Bài 13: Một số nguyên liệu
Bài 13: Một số nguyên liệu
Bài 13: Một số nguyên liệu
Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa
Hoạt động & Câu hỏi
Mở đầu trang 46 Bài 13 KHTN lớp 6: Con người chế biến các nguyên liệu tự nhiên hay nhân tạo để làm ra những sản phẩm mới. Em hãy kế ra một số ví dụ về việc chế biến nguyên liệu thành sản phẩm mới mà em biết.
Lời giải:
Ví dụ biến thân cây mía thành đường; biến mủ cây cao su thành cao su; biến đất sét thành gốm, từ đất đá, cát sản xuất ra xi măng, thủy tinh, gạch, ngói,từ đá vôi tao ra vôi sống,...
Câu hỏi 1 trang 46 Bài 13 KHTN lớp 6: Hãy tìm hiểu và cho biết quặng bauxite (bôxit) được dùng làm nguyên liệu để sản xuất chất gì.
Lời giải:
Quặng bauxite (bôxit) được dùng làm nguyên liệu để sản xuất nhôm.
Hoạt động 1 trang 47 Bài 13 KHTN lớp 6: Tìm hiểu tính chất của đá vôi
Chuẩn bị: 1 viên đá vôi, dung dịch hydrochloric acid (axit clohidric), 1 ống hút hoặc pipet, 1 chiếc đĩa,1 chiếc đinh sắt.
Tiến hành:
1. Dùng đinh sắt vạch mạnh lên bề mặt viên đá vôi. Quan sát hiện tượng
2. lấy ống hút hoặc pipet nhỏ từng giọt hydrochloric acid lên một viện đá vôi. Quan sát hiện tượng.
Trả lời câu hỏi:
a) Đá vôi có dễ dàng bị đinh sắt làm trầy xước không
b) Khi nhỏ acid vào đá vôi, em quan sát thấy hiện tượng gì?
Lời giải:
a) Đá vôi dễ dàng bị đinh sắt làm trầy xước
b) Khi nhỏ acid vào đá vôi, em quan sát thấy hiện tượng đá vôi tan dần, sủi bọt khí.
Câu hỏi 2 trang 47 Bài 13 KHTN lớp 6: Hãy nêu một số tính chất và ứng dụng của đá vôi trong nông nghiệp và công nghiệp.
Lời giải:
Vì thành phần hóa học chính của đá vôi là CaCO3 nên có một số tính chất:
- Tác dụng với axit mạnh và giải phóng carbon dioxide
- Khi bị nung nóng, giải phóng khí carbon dioxide và tạo vôi sống
Ứng dung:
- Đá vôi được sử dụng nhiều trong các ngành công nghiệp xây dựng, cẩm thạch hoặc là thành phần cấu thành của xi măng hoặc sản xuất ra vôi.
- Đá vôi được sử dụng rất nhiều trong ngành sơn
- Đá vôi là chất xử lý môi trường nước
- Đá vôi thường được sử dụng rộng rãi trong y tế với vai trò là thuốc bổ sung khẩu phần canxi giá rẻ, chất khử chua.
- Bên cạnh đó thì đá vôi còn được biết đến là chất làm trắng trong việc tráng men đồ gốm sứ. Và bột vôi cũng được gọi là đá phấn vì đây là thành phần chính của phấn viết bảng.
Câu hỏi 3 trang 47 Bài 13 KHTN lớp 6: Hãy tìm hiểu và cho biết tác hại của việc khai thác đá vôi đối với môi trường
Lời giải:
Tác hại của việc khai thác đá vôi đối với môi trường:
- Khai thác đá vôi tạo ra rất nhiều bụi, cùng với khí thải từ các phương tiện vận chuyển, máy móc thiết bị thi công gây ô nhiễm không khí.
- Gây ô nhiễm nguồn nước, thay đổi pH nước
- Tác động tiêu cực tới môi trường, ảnh hưởng tới cấu trúc địa tầng, địa chất từ đó có ảnh hưởng tới hệ thống nước ngầm khu vực, ảnh hưởng đến cảnh quan môi trường
Hoạt động 2 trang 48 Bài 13 KHTN lớp 6: Em hãy tìm hiểu về các mỏ quặng ở Việt Nam thông qua các phương tiện thông tin và cho biết các quặng này chứa các khoáng chất gì và ứng dụng của nó.
