Sinh học 8 Bài 6: Phản xạ
Lý thuyết tổng hợp Sinh học lớp 8 Bài 6: Phản xạ chọn lọc năm 2021 – 2022 mới nhất gồm tóm tắt lý thuyết và hơn 500 bài tập ôn luyện Sinh 8. Hy vọng bộ tổng hợp lý thuyết Sinh học lớp 8 sẽ giúp học sinh củng cố kiến thức, ôn tập và đạt điểm cao trong các bài thi trắc nghiệm môn Sinh học 8.
Bài 6: Phản xạ
A. Lý thuyết
I. Cấu tạo và chức năng của noron
1. Cấu tạo
- Mô thần kinh có cấu tạo gồm các tế bào (nơron) thần kinh
- Cấu tạo noron: Mỗi nơron đều gồm phấn thân, sợi trục, đuôi gai ( tua ngắn hay sợi nhánh)
+ Thân: chứa nhân, xung quanh là các sợi nhánh (tua ngắn)
+ Sợi trục: có bao myelin, nơi tiếp nối noron gọi là xinap.
+ Đuôi gai: nằm xung quanh nhân
2. Chức năng
- Cảm ứng: Nơron có khả nàng phát sinh xung thần kinh khi có kích thích Kích thích —> Nơron —> Xung thần kinh
- Dẫn truyền xung thần kinh theo một chiểu nhất định: Từ sợi nhánh —> Thân nơron -> Sợi trục.
3. Phân loại
| Các loại noron | Vị trí | Chức năng |
|---|---|---|
| Noron hướng tâm (nơron cảm giác) | Thân nằm ngoài trung ương thần kinh | Chức năng truyền xung thần kinh về trung ương thần kinh. |
| Nơron trung gian (noron liên lạc) | Nằm trong trung ương thần kinh | Đảm bảo liên hệ giữa các nơron |
| Nơron li tâm (nơron vận động) | Thân nằm trong trung ương thần kinh (hoặc ờ hạch thần kinh sinh dưỡng), sợi trục hướng ra cơ quan phản ứng (cơ, tuyến) | Truyền xung thần kinh tới các cơ quan phản ứng. |
II. Cung phản xạ
1. Phản xạ
Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích từ môi trường bên trong hay bên ngoài cơ thể thông qua hệ thần kinh.
2. Cung phản xạ
- Thành phần một cung phản xạ gồm:
+ Cơ quan thụ cảm.
+ 3 nơron (hướng tâm, trung gian, li tâm).
+ Cơ quan trả lời (còn gọi là cơ quan phản ứng).
- Cung phản xạ là con đường mà xung thần kinh truyền từ cơ quan thụ cảm qua trung ương thần kinh đến cơ quan phản ứng.
3. Vòng phản xạ
- Vòng phản xạ là luồng thần kinh bao gồm cung phản xạ và đường phản hồi (xung thần kinh hướng tâm ngược từ cơ quan thụ cảm và cơ quan phản ứng về trung ương thần kinh)
- Vòng phản xạ điều chỉnh phản xạ nhờ luồng thông tin ngược
B. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Cấu tạo của một noron điểu hình là:
A. Thân, sợi trục, cúc tận cùng, đuôi gai, xinap.
B. Thân, sợi trục, cúc tận cùng
C. Thân, sợi trục, đuôi gai
D. Thân, sợi trục, đuôi gai, xinap.
Chọn đáp án: C
Giải thích: Mỗi nơron điển hình đều gồm phấn thân, sợi trục, đuôi gai ( tua ngắn hay sợi nhánh)
Câu 2: Hai chức năng cơ bản của noron là:
A. Cảm ứng và phân tích các thông tin
B. Dẫn truyền xung thần kinh và xử lý thông tin
C. Cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh
D. Tiếp nhận và trả lời kích thích
Chọn đáp án: C
Giải thích: Hai chức năng cơ bản của noron là cảm ứng và dẫn truyền xung thần kinh
- Cảm ứng: Nơron có khả nàng phát sinh xung thần kinh khi có kích thích Kích thích —> Nơron —> Xung thần kinh
- Dẫn truyền xung thần kinh theo một chiểu nhất định: Từ sợi nhánh —> Thân nơron -> Sợi trục.
Câu 3: Một cung phản xạ được xây dựng từ bao nhiêu yếu tố ?
A. 3 yếu tố
B. 4 yếu tố
C. 5 yếu tố
D. 6 yếu tố
Chọn đáp án: C
Giải thích: - Thành phần một cung phản xạ gồm 5 yếu tố:
+ Cơ quan thụ cảm.
+ 3 nơron (hướng tâm, trung gian, li tâm).
