Bài 34: Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

A. Lý thuyết

I. KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ

1. Hợp chất hữu cơ có ở đâu?

Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh ta, trong cơ thể sinh vật và trong hầu hết các loại lương thực, thực phẩm, trong các loại đồ dùng và ngay trong cơ thể con người.

Hình 1: Một số loại thực phẩm, đồ dùng chứa hợp chất hữu cơ

2. Hợp chất hữu cơ là gì?

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO₂, H₂CO₃, muối cacbonat, cacbua kim loại như CaC₂...)

Khi đốt cháy các hợp chất hữu cơ đều thấy tạo ra CO₂.

Hình 2: Thí nghiệm chứng tỏ bông chứa cacbon

3. Phân loại hợp chất hữu cơ

Hợp chất hữu cơ được phân thành hai loại chính như sau:

II. KHÁI NIỆM VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ

Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ và những chuyển đổi của chúng.

Hóa học hữu cơ có các phân ngành như hóa học dầu mỏ, hóa học polime, hóa học các hợp chất thiên nhiên...

Hóa học hữu cơ có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Trong thành phần phân tử hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố

    A. cacbon

 B. hiđro

 C. oxi

 D. nitơ.

Đáp án

Câu 2: Chất nào sau đây không thuộc loại chất hữu cơ ?

 A. CH₃Cl

 B. CH₄

 C. CO

 D. CH₃COONa.

Đáp án

Câu 3: Dãy các hợp chất nào sau đây là hợp chất hữu cơ ?

 A. CH₄, C₂H₆, CO.

 B. C₆H₆, CH₄, C₂H₅OH.

 C. CH₄, C₂H₂, CO₂.

 D. C₂H₂, C₂H₆O, BaCO₃.

Đáp án

Câu 4: Dãy các chất nào sau đây đều là hiđrocacbon ?

 A. C₂H₆, C₄H₁₀, CH₄.

 B. CH₄, C₂H₂, C₃H₇Cl.

 C. C₂H₄, CH₄, C₂H₅Br.

 D. C₂H₆O, C₃H₈, C₂H₂.

Đáp án

Câu 5: Dãy các chất nào sau đây đều là dẫn xuất của hiđrocacbon ?

 A. C₂H₆O, C₂H₄, C₂H₂.

 B. C₂H₄, C₃H₇Cl, CH₄O.

 C. C₂H₆O, C₃H₇Cl, C₂H₅Br.

 D. C₂H₆O, C₃H₈, C₂H₂.

Hiển thị đáp án

Câu 6: Trong các chất sau: CH₄, CO, C₂H₆, K₂CO₃, C₂H₅ONa có

 A. 1 hợp chất hữu cơ và 4 hợp chất vô cơ.

 B. 2 hợp chất hữu cơ và 3 hợp chất vô cơ.

 C. 4 hợp chất hữu cơ và 1 hợp chất vơ cơ.

 D. 3 hợp chất hữu cơ và 2 hợp chất vô cơ.

Đáp án

 A. 52,2%.

 B. 55,2%.

 C. 13,0%.

 D. 34,8%.

Đáp án

Câu 8: Chọn câu đúng trong các câu sau:

 A. Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các hợp chất có trong tự nhiên.

 B. Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các hợp chất của cacbon.

 D. Hoá học hữu cơ là ngành hoá học chuyên nghiên cứu các chất trong cơ thể sống.

Đáp án

Câu 9: Phân tử chất hữu cơ X có 2 nguyên tố C, H. Tỉ khối hơi của X so với hiđro là 21. Công thức phân tử của X là

 A. C₄H₈

 B. C₃H₈

 C. C₃H₆

 D. C₆H₆

Đáp án

Câu 10: Nhận xét nào sau đây không đúng?

 A. Hợp chất hữu cơ có ở xung quanh ta.

 B. Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon.