Lời giải:
Ví dụ: mỏ quặng sắt Thạch Khê Hà Tĩnh: chứa 61.35% Fe, 0.207% Mn, 5.4% SiO2, 1.79% Al2O3, 0.86% CaO, 1.2% MgO, 0.27% TiO2, 0.04% P, 0.148% S. Góp phần giúp phát triển ngành sắp thép Việt Nam.
Hoạt động 3 trang 48 Bài 13 KHTN lớp 6: Tìm hiểu và trao đổi với bạn bè về tác động môi trường trong các vùng có khai thác quặng mà em biết.
Lời giải:
Việc khai thác quặng tác động tiêu cực tới môi trường trong các vùng có quặng: ô nhiễm không khí, ô nhiễm tiếng ồn, làm sạt lở đất,cạn kiệt tài nguyên, ...
Em có thể 1 trang 48 Bài 13 KHTN lớp 6: Đề xuất các hành động để bảo vệ tài nguyên rừng và biển của Việt Nam
Lời giải:
Đề xuất các hành động để bảo vệ tài nguyên rừng và biển của Việt Nam.
- Bảo vệ tài nguyên rừng:
+ Không chặt phá rừng, không đốt rừng làm nương rẫy
+ Không khai thác tài nguyên rừng trái phép, không săn bắt động vật quí hiếm
+ Tuyên truyền mọi người trồng cây gây rừng
- Bảo vệ tài nguyên biển:
+ Không vứt rác thải trên bờ biển
+ Hạn chế việc xả nước thải từ các nhà máy, xí nghiệp gây ô nhiễm nguồn nước
+ Không đánh bắt các loài động vật quí hiếm dưới biển
Phần 2: Lý thuyết bài học
Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 13: Một số nguyên liệu hay nhất, chi tiết sách Kết nối tri thức với cuộc sống giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt KHTN 6.
I. Các loại nguyên liệu
Nguyên liệu được con người lấy từ tự nhiên để chế biến gồm các loại đất, đá, quặng, dầu mỏ,...
- Từ đá vôi sản xuất ra vôi sống.
- Từ quặng sản xuất ra sắt, nhôm, đồng, phosphorus (photpho),...
- Từ đất, đá, cát sản xuất ra xi măng, gạch ngói, đồ gốm, thủy tinh,...
- Từ dầu mỏ điều chế các hóa chất cơ bản,đó là nguyên liệu nhân tạo, dùng để sản xuất phân bón, thuốc trừ sâu, dược phẩm, mĩ phẩm, các loại len, tơ,...
II. Đá vôi
- Đá vôi được dùng để:
+ Sản xuất vôi sống
+ Đập nhỏ để làm đường, làm bê tông
+ Chế biến thành chất độn(bột nhẹ) dùng trong sản xuất cao su, xà phòng,...
- Đá vôi có thành phần chủ yếu là calcium carbonate. Trong đá vôi thường lẫn các tạp chất như đất sét, cát,...nên màu sắc đa dạng: trắng, xám, xanh nhạt, vàng, hồng sẫm hay đen,...
- Người ta thường khai thác đá vôi ở những nơi đá vôi có ít tạp chất và thuận tiện cho việc vận chuyển.
- Ở nước ta có nhiều vùng núi đá vôi, tập trung ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung Bộ (Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà Giang, Tuyên Quang, Sơn La, Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa và một số đảo ở Cát Bà, Hạ Long).
III. Quặng
- Quặng là loại đất đá chứa các chất có giá trị với hàm lượng lớn, được khai thác và chế biến thành các sản phẩm hữu dụng.
- Quặng sắt dùng để chế tạo gang và thép ( 2 loại vật liệu quan trọng chứa chứa thành phần chính là sắt, được dùng trong xây dựng, chế tạo máy, dụng cụ,...)
- Quặng bauxite (chứa nhôm oxit) dùng để sản xuất nhôm, một vật liệu quan trọng trong chế tạo máy bay, ô tô, kĩ thuật điện, xây dựng,...
