A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

    - Có 2 dạng thường gặp: phản ứng nhiệt phân và phản ứng trao đổi (với axit → khí; với muối → kết tủa)

    * Lưu ý: Khi cho từ từ dung dịch HCl vào hỗn hợp muối cacbonat và hiđro cacbonat, phản ứng xảy ra theo trình tự:

    Đầu tiên: H⁺ + CO^2-₃ → HCO^-₃

    Sau đó: HCO^-₃ + H+ → CO₂ + H₂O

Ví dụ minh họa

Bài 1: Cho 19,2 gam hỗn hợp muối cacbonat của kim loại hóa trị I và muối cacbonat của kim loại hóa trị II tác dụng với dung dịch HCl dư, thu được 4,48 lít một chất khí (đktc). Tính khối lượng muối tạo ra trong dung dịch.

Hướng dẫn:

    Gọi công thức hai muối cacbonat là M₂CO₃ và M'CO₃

    M₂CO₃ + 2HCl → 2MCl + CO₂ + H₂ O

    M'CO₃ + 2HCl → M'Cl₂ + CO₂ + H₂ O

    Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng:

    1 mol muối cacbonnat tạo thành muối clorua ⇒ khối lượng tăng.

    35,5 .2 – 60 = 11 (gam) ⇒ n_CO2 = n_{muối cacbonat} = 0,2(mol)

    ⇒ m_{muối clorua} = m_{muối cacbonlat} + 0,2.11 = 19,2 + 2,2 = 21,4(gam)

Bài 2: Khi nung 30 gam hỗn hợp CaCO₃ và MgCO₃ thì khối lượng chất rắn thu được sau phản ứng chỉ bằng một nửa khối lượng ban đầu. Tính thành phần % theo khối lượng các chất ban đầu:

    A. 28,41% và 71,59%         B. 13% và 87%

    C. 40% và 60%         D. 50,87% và 49,13%

Hướng dẫn:

    Gọi x, y lần lượt là số mol CaCO₃ và MgCO₃ trong hỗn hợp

    PTP Ư:

    Theo đề bài ta có phương trình: 56x + 40y = (100x + 4y)/2

    Hay x/y = 1/3

    Vậy: 

    %MgCO₃ = 100% - 28,41%

Bài 3: Nhỏ từ từ từng giọt đến hết 30ml dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch chứa Na₂CO₃ 0,2M và NaHCO₃ 0,2M, sau phản ứng thu được số mol CO₂ là:

    A. 0,03         B. 0,01         C. 0,02         D. 0,015

Hướng dẫn:

    Ta có: n_HCl = 0,03 mol; n_Na2CO3 = 0,02 mol; n_NaHCO3 = 0,02 mol

    Pứ:

    n_H⁺ còn = 0,01 mol và trong dd đang có n_HCO^-3 = 0,02 + 0,02 = 0,04 mol

    Do H⁺ dư nên tiếp tục xảy ra phản ứng:

    Đáp án B.

B. Bài tập trắc nghiệm

Bài 1: Nung nóng 100 g hỗn hợp NaHCO₃ và Na₂CO₃ đến khối lượng không đổi thu được 69g hỗn hợp rắn. % khối lượng của NaHCO₃3 trong hỗn hợp là:

    A. 80%         B. 70%         C. 80,66%         D. 84%

Bài 2: Cho 2,84 g hỗn hợp CaCO₃ và MgCO₃ tác dụng hết với dung dịch HCl thấy bay ra 672 ml khí CO₂ (đktc). Phần trăm khối lượng của hai muối (CaCO₃ và MgCO₃) trong hỗn hợp là phương án nào sau đây?

    A. 35,2% và 64,8%         B. 70,4% và 29,6%

    C. 85,49% và 14,51%         D. 17,6% và 82,4%

Bài 3: Hấp thụ hoàn toàn 0,672lit khí CO₂ (đktc) vào 1 lít dd gồm NaOH 0,025M và Ca(OH)₂ 0,0125M, thu được x gam kết tủa. Giá trị của x là :

    A. 2,00

    B. 0,75

    C. 1,25

    D. 1,00

Bài 4: Cho 3,9 gam hỗn hợp 2 muối Na₂CO₃ và K₂SO₃ tác dụng với 200 ml dung dịch HCl, ta thu được một hỗn hợp khí A có tỉ khối hơi so với metan là 3,583 và dung dịch B. Để trung hòa lượng axit còn dư trong dung dịch B ta phải dùng hết 100 ml dung dịch Ba(OH)₂ 0,2M. Vậy % Na₂CO₃ và K₂SO₃ trong hỗn hợp ban đầu là:

    A. 60,5% và 39,5%

    B. 64% và 36%

    C. 64,6% và 35,4%

    D. 25,14% và 74,86%

Bài 5: Cho 9,125 gam muối hiđrocacbon phản ứng hết với dung dịch H₂SO₄ (dư), thu được dung dịch chứa 7,5 gam muối sunfat trung hòa. Công thức của muối hiđrocacbon là:

    A. NaHCO₃         B. Mg(HCO₃)₂         C. Ba(HCO₃)₂         D. Ca(HCO₃)₂

    A. 0,03

    B. 0,01

    C. 0,02

    D. 0,015

Bài 7: Hòa tan hoàn toàn 12,4 gam hỗn hợp gồm 2 muối cacbonat của kim loại hóa trị II và hóa trị III vào H₂SO₄ loãng; dư thu được 1,12 lít khí ở đktc. Vậy khối lượng muối thu được sau khi cô cạn dung dịch là:

    A. 12,8g         B. 14,2g         C. 13,6g         D. 14,6g

Bài 8: Dung dịch X chứa hỗn hợp gồm Na₂CO₃ 1,5M, KHCO₃ 1M. Nhỏ từ từ từng giọt cho đến hết 200ml dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch X, sinh ra V lít khí (ở đktc). Giá trị của V là :

    A. 4,48

    B. 3,36

    C. 2,24

    D. 1,12