 C. Khi đốt cháy các hợp chất hữu cơ đều thấy tạo ra CO₂.

 D. Đốt cháy hợp chất hữu cơ luôn thu được CO₂ và H₂O.

Đáp án

Đáp án: D.

Câu 11: Chất hữu cơ là:

A. hợp chất khó tan trong nước.

B. hợp chất của cacbon và một số nguyên tố khác trừ N, Cl, O

C. hợp chất của cacbon trừ CO, CO₂, H₂CO₃, muối cacbonat, muối cacbua và xianua.

D. hợp chất có nhiệt độ sôi cao.

Đáp án

Chất hữu cơ là: hợp chất của cacbon trừ CO, CO₂, H₂CO₃, muối cacbonat, muối cacbua và xianua.

Đáp án: C

Câu 12: Dãy các chất sau là hiđrocacbon:

A. CH₄, C₂H₂, C₂H₅Cl

B. C₆H₆, C₃H₄, HCHO

C. C₂H₂, C₂H₅OH, C₆H₁₂

D. C₃H₈, C₃H₄, C₃H₆

Đáp án

Dãy các chất sau là hiđrocacbon là: C₃H₈, C₃H₄, C₃H₆

Đáp án: D

Câu 13: Trong phân tử hợp chất hữu cơ cacbon, hiđro, oxi có hoá trị lần lượt là:

A. 2,1,2

B. 4,1,2

C. 6,1,2

D. 4,2,2

Đáp án

Trong phân tử hợp chất hữu cơ cacbon, hiđro, oxi có hoá trị lần lượt là: 4,1,2

Đáp án: B

Câu 14: Hợp chất hữu cơ nào sau đây chỉ gồm liên kết đơn?

A. C₃H₈; C₂H₂.

B. C₃H₈; C₄H₁₀

C. C₄H₁₀; C₂H₂

D. C₄H₁₀; C₆H₆(benzen)

Đáp án

Hợp chất hữu cơ chỉ gồm liên kết đơn là C₃H₈; C₄H₁₀

Đáp án: B

Câu 15: Các chất thuộc loại hiđrocacbon là

A. CH₄, C₂H₆, CCl₄

B. C₂H₆O, C₂H₄O₂

C. HCHO, CaC₂, C₄H₈

D. CH₄, C₂H₆, C₆H₆

Đáp án

Các chất thuộc loại hiđrocacbon là các chất chỉ chứa C và H: CH₄, C₂H₆, C₆H₆

Đáp án: D

Câu 16: Công thức cấu tạo cho biết:

A. tỉ lệ số nguyên tử giữa các nguyên tố

B. thành phần của mỗi nguyên tố trong phân tử

C. số lượng nguyên tố trong mỗi nguyên tử

D. thành phần của nguyên tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử

Đáp án

Công thức cấu tạo cho biết: thành phần của nguyên tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử

Đáp án: D

Câu 17: Số công thức cấu tạo của C₄H₁₀ là

A. 1

B. 3

C. 2

D. 4

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Câu 18: Số công thức cấu tạo mạch hở có thể có của C₄H₈ là

A. 3

B. 4

C. 5

D. 6

Đáp án

Đáp án: A

Câu 19: Chọn câu đúng trong các câu sau:

A. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất có trong tự nhiên.

B. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất của cacbon.

C. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất hữu cơ.

D. Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các chất trong cơ thể sống.

Đáp án

âu đúng là: Hóa học hữu cơ là ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất hữu cơ

Đáp án: C

Câu 20: Dựa vào dữ kiện nào trong các dữ kiện sau đây để có thể nói một chất là vô cơ hay hữu cơ?

A. Trạng thái (rắn, lỏng, khí).

B. Màu sắc.

C. Độ tan trong nước.

D. Thành phần nguyên tố.

Đáp án

Dựa vào thành phần nguyên tố (trường hợp d) để xác định một hợp chất là vô cơ hay hữu cơ.

Đáp án: D