Bài 49: Cơ quan phân tích thị giác (Phần 2)

A. Lý thuyết

I. Cơ quan phân tích:

- Cơ quan phân tích gồm:

   + Cơ quan thụ cảm

   + Dây thần kinh (dẫn truyền hướng tâm)

   + Bộ phận kích thích ở trung ương (nằm ở vỏ não)

- Cơ quan phân tích giúp cơ thể nhận biết tác động của môi trường xung quanh

II. Cơ quan phân tích thị giác

- Cơ quan thị giác gồm:

   + Tế bào thụ cảm thị giác (trong màng lưới của cầu mắt)

   + Dây thần kinh thị giác (dây số II)

   + Vùng thị giác (ở thùy chẩm)

1. Cấu tạo của cầu mắt

- Cầu mắt được bảo vệ bởi các mi mắt, lông mày và lông mi. Cầu mắt vận động được là nhờ các cơ vận động mắt.

- Cấu tạo gồm 3 lớp:

   + Màng cứng

   + Màng mạch

   + Màng lưới

- Chức năng:

   + Tạo ảnh trên màng lưới

   + Điều tiết ánh sáng

2. Cấu tạo của màng lưới

- Màng lưới gồm:

   + Các tế bào nón: tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc

   + Tế bào que: tiếp nhận kích thích ánh sáng yếu

   + Điểm vàng (trên trục mắt) là nơi tập trung các tế bào nón, mỗi tế bào nón liên hệ với một tế bào thần kinh thị giác qua 1 tế bào 2 cực giúp ta tiếp nhận hình ảnh của vật rõ nhất.

   + Điểm mù: là nơi đi ra của các sợi trục các TBTK cảm giác thị giác, không có tế bào thụ cảm thị giác nên rơi vào đây bạn sẽ không thấy gì.

3. Sự tạo thành ở màng lưới:

- Ta nhìn được là nhờ tia sáng phản chiếu từ vật đến mắt đi qua thể thủy tinh tới màng lưới sẽ kích thích các tế bào ở đây và truyền về trung ương, cho ta nhận biết về hình dạng, độ lớn và màu sắc của vật.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Ở màng lưới, điểm vàng là nơi tập trung chủ yếu của

A. tế bào que.

B. tế bào nón.

C. tế bào hạch.

D. tế bào hai cực.

Lời giải

Điểm vàng có nhiều tế bào nón.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 2: Tế bào nón tiếp nhận dạng kích thích nào dưới đây ?

A. Ánh sáng yếu và ánh sáng mạnh

B. Ánh sáng mạnh và màu sắc

C. Ánh sáng yếu và màu sắc

D. Cả ánh sáng mạnh, ánh sáng yếu và màu sắc

Lời giải

Tế bào nón: tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 3: Ảnh của vật hiện trên điểm vàng nhìn rõ nhất là vì:

A. Ở điểm vàng mỗi chi tiết của ảnh được một tế bào nón tiếp nhận

B. Ảnh của vật được truyền về não nhiều lần

C. Ảnh của vật ở điểm vàng được truyền về não qua từng tế bào thẩn kinh riêng rẽ.

D. Câu A và C đúng.

Ảnh của vật rơi vào điểm vàng mới nhìn rõ vì ở điểm vàng có nhiều tế bào nón giúp tiếp nhận kích thích ánh sáng mạnh và màu sắc giúp ta nhìn rõ vật.

Lời giải

Đáp án cần chọn là: D

Câu 4: Ở mắt người, điểm mù là nơi

A. đi ra của các sợi trục tế bào thần kinh thị giác.

B. nơi tập trung tế bào nón.

C. nơi tập trung tế bào que.

D. nơi đi ra của các sợi trục tế bào liên lạc ngang.

Lời giải

Điểm mù: nơi đi ra của các sợi trục các tế bào thần kinh thị giác.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 5: Chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ chấm trong câu sau: Nhờ khả năng điều tiết của … mà ta có thể nhìn rõ vật ở xa cũng như khi tiến lại gần.

A. thể thủy tinh

B. thủy dịch

C. dịch thủy tinh

D. màng giác

Lời giải

Nhờ sự điểu tiết của thể thủy tinh (như một thấu kính hội tụ) cho ảnh rõ nét hơn trên màng lưới → ta có thể nhìn rõ vật ở xa cũng như khi tiến lại gần.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 6: Cơ quan phân tích thị giác gồm có 3 thành phần chính, đó là

A. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng lưới, dây thần kinh thị giác và vùng thị giác ở thùy chẩm.

B. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng mạch, dây thần kinh thính giác và vùng thị giác ở thùy đỉnh.

C. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng cứng, dây thần kinh thị giác và vùng thị giác ở thùy trán.

D. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng lưới, dây thần kinh vị giác và vùng vị giác ở thùy chẩm.

