Bài 54: Polime 

A. Lý thuyết

I. KHÁI NIỆM VỀ POLIME

1. Khái niệm và phân loại

- Polime là những chất có phân tử khối rất lớn do nhiều mắt xích liên kết với nhau tạo nên.

- Dựa vào nguồn gốc, polime được phân thành hai loại chính:

 + Polime thiên nhiên (có sẵn trong tự nhiên): tinh bột, xenlulozơ, tơ tằm, cao su thiên nhiên...

 + Polime tổng hợp (do con người tổng hợp từ các chất đơn giản): poli etilen, cao su buna, poli (vinyl clorua)...

2. Cấu tạo và tính chất của polime

- Phân tử polime được cấu tạo bởi nhiều mắt xích liên kết với nhau.

Ví dụ:

- Các mắt xích liên kết với nhau tạo thành mạch thẳng hoặc mạch nhánh. Mạch phân tử polime có thể liên kết với nhau bằng cầu nối là các nhóm nguyên tử, tạo ra mạng không gian.

Ví dụ:

- Các polime thường là chất rắn, không bay hơi.

- Hầu hết các polime không tan trong nước hoặc các dung môi thông thường.

II. ỨNG DỤNG CỦA POLIME

Polime được ứng dụng trong đời sống và trong kĩ thuật dưới các dạng khác nhau, phổ biến là chất dẻo, tơ, cao su.

1. Chất dẻo là một loại vật liệu chế tạo từ polime và có tính dẻo

 + Chất hóa dẻo: làm tăng tính dẻo, thuận lợi cho gia công sản phẩm.

 + Chất độn: làm tăng độ bền cơ học, tăng chịu nước, chịu nhiệt.

 + Chất phụ gia: để tạo màu, tạo mùi, tăng độ bền đối với môi trường.

- Chất dẻo có nhiều ưu điểm nhẹ, bền, cách điện, cách nhiệt, dễ gia công,...

- Ngày nay chất dẻo đã thay thế kim loại, sành sứ, thủy tinh trong nhiều lĩnh vực.

2. Tơ là những polime thiên nhiên hay tổng hợp có cấu tạo mạch thẳng và có thể kéo dài thành sợi.

Dựa vào nguồn gốc và quá trình chế tạo, tơ được phân loại theo sơ đồ sau:

- Tơ hóa học có nhiều ưu điểm hơn tơ thiên nhiên, chúng thường bền, đẹp, dễ giặt, khi giặt dễ sạch, phơi mau khô.

- Cao su được phân thành cao su thiên nhiên và cao su tổng hợp.

- Phổ biến trong cao su tổng hợp là cao su buna.

- Ưu điểm của cao su là tính đàn hồi, không thấm nước, không thấm khí, chịu mài mòn và cách điện...

- Cao su được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế như sản xuất các loại lốp xe, vỏ bọc dây điện, áo mưa, áo lặn…

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Phát biểu đúng nhất là

 A. Polime là chất dễ bay hơi.

 B. Polime là những chất dễ tan trong nước.

 C. Polime chỉ được tạo ra bởi con người và không có trong tự nhiên.

 D. Polime là những chất rắn, không bay hơi, thường không tan trong nước.

Câu 2: Nhận định nào sau đây không đúng?

 A. Phân tử polime được cấu tạo bởi nhiều mắt xích liên kết với nhau.

 B. Tơ là những polime thiên nhiên hay tổng hợp có cấu tạo mạch thẳng và có thể kéo dài thành sợi.

 C. Cao su được phân thành cao su thiên nhiên và cao su tổng hợp.

 D. Ưu điểm của cao su là tính đàn hồi, thấm nước, thấm khí.

Câu 3: Polime nào sau dây không phải là polime thiên nhiên?

 A. Poli(vinyl clorua).

 B. Xenlulozơ.

 C. Protein.

 D. Tinh bột.

…. –CH₂ –CH₂ –CH₂ –CH₂ –CH₂ –CH₂ –CH₂ –CH₂ – …

Công thức 1 mắt xích của polime (Y) là

 A. –CH₂ –CH₂ –CH₂ –.

 B. –CH₂ -CH₂ - CH₂ –CH₂ –.

 C. –CH₂ –.

 D. –CH₂ –CH₂ –.

Câu 5: Mắt xích của PE?

 A. Metan

 B. Aminoaxit

 C. Etilen

 D. Etanol

Câu 6: Các loại thực phẩm nào là hợp chất cao phân tử ?

 A. Nước uống, đường.

 B. Tinh bột, chất béo.

 C. Axit axetic.

 D. Tinh bột, chất đạm.

 A. Metan, etilen, polietilen

 B. Metan, tinh bột, polietilen

 C. Poli (vinyl clorua), etilen, polietilen

 D. Poli (vinyl clorua), tinh bột, polietilen

Câu 8: PVC là chất rắn vô định hình, cách điện tốt, bền với axit, được dùng làm vật liệu cách điện, ống dẫn nước, vải che mưa,... PVC được tổng hợp trực tiếp từ monome nào sau đây ?