+ Cơ quan trả lời (còn gọi là cơ quan phản ứng).
Câu 4: Căn cứ vào đâu để người ta phân chia các nơron thành 3 loại : nơron hướng tâm, nơron trung gian và nơron li tâm ?
A. Hình thái
B. Tuổi thọ
C. Chức năng
D. Cấu tạo
Chọn đáp án: C
Giải thích: Dựa vào chức năng người ta phân biệt noron hướng tâm, noron trung gian và noron li tâm.
Noron hướng tâm chức năng truyền xung thần kinh về trung ương thần kinh.
Noron trung gian đảm bảo liên hệ giữa các nơron
Noron li tâm truyền xung thần kinh đến các cơ quan phản ứng
Câu 5: Nhóm nào dưới đây gồm những nơron có thân nằm trong trung ương thần kinh ?
A. Nơron cảm giác, nơron liên lạc và nơron vận động
B. Nơron cảm giác và nơron vận động
C. Noron liên lạc và nơron cảm giác
D. Nơron liên lạc và nơron vận động
Chọn đáp án: D
Giải thích:
Noron liên lạc nằm trong trung ương thần kinh
Noron cảm giác có thân nằm trong trung ương thần kinh (hoặc ờ hạch thần kinh sinh dưỡng), sợi trục hướng ra cơ quan phản ứng (cơ, tuyến).
Câu 6: Loại xung thần kinh nào dưới đây không xuất hiện trong một cung phản xạ ?
1. Xung thần kinh li tâm
2. Xung thần kinh li tâm điều chỉnh
3. Xung thần kinh thông báo ngược
4. Xung thần kinh hướng tâm
A. 1, 2 B. 2, 3
C. 1, 4 D. 1, 3
Chọn đáp án: B
Giải thích: - Thành phần một cung phản xạ gồm 5 yếu tố:
+ Cơ quan thụ cảm.
+ 3 nơron (hướng tâm, trung gian, li tâm).
+ Cơ quan trả lời (còn gọi là cơ quan phản ứng).
Câu 7: Trong phản xạ rụt tay khi chạm vào vật nóng thì trung tâm xử lý thông tin nằm ở đâu ?
A. Bán cầu đại não
B. Tủy sống
C. Tiểu não
D. Trụ giữa
Chọn đáp án: B
Giải thích: Tủy sống giữ một chức năng vô cùng quan trọng, đó là sự phản xạ. Có thể nói rõ là sự phản ứng tức thời của cơ thể mà không cần não xử lý, nó bảo vệ chúng ta khỏi những mối nguy hiểm hằng ngày.
Câu 8: Một người giơ tay với chùm nhãn nhưng không chạm tới, người này bèn kiễng chân lên để hái. Đây là một ví dụ về
A. Vòng phản xạ.
B. cung phản xạ
C. phản xạ không điều kiện.
D. sự thích nghi.
Chọn đáp án: A
Giải thích: Vì vòng phản xạ thực hiện nhiều phản xạ khác nhau và có sự tham gia của ý thức
Câu 9: Vận tốc truyền xung thần kinh trên dây thần kinh có bao miêlin ở người khoảng
A. 200 m/s.
B. 50 m/s.
C. 100 m/s.
D. 150 m/s.
Chọn đáp án: C
Giải thích: Vận tốc xung thần kinh trên giây thần kinh có bao myelin ở động vật thay đổi theo hướng tiến hóa, trong đó con người thuộc lớp thú ở khoảng 100m/s
Câu 10: Phát biểu nào sau đây là chính xác ?
A. Vòng phản xạ được xây dựng từ 4 yếu tố : cơ quan thụ cảm, nơron trung gian, nơron hướng tâm và cơ quan phản ứng.
B. Vòng phản xạ bao gồm cung phản xạ và đường liên hệ ngược.
C. Cung phản xạ bao gồm vòng phản xạ và đường liên hệ ngược.
D. Cung phản xạ được xây dựng từ 3 yếu tố : cơ quan thụ cảm, nơron trung gian và cơ quan phản ứng.
Chọn đáp án: B
Giải thích: Cơ quan thụ cảm tiếp nhận kích thích của môi trường sẽ phát đi xung thần kinh theo dây hướng tâm về trung ương thần kinh, từ trung ương phát đi xung thần kinh theo dây li tâm tới cơ quan phản ứng. Kết quả của sự phản ứng được thông báo ngược về trung ương theo dây hướng tâm, nếu phản ứng chưa chính xác hoặc chưa đầy đủ thì phát lệnh điều chỉnh, nhờ dây li tâm truyền tới cơ quan phản ứng. Nhờ vậy mà cơ thể phản ứng chính xác đối với kích thích.