- Việt Nam chứa nhiều mỏ quặng, như quặng sắt ở Thái Nguyên, quặng nhôm ở Tây Nguyên,...
- Nguồn quặng tự nhiên ngày một cạn đi, không thể tái tạo, do đó cần phải khai thác và sử dụng một cách hợp lí để giữ gìn tài sản quốc gia. Ngoài ra khi khai thác quặng cần giữ gìn và bảo vệ môi trường.
Phần 3: Bài tập trắc nghiệm
Với 10 bài tập trắc nghiệm Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 13: Một số nguyên liệu có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ sách Kết nối tri thức giúp học sinh ôn luyện trắc nghiệm KHTN 6.
Câu 1: Vật thể nào sau đây được xem là nguyên liệu?
A. Ngói . B. Đất sét.
C. Xi măng. D. Gạch xây dựng.
Lời giải Đất sét là vật liệu vì được con người được sử dụng như là nguyên liệu đầu vào trong một quá trình sản xuất để tạo ra những sản phẩm phục vụ cuộc sống.
Đáp án: B
Câu 2: Khi dùng gỗ để sản xuất giấy thì người ta sẽ gọi gỗ là
A. nhiên liệu. B. nguyên liệu.
C. phế liệu. D. vật liệu.
Đáp án: B
Câu 3: Gang và thép đều là hợp kim được tạo bởi 2 thành phần chính là sắt và carbon, gang cứng hơn sắt. Vì sao gang ít được sử dụng trong các công trình xây dựng?
A. Vì gang khó sản xuất hơn thép.
B. Vì gang dẫn nhiệt kém hơn thép.
C. Vì gang được sản xuất ít hơn thép.
D. Vì gang giòn hơn thép.
Lời giải Gang ít được sử dụng trong các công trình xây dựng vì gang giòn hơn thép.
Đáp án: D
Câu 4: Vật liệu nào sau đây hầu như không thể tái sinh?
A. Bông. B. Gỗ.
C. Dầu thô. D. Nông sản.
Lời giải Dầu thô hầu như không tái sinh.
Đáp án: C
Câu 5: Nguyên liệu nào sau đây được sử dụng trong lò nung vôi?
A. Đá vôi. B. Đất sét.
C. Cát. D. Gạch.
Lời giải Nguyên liệu được sử dụng trong lò nung vôi là đá vôi.
Đáp án: A
Câu 6: Khi khai thác quặng sắt, ý nào sau đây là không đúng?
A. Chế biến quặng thành sản phẩm có giá trị để nâng cao kinh tế.
B. Nên sử dụng các phương pháp khai thác thủ công.
C. Tránh làm ô nhiễm môi trường.
D. Khai thác tiết kiệm vì nguồn quặng có hạn.
Lời giải Khi khai thác quặng sắt thì không nên sử dụng các phương pháp khai thác thủ công vì hiệu quả khai thác không cao và gây ô nhiễm môi trường.
Đáp án: B
Câu 7: Sau khi lấy quặng ra khỏi mỏ cần thực hiện quá trình nào để thu được kim loại từ quặng?
A. Bay hơi B. Lắng gạn C. Nấu chảy D. Chế biến
Lời giải Để thu được kim loại thì cần thực hiện quá trình chế biến quặng.
Đáp án: D
Câu 8: Nguyên liệu chính để sản xuất gạch là gì?
A. Đất sét B. Cát C. Đá vôi D. Đá
Lời giải Nguyên liệu chính để sản xuất gạch là đất sét.
Đáp án: A
Câu 9: Nguyên liệu được sử dụng để sản xuất vôi sống, phấn viết bảng, tạc tượng ,..là gì?
A. Cát B. Đá vôi C. Đất sét D. Đá
Lời giải Đá vôi là nguyên liệu được sử dụng để sản xuất vôi sống, phấn viết bảng, tạc tượng ,..
Đáp án: B
Câu 10: Để sản xuất gang và thép, người ta chế biến từ quặng gì?
A. Quặng bauxite B. Quặng sắt
C. Quặng đồng D. Quặng titanium
Lời giải Sản xuất gang, thép từ quặng sắt.
Đáp án: B
