Bài 10: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa (tiếp theo) ( phần 2 )

2. Các thành phần tụ nhiên khác

a) Địa hình:

- Xâm thực mạnh ở miền đồi núi.

   + Trên các sườn dốc, bề mặt địa hình bị cắt xé, đất bị xói mòn, rửa trôi, nhiều nơi chỉ còn trơ sỏi đá; bên cạnh đó là hiện tượng đất trượt, đá lở.

   + Ở vùng núi đá vôi hình thành địa hình cacxtơ với các hang động, suối cạn.

   + Các vùng thềm phù sa cổ: bị chia cắt thành các đồi thấp xen thung lũng rộng.

- Bồi tụ nhanh ở đồng bằng hạ lưu sông

Ở rìa phía nam đồng bằng châu thổ sông Hồng và phía tây nam đồng bằng sông Cửu Long hàng năm lấn ra biển từ vài chục đến gần trăm mét.

b) Sông ngòi

- Mạng lưới sông ngòi dày đặc:

   + Trên toàn lãnh thổ có 2360 con sông có chiều dài trên 10km. Dọc bờ biển: cứ 20km gặp một cửa sông.

   + Sông ngòi nước ta nhiều, nhưng phần lớn là sông nhỏ.

- Sông ngòi nhiều nước, giàu phù sa.

   + Tổng lượng nước 839 tỉ m³/ năm (trong đó có 60% lượng nước nhận từ ngoài lãnh thổ).

   + Tổng lượng phù sa hàng năm do sông ngòi ở nước ta là 200 triệu tấn.

- Chế độ nước theo mùa:

   + Mùa lũ tương ứng với mùa mưa, mùa cạn tương ứng với mùa khô. Chế độ mưa thất thường làm cho chế độ dòng chảy cũng thất thường.

c) Đất:

- Feralit là loại đất chính ở Việt Nam.

- Quá trình feralit là quá trính hình thành đất đặc trưng cho khí hậu nhiệt đới ẩm. Trong điều kiện nhiệt ẩm cao, quá trình phong hóa diễn ra với cường độ mạnh, tạo nên một lớp đất dày. Mưa nhiều rửa trôi các chất badơ dễ tan (Ca2+, Mg2+, K+), làm đất chua, đồng thời có sự tích tụ ôxi sắt (Fe2O3) và ôxit nhôm (Al2O3) tạo ra màu đỏ vàng. Vì thế loại đất này gọi là đất feralit (Fe-Al) đỏ vàng.

d) Sinh vật:

- Hệ sinh thái rừng nguyên sinh đặc trưng là rừng rậm nhiệt đới ẩm lá rộng thường xanh, còn lại rất ít.

- Hiện nay phổ biến lá rừng thứ sinh với các hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa biến dạng khác nhau: rừng gió mùa thường xanh, rừng gió mùa nửa rụng lá, rừng thưa khô rụng lá tới xavan, bụi gai hạn nhiệt đới.

- Thành phần các loài nhiệt đới chiếm ưu thế.

- Hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm gió mùa phát triển trên đất feralit là cảnh quan tiêu biểu cho thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 10, khu vực có đặc điểm mạng lưới sông ngòi ngắn, nhỏ, chạy theo hướng tây – đông ở nước ta là

A. Vùng núi Đông Bắc

B. Đồng bằng sông Hồng

C. Duyên hải miền Trung

D. Đồng bằng sông Cửu Long

Đáp án

Câu 2: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 10, lưu vực sông có diện tích lớn nhất ở vùng Bắc Trung Bộ là

A. Sông Mã      B. Sông Cả

C. Sông Gianh      D. Sông Bến Hải

Đáp án

Câu 3: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 10, hệ thống sông lướn duy nhất ở nước ta có dòng chảy đổ sang Trung Quốc là

A. Sông Hông      B. Sông Kì Cùng- Bằng Giang

C. Sông Mê Công      D. Sông Thái Bình

Đáp án

Câu 4: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 10, phần lớn các sông ở vùng Tây Nguyên chảy vào dòng chính sông Mê Công qua hai sông là

A. Đak Krông, La Súp      B. Xê Xan, Xrê Pôc

C. Xê Công, Sa Thầy      D. Xê Xan, Đak Krông

Đáp án

Câu 5: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 11, hai hồ nước lớn ở lưu vực sông Đồng Nai là

A. Hồ Dầu Tiếng, hồ Lắk      B. Hồ dầu Tiếng, hồ Kẻ Gỗ

C. Hồ Dầu Tiếng, hồ Trị An      D. Hồ Trị An, hồ Thác Bà

Đáp án

Câu 6: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 11, vùng tập trung diện tích đất feralit trên đá badan có quy mô lớn nhất ở nước ta là

A. Đông Bắc       B. Bắc Trung Bộ

C. Tây Nguyên      D. Đông Nam Bộ

Đáp án

Câu 7: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 11, vùng tập trung diện tích đát mặn có quy mô lớn nhất ở nước ta là

A. Đông Bắc      B. Đồng bằng sông Hồng

C. Duyên hải miền Trung      D. Đồng bằng sông Cửu Long

Đáp án

Câu 8: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 11, hai loại đất chiếm diện tích lớn nhất ở vùng Đông Nam Bộ là

A. Dất feralit trên đá badan, đất xám trên phù sa cổ

B. Đất phù sa sông, đát xám trên phù sa cổ

C. Đất phèn, đất feralit trên đá badan

D. Đất xám trên phù sa cổ, đát feralit trên đá vôi

Đáp án

Câu 9: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 11, phần lớn diện tích đất cát biển ở nước ta phân bố ở?

A. Đồng bằng Thanh- Nghệ-Tĩnh      B. Đồng bằng ssong Hồng

C. Đồng bằng duyên hải miền Trung      D. Đồng bằng sống Cửu Long

Đáp án

Câu 10: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 12, thảm thực vật rừng ôn đới núi cao chỉ xuất hiện ở

A. Vùng núi Hoàng Liên Sơn      B. Vùng núi Phong Nha- Kẻ Bàng

C. Vùng núi Ngọc Linh      D. Vùng cao nguyên Lâm Viên

Đáp án

Câu 11: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 12, vườn quốc gia nào duois đây không thuộc vùng đồng bằng sông Hồng?

A. Cát Bà      B. Xuân Thủy

C. Ba Vì      D. Ba Bể

Đáp án

Câu 12: Căn cứ vào atlat địa lí Việt Nam trang 12, khu vực phân bố chủ yếu của loại bò tót thuộc phần khu vực địa lí động vật là

A. Khu Đông Bắc      B. Khu Bắc Trung Bộ

C. Khu Trung Trung Bộ      D. Khu Nam Trung Bộ

Đáp án