Cách làm bài tập nhận biết chất hóa học cực hay, chi tiết

Cách làm bài tập nhận biết chất hóa học cực hay, chi tiết Hóa học lớp 12 với đầy đủ lý thuyết, phương pháp giải và bài tập có lời giải cho tiết sẽ giúp học sinh nắm được Cách làm bài tập nhận biết chất hóa học cực hay, chi tiết

618

Tải tài liệu

« Trang trước

Trang sau »

Cách làm bài tập nhận biết chất hóa học cực hay, chi tiết

Bảng nhận biết chất hóa học

Ion, chất	Ion, chất Thuốc thử	Hiện tượng, phương trình
Ion
Na⁺, K⁺	Thử màu ngọn lửa ( Đốt bằng ngọn lửa không màu)	Với Na⁺ ngọn lửa biến thành màu vàng; K⁺ biến thành màu tím
NH₄⁺	Dung dịch kiềm (OH^-)	Sủi bọt khí mùi khai : NH₄⁺ + OH^- → NH₃ + H₂O
Ba²⁺	- Dung dịch có SO₄^2- - Dung dịch K2CrO4 hoặc K2Cr2O7	- Xuất hiện kết tủa trắng: Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄↓ - Xuật hiện kết tủa vàng: Ba²⁺ + CrO4^2- → BaCrO4↓ 2Ba²⁺ + Cr₂O₇^2- + H₂O → 2BaCrO4 + 2H⁺
Al³⁺, Cr³⁺	Dung dịch kiềm (OH^-) dư	Xuất hiện kết tủa (Al(OH)₃ màu trắng; Cr(OH)₃ màu xanh), sau đó kết tủa tan: M³⁺ + 3OH^- → M(OH)₃ M(OH)₃ + OH^- → M(OH)₄-( hoặc MO₂^-+ 2H₂O)
Fe³⁺	Dung dịch kiềm (hoặc NH₃) hoặc dung dịch thiosunfua SCN^-	Fe³⁺ + OH^- → Fe(OH)₃↓ Kết tủa nâu đỏ Fe³⁺ + 3SCN^- → Fe(SCN)₃ dung dịch màu đỏ máu
Fe²⁺	Dung dichh kiềm hoặc NH₃	Kết tủa keo trắng, khi đưa ra ngoài không khí tạo kết tủa màu nâu đỏ: Fe²⁺ + OH^- → Fe(OH)₂↓: trắng 4Fe(OH)₂ + O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)₃: nâu đỏ
Cu²⁺, Ni²⁺	- Dung dịch kiềm (OH^-)	- Kết tủa xanh lục: Cu²⁺ + 2OH^- → Cu(OH)₂↓: xanh lục - Tạo kết tủa xanh lục sau đó kết tủa tan tạo kết tủa xanh lam đậm ( do khả năng tạo phức NH₃ với Cu) Cu²⁺ + 2NH₃ + 2H₂O → Cu(OH)₂↓ + 2NH₄⁺ Cu(OH)₂↓ + NH₃ → [Cu(NH₃)₄]²⁺ + 2OH^- Ni²⁺ tương tự
NO₃^-	Cu, H₂SO₄ loãng	Giải phóng khí không màu hóa nâu trong không khí 3Cu + 8H⁺ + 2NO₃^- → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O NO + O₂ → 2NO₂
SO₄^2-	Dung dịch Ba²⁺	Xuất hiện kết tủa trắng: SO₄^2- + Ba²⁺ → BaSO₄↓ ( kết tủa không tan trong axit)
CO₃^2-;	- Dung dịch Ba²⁺ - Dung dịch axit (H⁺)	- Xuất hiện kết tủa trắng nhưng tan được trong axit: Ba²⁺ + CO₃^2- → BaCO₃↓ BaCO₃ + 2H⁺ → CO₂ + H₂O + Ba²⁺ - Sủi bọt khí: H⁺ + CO₃^2- → CO₂ + H₂O
SO₃^2-	- Dung dịch Ba²⁺ - Dung dịch axit (H⁺) - Dung dịch I₂	- Xuất hiện kết tủa trắng nhưng tan được trong axit: Ba²⁺ + SO₃^2- → BaSO₃↓ BaSO₃ + 2H⁺ → SO₂ + H₂O + Ba²⁺ - Sủi bọt khí: H⁺ + SO₃^2- → SO₂ + H₂O - Làm mất màu dung dịch I₂: SO₃^2- + I₂ + H₂O → SO₃^2- + 2H⁺ + 2I^-