 A. vinyl clorua

 B. acrilonitrin

 C. propilen

 D. vinyl axetat

Câu 9: Phân tử khối trung bình của poli (vinyl clorua) (PVC) là 75000. Số mắt xích có trong phân tử là

 A. 1200.

 B. 1500.

 C. 2400.

 D. 2500.

 A. 1,80.

 B. 2,00.

 C. 0,80.

 D. 1,25.

Đáp án: D

  

Theo lý thuyết, bảo toàn khối lượng có:

m_trước = m_sau ⇔ m_etilen = m_{poli etilen} = 1 tấn.

Do hiệu suất phản ứng là 80% nên khối lượng etilen thực tế cần dùng là:

  

Câu 11: Trùng hợp 22,4 lít C₂H₄ (đktc), nếu hiệu suất phản ứng là 80% thì khối lượng polime thu được là bao nhiêu? Biết hệ số trùng hợp là 500.

A. 2,24 gam

B. 4,48 gam

C. 2,80 gam

D. 3,36 gam

Đáp án

Đáp án: A

Câu 12: Khái niệm đúng về polime là

A. Polime là hợp chất được tạo thành từ các phân tử lớn.

B. Polime là hợp chất được tạo thành từ các phân tử có phân tử khối nhỏ hơn.

C. Polime là sản phẩm duy nhất của phản trùng hợp hoặc trùng ngưng.

D. Polime là hợp chất cao phân tử gồm n mắt xích tạo thành.

Đáp án

Khái niệm đúng về polime là: Polime là hợp chất cao phân tử gồm n mắt xích tạo thành.

Đáp án: D

Câu 13: Chất có phản ứng trùng hợp tạo nên PE là

A. Metan

B. Amino axit

C. Etilen

D. Etanol

Đáp án

Đáp án: C

Câu 14: Mắt xích của tinh bột, xenlulozơ là

A. C₆H₁₂O₆

B. C₆H₁₀O₅

C. Amino axit

D. saccarozơ

Đáp án

Mắt xích của tinh bột, xenlulozơ là C₆H₁₀O₅

Đáp án: B

Câu 15: Tính chất chung của polime là

A. Chất lỏng, không màu, không tan trong nước.

B. Chất khí, không màu, không tan trong nước.

C. Chất rắn, không bay hơi, không tan trong nước.

D. Chất rắn, không màu, không mùi.

Đáp án

Tính chất chung của polime là : Chất rắn, không bay hơi, không tan trong nước.

Đáp án: C

Câu 16: Polime nào được tổng hợp từ quá trình quang hợp?

A. Tinh bột.

B. Protein.

C. Cao su thiên nhiên.

D. Polietilen

Đáp án

Đáp án: A

Câu 17: Một polime Y có cấu tạo như sau: …-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-… Công thức một mắt xích của polime Y là

A. -CH₂-CH₂-CH₂-

B. -CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-

C. -CH₂-

D. -CH₂-CH₂-

Đáp án

Polime Y có cấu tạo: …-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-CH₂-… => Y là polietilen => công thức một mắt xích của polime là -CH₂-CH₂-

Đáp án: D

Câu 18: Cao su Buna là cao su tổng hợp rất phổ biến, có công thức cấu tạo như sau: …-CH₂-CH=CH-CH₂-CH₂-CH=CH-CH₂-CH₂-CH=CH-CH₂-… Công thức một mắt xích và công thức tổng quát của cao su Buna là

A. -CH₂-CH=CH- và [-CH₂-CH=CH-]_n

B. -CH₂-CH=CH-CH₂- và [-CH₂-CH=CH-CH₂-CH₂-]_n

C. -CH₂-CH=CH-CH₂- và [-CH₂-CH=CH-CH₂-]_n

D. -CH₂-CH=CH-CH₂-CH₂- và [-CH₂-CH=CH-CH₂-CH₂-]_n

Đáp án

Viết lại công thức cấu tạo của cao su Buna là:

…(-CH₂-CH=CH-CH₂-)(-CH₂-CH=CH-CH₂-)(-CH₂-CH=CH-CH₂-)…

=> công thức một mắt xích là -CH₂-CH=CH-CH₂-

=> công thức tổng quát của cao su Buna là [-CH₂-CH=CH-CH₂-]_n

Đáp án: C

Câu 19: Polietilen có khối lượng phân tử 14000 đv

C. Hệ số trùng hợp n là

A. 300

B. 500

C. 200

D. 100

Đáp án

Đáp án: B

Câu 20: Phân tử khối trung bình của PVC là 750000. Hệ số polime hóa của PVC là bao nhiêu?

A. 10000

B. 13000

C. 12000

D. 15000

Đáp án

Đáp án: C

Câu 21: Để thu được 1 tấn PVC thì khối lượng vinyl clorua cần dùng là (hiệu suất phản ứng là 90%)

A. 1 tấn

B. 0,9 tấn

C. 0,1 tấn

D. 1,11 tấn

Đáp án

Đáp án: D

Câu 22: Trùng hợp 0,5 tấn etilen với hiệu suất 90% thì khối lượng polietilen thu được là

A. 0,5 tấn.

B. 5 tấn.

C. 4,5 tấn.

D. 0,45 tấn.

Đáp án

Đáp án: D