m gam FeS₂ bằng một lượng O2 vừa đủ, thu được khí X. Hấp thụ hết X vào 1 lít dung dịch chứa Ba(OH)₂ 0,15M và KOH 0,1M, thu được dung dịch Y và 21,7 gam kết tủa. Cho Y vào dung dịch NaOH, thấy xuất hiện thêm kết tủa. Giá trị của m là:

    A. 23,2         B. 12,6         C. 18,0         D. 24,0

Bài 2: Sục V lít CO₂ (đktc) vào 150 ml dung dịch Ba(OH)₂ 1M sau phản ứng thu được 19,7 gam kết tủa. Tính V?

    A. 2,24l         B. 3,36l         C. 4,48l         D. Cả A và C

Bài 3: Hấp thụ hoàn toàn 3,36 lít CO₂ (đktc) vào 125 ml dung dịch Ba(OH)₂ 1M, thu được dung dịch X. Coi thể tích dung dịch không thay đổi, nồng độ mol của chất tan trong dung dịch X là:

    A. 0,4M         B. 0,2M         C. 0,6M         D. 0,1M

Bài 4: Hấp thụ hoàn toàn 2,688 lít CO₂ (đktc) vào 2,5 lít dung dịch Ba(OH)₂ có nồng độ a mol/l, thu được 15,76 gam kết tủa. Giá trị của a là:

    A. 0,032         B. 0,048         C. 0,06         D. 0,04

Bài 5: Hấp thụ hoàn toàn 3,36 lít khí CO₂ (ở đktc) vào m gam dung dịch hỗn hợp chứa 0,05 mol NaOH; 0,05mol KOH; 0,05 mol Ba(OH)₂. Dung dịch sau phản ứng có khối lượng?

    A. (m – 11,65) gam

    B. (m + 6,6) gam

    C. (m – 5,05) gam

    D. (m – 3,25) gam

Bài 6: Hấp thụ hoàn toàn 0,672lit khí CO₂ (đktc) vào 1 lít dd gồm NaOH 0,025M và Ca(OH)₂ 0,0125M, thu được x gam kết tủa. Giá trị của x là :

    A. 2,00

    B. 0,75

    C. 1,25

    D. 1,00

Bài 7: Hấp thụ hoàn toàn 4,48 lít CO₂ ở (đktc) vào 500 ml dung dịch hỗn hợp gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)₂ 0,2M, sinh ra m gam kết tủa. Giá trị của m là:

    A. 19,70         B. 17,73         C. 9,85         D. 11,82

Bài 8: Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít CO₂ (đktc) vào 100 ml dung dịch gồm K₂CO₃ 0,2M và KOH x mol/lít, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với dung dịch BaCl₂ (dư) thu được 11,82 gam kết tủa. Giá trị của X là:

    A. 1,0         B. 1,4         C. 1,2         D. 1,6