Cl^-; Br^-; I^-	Dung dịch AgNO₃	Xuất hiện kết tủa trắng: Ag + X^- → AgX↓ ( AgCl: trắng; AgBr: vàng nhạt; AgBr: vàng đậm) Chú ý: Với AgCl tan được trong dung dịch NH₃ AgCl + NH₃ → [Ag(NH₃)₂]⁺ + Cl^- Kết tủa AgCl sẽ xuất hiện lại khi cho dung dịch HNO₃: [Ag(NH₃)₂]⁺ + Cl^- + 2H⁺ → AgCl↓ + 2NH₄⁺
Chất khí
CO₂	- Dung dịch Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂	Xuất hiện kết tủa trắng: CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + H₂O CO₂ + Ba(OH)₂ → BaCO₃↓ + H₂O
SO₂	- Dung dịch Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂ - Dung dịch Br₂	- Giống như CO₂ - Mất màu dung dịch Br₂ SO₂ + Br₂ + 2H₂O→ 2HBr + H₂SO₄
Cl₂	Dung dịch KI + hồ tinh bột	- I₂ sinh ra làm hồ tinh bột chuyển sang xanh 2KI + Cl₂ → 2KCl + I₂
NO₂	Dùng H₂O sau đó dùng Cu	Sinh ra khí không màu hóa nâu trong không khí 4NO₂ + O₂ + 2H₂O → 4HNO₃ 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)2 + 2NO↑ + 4H₂O
H₂S	Dung dịch Cu²⁺ hoặc Pb²⁺	Kết tủa đen Cu²⁺ + H₂S → CuS↓ + 2H+ Pb²⁺ + H₂S → PbS↓ + 2H+
NH3	Qùy tím ẩm	Qùy tím ẩm hóa xanh
Các hợp chất hữu cơ
Ancol	Na	Xuất hiện sủi bọt khí Lưu ý: - Ancol bậc 1 oxi hóa ⇒ anhehit. Nhận biết andehit sẽ nhận ra alcol - Ancol etylic có phản ứng iođofom: C2H5OH + 4I₂ + 6NaOH → HCOONa + 5NaI + 5H₂O + CH3I3↓ - Ancol đa chức có OH liền kề: Dùng Cu(OH)₂ tạo phức màu xanh lam
Anđehit	AgNO₃/NH₃	Phản ứng tráng bạc: tạo kết tủa bạc
Axit cacboxylic	- Qùy tím - Muối CO₃^2-	- Qùy tím đổi màu đỏ - Giải phóng CO₂ Chú ý: Axit fomic có nhóm –CHO nên phản ứng tráng gương; axit axetic phản ứng với FeCl₃ cho phức chất màu đỏ
Glucozơ, fructozơ	- AgNO₃/NH₃ - Cu(OH)₂	- Phản ứng tráng bạc - Phản ứng của ancol có nhóm OH liền kề: tạo phức xanh lam Chú ý: Glucozơ làm mất màu dung dịch Br₂ còn fructozơ thì không
Tinh bột	I₂	Màu xanh
Ankan	Cho phản ứng với Halgen sau đó thử sản phẩm bằng quỳ tím ẩm	Phản ứng thế sản phẩm sinh ra HCl làm đổi màu quỳ tím ẩm sang đỏ
Anken	Dung dịch Br₂; KMnO₄	Mất màu dung dịch Br₂, KMnO₄
Ankin	Dung dịch Br₂; KMnO₄	Mất màu dung dịch Br₂, KMnO₄ Chú ý: Với ankin-1 tạo kết tủa với AgNO₃/NH₃
Aren	Brom lỏng (Fe)	Mất màu Br₂
Aren	Brom lỏng (Fe)	Mất màu Br₂ Chú ý: với ankyl benzen đun nóng với dung dịch KMnO₄ làm mất màu thuốc tím
Stiren	Dung dịch Br₂	Mất màu

