I. Phương pháp giải

Anion gốc nitrat NO₃^-

- Trong môi trường trung tính không có tính oxi hoá.

- Trong môi trường bazơ có tính oxi hoá yếu: NO₃^- trong môi trường kiềm có thể bị Zn, Al khử đến NH₃.

II. Ví dụ

Bài 1: Cho 24,3 gam bột Al vào 225 ml dung dịch hỗn hợp NaNO₃ 1M và NaOH 3M khuấy đều cho đến khi khí ngừng thoát ra thì dừng lại và thu được V lít khí (ở đktc).Tìm giá trị của V?

Trả lời

n_Al = 24,3/27 = 0,9 mol; n_NO3^- = 0,225 mol; n_OH^- = 0,225.3 = 0,675 mol

Phương trình phản ứng: 8Al + 5OH^- + 3NO₃^- + 2H₂O → 8AlO^2- + 3NH₃↑

Ban đầu:   0,9   0,675   0,225 mol

Phản ứng:   0,6   0,375   0,225   0,225 mol

V_NH3 = 0,225.22,4 = 5,04 lít

Bài 2: Cho 1,92 gam đồng vào 100 ml dung dịch chứa đồng thời KNO₃ 0,16M và H₂SO₄ 0,4M thấy sinh ra một chất khí có tỉ khối hơi so với H₂ là 15 và dung dịch A.

a) Viết phương trình ion thu gọn của phản ứng và tính thể tích khí sinh ra ở đktc.

b) Tính thể tích dung dịch NaOH 0,5M tối thiểu cần dùng để kết tủa toàn bộ ion Cu²⁺ trong dung dịch A.

Trả lời

a) n_Cu = 1,92/64 = 0,03 mol; n_KNO3 = 0,16 × 0,1 = 0,016 mol; n_H2SO4 = 0,4 × 0,1 = 0,04 mol

Vậy trong 100 ml dung dịch trên có 0,016 mol NO₃ và 0,08 mol H⁺

Khí sinh ra có M = 30 chỉ có thể là NO theo phương trình phản ứng sau:

3Cu + 8H⁺ + 2NO₃ → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O (1)

Ban đầu:   0,03   0,080   0,016   0    0    mol

p.ư:   0,024   0,064   0,016   0,024   0,016   mol

Sau pư:   0,006   0,016   0   0,0024   0,016   mol

Vậy V_NO(đktc) = 0,016 x´ 22,4 = 0,3584 lít.

b) Dung dịch A thu được sau cùng có chứa: 0,016 mol H⁺ và 0,024 mol Cu²⁺. Khi cho NaOH vào dung dịch A, trước hết xảy ra phản ứng:

OH^- + H⁺ → H₂O (2)

Sau đó xảy ra phản ứng:

Cu²⁺ + 2OH^- → Cu(OH)2 (3)

Vậy n_NaOH = 0,016 + 0,048.2 = 0,112 mol

V_{ddNaOH 0,5M} (tối thiểu cần) = 0,112/0,5 = 0,224 lít