Tính chất của Penten C₅H₁₀

I. Định nghĩa

- Định nghĩa: Penten (C₅H₁₀) là một hyđrocacbon không no nằm trong dãy đồng đẳng của anken. Penten là chất lỏng, không màu, không mùi, không tan trong nước.

- Công thức phân tử: C₅H₁₀.

- Công thức cấu tạo: CH₂=CH-CH₂-CH₂-CH₃

- Đồng phân:

    + Đồng phân cấu tạo C₅H₁₀ trở lên có đồng phân mạch cacbon và đồng phân vị trí liên kết đôi.

    + Đồng phân hình học

- Danh pháp

    + Tên nhóm CH₂=CH-CH₂- được gọi là nhóm anlyl.

Nhóm CH₂=CH- được gọi là nhóm vinyl.

    + Tên thường Tên của một số anken đơn giản lấy từ tên của ankan tương ứng nhưng đổi đuôi an thành đuôi ilen.

    + Tên thay thế Quy tắc: Số chỉ vị trí – Tên nhánh – Tên mạch chính – số chỉ vị trí – en

   CH₂=CH-CH₂-CH₂-CH₃ (Pent -1- en)

    CH₂-CH=CH₂-CH₂-CH₃(Pent-2-en)

II. Tính chất hóa học

1. Phản ứng cộng

- Hướng phản ứng cộng axit và nước vào anken.

- Phản ứng cộng axit hoặc nước vào buten không đối xứng thường tạo ra hỗn hợp 2 đồng phân, trong đó 1 đồng phân là sản phẩm chính.

- Cộng clo

- Phản ứng cộng hiđro (phản ứng hiđro hóa)

- Phản ứng oxi hóa

    + Buten cháy hoàn toàn tạo ra CO2, H2O và tỏa nhiều nhiệt:

C₅H₁₀ + O₂ → 5CO₂ + 5H₂O

    + Buten làm mất màu dung dịch KMnO4:

3C₅H₁₀ + 2KMnO₄ + 4H₂O → 2KOH + 2MnO₂ + 3C₅H₁₀(OH)₂

    + Phản ứng làm mất màu dung dịch thuốc tím kali pemanganat được dùng để nhận ra sự có mặt của liên kết đôi của anken.

III. Tính chất vật lí & nhận biết

- Penten là chất lỏng, không màu, không mùi, không tan trong nước.

- Nhận biết:

    + Cách 1: Dẫn khí penten qua dung dịch brom màu da cam. Hiện tượng: Dung dịch brom bị mất màu.

    + Cách 2: Dẫn khí penten qua dung dịch kali pemanganat màu tím. Hiện tượng: Dung dịch kalipemanganat bị mất màu.

IV. Điều chế

- Điều chế bằng phản ứng tách hiđro từ ankan tương ứng hoặc bằng phản ứng craking; chưng cất dầu mỏ; tách từ hợp chất halogen; làm rượu mất nước với xúc tác axit và nhiệt độ cao.

V. Ứng dụng

- Là nguyên liệu quan trọng của công nghiệp tổng hợp polime và các hóa chất hữu cơ khác.