Phương pháp :

Ví dụ 1 : Có 3 lọ mất nhãn đựng ba chất riêng biệt: phenol, stiren và ancol benzylic. Thuốc thử nào sau đây có thể nhận biết được cả ba lọ hóa chất trên?

A. Qùy tím

B. Dung dịch Br₂

C. Dung dịch NaOH

D. Na kim loại

Hướng dẫn giải :

Phenol tạo kết tủa với dung dịch Br₂

Stiren làm mất màu với dung dịch Br₂

Ancol benzylic không hiện tượng

→ Đáp án B

Ví dụ 2 : Có thể dùng thuốc thử nào dưới đây để phân biệt các dung dịch riêng biệt chứa AlCl₃, FeCl₃, FeCl₂ và MgCl₂?

A. Dung dịch H₂SO₄

B. Dung dịch NaOH

C. Dung dịch Na₂SO₄

D. Dung dịch NH₄NO₃

→ Đáp án B

Ví dụ 3 : Cho ba hợp kim: Cu-Ag; Cu – Al; Cu – Zn. Thuốc thử nào sau đây có thể được dùng để phân biệt ba hợp kim trên?

A. HCl và NaOH B. HNO₃ và NH₃

C. H₂SO₄ và NaOH D. H₂SO₄ loãng và NH₃

Hướng dẫn giải :

Cho H₂SO₄ loãng:

- Hợp kim nào không xuất hiện khí là Cu – Ag

Cho dung dịch NH₃ vào dung dịch thu được trong hai hợp kim còn lại:

+ Xuất hiện kết tủa keo trắng và không tan trong NH₃ dư ⇒ hợp kim Cu – Al

2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂

Al₂(SO₄)₃ + 6NH₃ + 6H₂O → 2Al(OH)₃ + 3(NH₄)₂SO₄

+ Xuất hiện kết tủa rồi kết tủa lại tan trong NH₃ dư ⇒ hợp kim Cu – Zn

Zn + H₂SO₄ → ZnSO₄ + H₂

ZnSO₄ + 2NH₃ + 2H₂O → Zn(OH)₂ + (NH₄)₂SO₄

Zn(OH)₂ + 4NH₃ → [Zn(NH₃)₄](OH)₂

→ Đáp án D

Ví dụ 4 : Có 5 bình mất nhãn, chứa riêng biệt các khí SO₂, SO₃, N₂, CH₃NH₂ và NH₃. Nếu chỉ dùng quỳ tím ẩm thì có thể nhận ra bình chứa khí:

A. SO₂ B. SO₃ C. N₂ D. NH₃

Hướng dẫn giải :

SO₂, SO₃: làm quỳ tím ẩm chuyển màu đỏ

CH₃NH₂ và NH₃: làm quỳ tím hóa xanh

N₂: không hiện tượng

→ Đáp án C

Ví dụ 5 : Có 4 dung dịch là: NaOH, H₂SO₄, HCl, Na₂CO₃. Chỉ dùng thêm 1 chất để nhận biết các dung dịch đó thì chất đó là chất nào?

A. Dung dịch HNO₃.

B. Dung dịch KOH.

C. Dung dịch BaCl₂.

D. Dung dịch NaCl.

Hướng dẫn giải :

Dùng BaCl₂ nhận biết được 2 nhóm:

+ Xuất hiện kết tủa trắng: H₂SO₄; Na₂CO₃ (Nhóm I)

Ba²⁺ + SO₄^2- → BaSO₄↓

Ba²⁺ + CO₃^2- → BaCO₃↓

+ Không hiện tượng: NaOH; HCl (Nhóm II)

;Đổ lần lượt từng chất của 2 nhóm vào nhau:

+ Nếu cặp chất nào đổ vào nhau xuất hiện sủi bột khí là Na₂CO₃ (nhóm I) và HCl (nhóm II)

H⁺ + CO₃^2- → CO₂↑ + H₂O

→ Đáp án C

Ví dụ 6 : Chỉ dùng thêm một chất nào trong các chất dưới đây để nhận biết các chất: ancol etylic, axit axetic, glixerol, glucozơ đựng trong 4 lọ mất nhãn ?

A. dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

B. Quỳ tím.

C. CaCO₃.

D. Cu(OH)₂.

Hướng dẫn giải :

Dùng Cu(OH)₂ hiện tượng:

+ Axit axetic: hòa tan kết Cu(OH)₂

+ Glixerol: Tạo phức màu xanh lam

+ Glucozơ: Tạo phức màu xanh lam, khi đun nóng xuất hiện đỏ gạch (Cu₂O)

+ Ancol etylic: Không hiện tượng

→ Đáp án D

Ví dụ 7 : Có 4 chất lỏng đựng trong 4 lọ bị mất nhãn: ancol etylic, toluen, phenol, axit fomic. Để nhận biết 4 chất đó có thể dùng nhóm thuốc thử nào sau đây ?

A. Quỳ tím, nước Br₂, dung dịch NaOH.

B. Dung dịch Na₂CO₃, nước Br₂, Na.

C. Quỳ tím, nước Br₂, dung dịch K₂CO₃.

D. Na, dung dịch HCl, dung dịch AgNO₃ trong NH₃.

Hướng dẫn giải :

+ Dùng Na₂CO₃ nhận ra axit fomic: Hiện tượng sủi bọt khí

+ Nước Br₂ nhận ra phenol: Hiện tượng kết tủa trắng

+ Na nhận ra ancol etylic: Hiện tượng sủi bọt khí

→ Đáp án B

Ví dụ 8 : Có 4 bình đựng các khí riêng biệt: CO₂; SO₃; SO₂ và N₂. Trật tự dùng thuốc thử nào cho dưới đây để nhận biết các khí trên?

A. Dung dịch BaCl₂, dung dịch Br₂ và dung dịch Ca(OH)₂

B. Dung dịch Ca(OH)₂, dung dịch Ba(OH)₂ và dung dịch Br₂

C. Qùy tím ẩm, dung dịch Ca(OH)₂ và dung dịch Br₂

D. Dung dịch Br₂, dung dịch BaCl₂ và que đóm

Hướng dẫn giải :

Dùng BaCl₂ có hiện tượng:

+ Xuất hiện kết tủa trắng gồm các khí: CO₂; SO₃; SO₂

+ Không hiện tượng: N₂

Dùng dung dịch Br₂ để nhận biết các khí: CO₂; SO₃; SO₂

+ SO₂ làm mất màu dung dịch brom

+ CO₂; SO₃ không hiện tượng

Dùng Ca(OH)₂ để nhận biết CO₂; SO₃

+ Xuất hiện kết tủa trắng: CO₂

+ Không hiện tượng: SO₃

→ Đáp án A

Ví dụ 9 : Có 3 bình không nhãn, mỗi bình đựng 1 trong các dung dịch: NaCl, NaBr, NaI. Dùng cặp thuốc thử nào sau đây để xác định dung dịch chứa trong mỗi bình?

A. Nước Cl₂ và dung dịch I₂.

B. Nước Br₂ và dung dịch I₂.

C. Nước Cl₂ và hồ tinh bột.

D. Nước Br₂ và hồ tinh bột.

Hướng dẫn giải :

Dùng nước clo và hồ tinh bột xảy ra hiện tượng:

+ Bình NaBr: xuất hiện dung dịch vàng đậm ( do Br₂ sinh ra)

+ Bình NaI: Xuất hiện màu xanh, do I₂ sinh ra làm hồ tinh bột chuyển sang màu xanh

+ Bình NaCl: Không hiện tượng

→ Đáp án C