I. Phương pháp giải

a. Tách nước ở 170^oC → Anken

- Nếu tách 1 ancol → 1anken duy nhất → ancol no đơn chức có C ≥ 2

- Nếu 1 hỗn hợp ancol tách nước cho ra 1 anken → hỗn hợp ancol phải có 1ancol là CH₃OH hoặc 2 ancol là đồng phân của nhau.

- Ancol bậc bao nhiêu thì khi tách nước sẽ cho tối đa bấy nhiêu anken.

- Khi tách nước của 1ancol 1anken duy nhất thì ancol đó phải là ancol bậc 1 hoặc đối xứng.

- Trong phản ứng tách H₂O → Anken:

Σn_ancol = Σn_anken = Σn_H2O

Σm_ancol = Σm_anken + Σm_H2O

- Khi tách nước của ancol thì số C không thay đổi, nên khi đốt ancol và anken đều thu được CO₂ bằng nhau.

b. Tách H₂O tạo ete ở 140^oC.

- Số ete thu được khi tách n ancol là n(n+1)/2

Σn_ancol = 2Σn_anken = 2Σn_H2O

Σm_ancol = Σm_este + Σm_H2O

- Khi ancol no đơn chức tách nước tạo thành ete thì khi đốt ete này ta vẫn thu được:

n_Ete = n_H2O – n_CO2

Chú ý : Tách nước của ancol X thu được sản phẩm hữu cơ Y. Nếu

dY/X < 1 thì Y là anken

dY/X > 1 thì Y là ete

II. Ví dụ

Bài 1: Thực hiện phản ứng tách nước với một rượu đơn chức A ở điều kiện thích hợp, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn được chất hữu cơ B có tỷ khối so với A bằng 1,7. Xác định CTPT của A.

Trả lời

Vì dA/B = 1,7 > 1 => phản ứng tách nước tạo ete.

2C_nH_2n+1OH → (_nH_2n+1)₂O + H₂O

Ta có: M_B/M_A = 1,7 => ((14n+1).2+16)/(14n+18) = 1,7 => n = 3

Vậy CTPT của A là: C₃H₇OH

Bài 2: Đun nóng hỗn hợp 2 ancol no, đơn chức, mạch hở với H₂SO₄ ở 140^oC, thu được 72 gam hỗn hợp 3 ete với số mol bằng nhau. Khối lượng nước tách ra trong quá trình tạo thành các ete là 21,6 gam. Xác định CTCT của 2 ancol.

Trả lời

2C_nH_2n+1OH → (2C_nH_2n+1)₂O + H₂O

2C_mH_{2m +1}OH → (C_mH_{2m +1})₂O + H₂O

C_nH_2n+1OH + C_mH_{2m +1}OH C_nH_2n+1OC_mH_{2m +1} + H₂O

Số mol 3 ete = số mol nước = 1,2 mol

Số mol mỗi ete = 0,4 (mol)

Khối lượng 3 ete:

(28n + 18).0,4 + ( 28m +18).0,4 + (14n + 14m + 18).0,4=72

Hai CTCT của ancol là: CH₃OH, CH₃CH₂OH