Lời giải

Cơ quan phân tích thị giác gồm có 3 thành phần chính: các tế bào thụ cảm thị giác trong màng lưới của cầu mắt, dây thần kinh thị giác và vùng thị giác ở thùy chẩm.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 7: Dây thần kinh thị giác là

A. dây số I.

B. dây số IX.

C. dây số II.

D. dây số VIII.

Lời giải

Dây thần kinh thị giác là dây số II.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 8: Cầu mắt cấu tạo gồm mấy lớp màng?

A. 5 lớp      

B. 4 lớp

C. 2 lớp      

D. 3 lớp

Lời giải

Cầu mắt có 3 lớp màng bao bọc.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 9: Trong cầu mắt người, thành phần nào dưới đây có thể tích lớn nhất?

A. Màng giác

B. Thủy dịch

C. Dịch thủy tinh

D. Thể thủy tinh

Lời giải

Dịch thủy tinh có thể tích lớn nhất.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 10: Khi bụi vào mắt, ta thường dụi mắt làm mắt đỏ tên, bụi đã lọt vào phần nào của mắt?

A. Màng giác

B. Màng cứng     

C. Màng mạch

D. Màng lưới

Lời giải

Màng giác là màng ngoài cùng phía trước của cầu mắt, tiếp xúc với không khí, do vậy, bụi đã lọt vào màng giác của mắt.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Loại tế bào nào dưới đây không phải là tế bào thụ cảm thị giác ?

A. Tất cả các phương án còn lại

B. Tế bào nón

C. Tế bào que

D. Tế bào hạch

Lời giải

Tế bào thụ cảm thị giác gồm có tế bào nón và tế bào que.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 12: Ở màng lưới, điểm vàng là nơi tập trung chủ yếu của

A. tế bào que.

B. tế bào nón.

C. tế bào hạch.

D. tế bào hai cực.

Đáp án

Câu 13: Tế bào nón tiếp nhận dạng kích thích nào dưới đây ?

A. Ánh sáng yếu và ánh sáng mạnh

B. Ánh sáng mạnh và màu sắc

C. Ánh sáng yếu và màu sắc

D. Cả ánh sáng mạnh, ánh sáng yếu và màu sắc

Đáp án

Câu 14: Ảnh của vật hiện trên điểm vàng nhìn rõ nhất là vì:

A. Ở điểm vàng mỗi chi tiết của ảnh được một tế bào nón tiếp nhận

B. Ảnh của vật được truyền về não nhiều lần

C. Ảnh của vật ở điểm vàng được truyền về não qua từng tế bào thẩn kinh riêng rẽ.

D. Câu A và C đúng.

Đáp án

Câu 15: Ở mắt người, điểm mù là nơi

A. đi ra của các sợi trục tế bào thần kinh thị giác.

B. nơi tập trung tế bào nón.

C. nơi tập trung tế bào que.

D. nơi đi ra của các sợi trục tế bào liên lạc ngang.

Đáp án

Câu 16: Chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ chấm trong câu sau: Nhờ khả năng điều tiết của … mà ta có thể nhìn rõ vật ở xa cũng như khi tiến lại gần.

A. thể thủy tinh

B. thủy dịch

C. dịch thủy tinh

D. màng giác

Đáp án

Câu 17: Cơ quan phân tích thị giác gồm có 3 thành phần chính, đó là

A. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng lưới, dây thần kinh thị giác và vùng thị giác ở thùy chẩm.

B. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng mạch, dây thần kinh thính giác và vùng thị giác ở thùy đỉnh.

C. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng cứng, dây thần kinh thị giác và vùng thị giác ở thùy trán.

D. các tế bào thụ cảm thị giác ở màng lưới, dây thần kinh vị giác và vùng vị giác ở thùy chẩm.

Đáp án

Câu 18: Dây thần kinh thị giác là

A. dây số I.

B. dây số IX.

C. dây số II.

D. dây số VIII.

Đáp án

Câu 19: Cầu mắt cấu tạo gồm mấy lớp màng?

A. 5 lớp

B. 4 lớp

C. 2 lớp

D. 3 lớp

Đáp án

Câu 20: Trong cầu mắt người, thành phần nào dưới đây có thể tích lớn nhất?

A. Màng giác

B. Thủy dịch

C. Dịch thủy tinh

D. Thể thủy tinh

Đáp án

Câu 21: Khi bụi vào mắt, ta thường dụi mắt làm mắt đỏ tên, bụi đã lọt vào phần nào của mắt?

A. Màng giác

B. Màng cứng

C. Màng mạch

D. Màng lưới

Đáp án

Câu 22: Loại tế bào nào dưới đây không phải là tế bào thụ cảm thị giác ?

A. Tất cả các phương án còn lại

B. Tế bào nón

C. Tế bào que

D. Tế bào hạch

Đáp án