Cách gọi tên Amin, Amino Axit hay, chi tiết - Hoá 12       

1. Gọi tên amin

a) Cách gọi tên theo danh pháp gốc – chức : ank + yl + amin

Ví dụ : CH₃NH₂ (Metylamin), C₂H₅–NH₂ (Etylamin), CH₃CH(NH₂)CH₃ (Isopropylamin), ….

b) Cách gọi tên theo danh pháp thay thế : ankan + vị trí + amin

Ví dụ : CH₃NH₂ (Metanamin), C₂H₅–NH₂ (Etanamin),

CH₃CH(NH₂)CH₃ (Propan - 2 - amin), ...

c) Tên thông thường chỉ áp dụng với một số amin

Chú ý:

- Tên các nhóm ankyl đọc theo thứ tự chữ cái a, b, c… + amin

- Với các amin bậc 2 và 3, chọn mạch dài nhất chứa N làm mạch chính, N có chỉ số vị trí nhỏ nhất. Đặt một nguyên tử N trước mỗi nhóm thế của amin

            + Có 2 nhóm ankyl → thêm 1 chữ N ở đầu.

            Ví dụ : CH3–NH–C2H5 : N–etyl metyl amin.

            + Có 3 nhóm ankyl → thêm 2 chữ N ở đầu (nếu trong 3 nhóm thế có 2 nhóm giống nhau).

            Ví dụ : CH₃ –N(CH₃)–C₂ H₅ : N, N–etyl đimetyl amin

            + Có 3 nhóm ankyl khác nhau → 2 chữ N cách nhau 1 tên ankyl.

            Ví dụ : CH₃–N(C₂ H₅ )–C₃H₇ : N–etyl–N–metyl propyl amin.

- Khi nhóm –NH₂ đóng vai trò nhóm thế thì gọi là nhóm amino.

      Ví dụ: CH₃ CH(NH₂)COOH (axit 2-aminopropanoic)

2. Gọi tên amino axit

a) Tên thay thế: axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ:

H₂N–CH₂–COOH: axit aminoetanoic ;

HOOC–[CH₂]₂ –CH(NH₂ )–COOH: axit 2-aminopentanđioic

b) Tên bán hệ thống: axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng.

Ví dụ:

CH₃ –CH(NH₂ )–COOH : axit α,-aminopropionic

H₂N–[CH₂ ]₅ –COOH : axit ε-aminocaproic

H₂N–[CH₂]₆–COOH: axit ω-aminoenantoic

c) Tên thông thường: các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên thường.

Ví dụ:

H₂ N–CH₂ –COOH có tên thường là glyxin (Gly)

                                                Bảng: Tên gọi của 1 số α-amino axit

Công thức	Tên thay thế	Tên bán hệ thống	Tên thường	Kí hiệu
H2 N- CH2 -COOH	Axit aminoetanoic	Axit aminoaxetic	Glyxin	Gly
CH3 – CH(NH2 ) - COOH	Axit- 2 – aminopropanoic	Axit - aminopropanoic	Alanin	Ala
(CH3 )2 CH – CH(NH)2 -COOH	Axit - 2 amino -3 - Metylbutanoic	Axit Α -aminoisovaleric	Valin	Val
	Axit - 2 - amino -3(4 -hiđroxiphenyl) propanoic	Axit Α - amino -β (p - hiđroxiphenyl) propionic	Tyrosin	Tyr
HOOC(CH2)2CH(NH2) - COOH	Axit-2 - aminopentanđioic	Aixt glutamic	Glu
H2N-(CH2)4 –CH(NH2) -COOH	Axit-2,6 - điaminohexanoic	Axit- α, ε -ñiaminocaproic	Lysin	Lys

Ví dụ minh họa

Câu 1:Viết công thức cấu tạo của các chất sau: Glyxin; axit glutamic; axit ω-aminoenantoic; phenylalanin

Câu 2:Tên gọi của C₆ H₅ –NH–CH₃ là:

A. Metyl phenyl amin.

B. N–metylanilin

C. N–metyl benzen amin.

D. cả A, B, C đều đúng.

Câu 3:N,N- Etyl metyl propan-1-amin có CTCT là

A. (CH₃ )(C₂ H₅ )(CH₃ CH₂ CH₂ )N

B. (CH₃ )₂ CH(CH₃ )(C₂ H₃ x)N

C. (CH₃ )₂ (C₂ H₅ )N

D. (CH₃ )(C₂ H₅ )(CH₃ )₂ CHN

Câu 4: Alanin có công thức là

A. H₂N–CH₂CH₂COOH.

B. C₆H₅–NH₂.

C. CH₃CH(NH₂)–COOH. C.

D. H₂N–CH₂COOH.

Câu 5:Trong các tên gọi dưới đây, tên nào phù hợp với chất C₆ H₅ CH₂ NH₂

A. Phenylamin.

B. Benzylamin

C. Anilin.

D. Metylphenylamin.

Câu 6: Tên gọi của amino axit nào sau đây là đúng?

A. H₂ N – CH₂ COOH : glixerin hay glixerol

B. CH₃ CH(NH₂ )COOH : anilin

C. C₆ H₅ CH₂ CH(NH₂ )COOH : phenylalanin

D. HOOC – (CH₂ )₂ CH(NH₂ )COOH: axit glutanic