Anken

I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp

1. Dãy đồng đẳng

- CTTQ chung của dãy đồng đẳng anken là: C_nH_2n ( n ≥ 2 )

2. Danh pháp

* Tên thông thường: Tên ankan – an + ilen

Ví dụ : CH₂=CH₂ etilen ; CH₂=CH–CH₃ Propilen

* Tên thay thế: gọi tên theo cách sau :

- Chọn mạch chính là mạch C dài nhất có chứa lk đôi

- Đánh số C mạch chính từ phía gần lk đôi hơn .

Gọi tên : vị trí nhánh – tên nhánh – tên C mạch chính – vị trí liên kết đôi – en

CH₂=CH-CH₂-CH₃ But –1– en CH₃-CH=CH-CH₃ But –2–en

3. Đồng phân

a) Đồng phân cấu tạo

- Đồng phân vị trí lk đôi : CH₂=CH-CH₂-CH₃ CH₃-CH=CH-CH₃

- Đồng phân mạch cacbon :

b) đồng phân hình học :

Ví dụ: But-2-en

II. Tính chất hóa học

1. Phản ứng cộng hiđrô (Phản ứng hiđro hoá)

CH₂=CH₂ + H₂ → CH₃-CH₃

2. Phản ứng cộng halogen (Phản ứng halogen hoá)

CH₂=CH₂ + Br2 → Br – CH₂ – CH₂– Br

-Anken làm mất màu của dung dịch brom → Phản ứng này dùng để nhận biết anken .

3. Phản ứng cộng nước và axit

a) cộng axit HX .

CH₂=CH₂ + HCl → CH₃CH₂Cl

- Đối với các anken khác, nguyên tử halogen (trong HX) mang điện âm, ưu tiên đính vào nguyên tử C bậc cao (theo quy tắc Maccopnhicop).

* Quy tắc Maccopnhicop: Trong phản ứng cộng HX ( axit hoặc nước ) vào lk C=C của anken , H ( phần mang điện tích dương ) cộng vào C mang nhiều H hơn , X- ( hay phần mang điện tích âm ) cộng vào C mang ít H hơn.

CH₂=CH₂ + H-OH ^to→ HCH₂ – CH₂OH

4. Phản ứng trùng hợp :

nCH₂=CH₂ → [- CH₂ – CH₂- ]_n

-Phản ứng trùng hợp là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo thành phân tử lớn gọi là polime .

-Số lượng mắc xích trong một phân tử polime gọi là hệ số trùng hợp , kí hiệu n

5. Phản ứng oxi hoá

a) Oxi hoá hoàn toàn : CnH₂n + 3n/2O₂ ^to→ nCO₂+ nH₂O

Nhận xét : đốt anken thu n_CO2 = n_H2O

b) Oxi hoá không hoàn toàn :

3CH₂ = CH₂ + 4H₂O + 2KMnO₄ → 3HO – CH₂ – CH₂ – OH + 2MnO₂ + 2KOH

Anken làm mất màu dd KMnO₄ → Dùng để nhận biết anken .

III. Điều chế

Trong phòng thí nghiệm : CH₃CH₂OH → CH₂=CH₂ + H₂O (170^oC)

Trong công nghiệp : C_nH_2n+2 ^to→ C_aH_2a+2 + C_bH_2b ( với n = a +b )

C₄H₁₀ ^to→ C₂H₄ + C₂H₆