Bài 28: Các oxit của cacbon

A. Lý thuyết

I. CACBON OXIT (Công thức hóa học CO)

1. Tính chất vật lí

CO là chất khí, không màu, không mùi, hơi nhẹ hơn không khí , rất độc, ít tan trong nước.

2. Tính chất hóa học

a) CO là oxit trung tính

Ở điều kiện thường không phản ứng với nước, kiềm và axit.

b) CO là chất khử

- Ở nhiệt độ cao, cacbon oxit khử được nhiều oxit kim loại

Ví dụ:

- CO cháy trong oxi hoặc trong không khí với ngọn lửa màu xanh, tỏa nhiều nhiệt.

Phương trình hóa học:

3. Ứng dụng

Khí CO được dùng làm nhiên liệu, chất khử… trong công nghiệp. Ngoài ra còn được dùng làm nguyên liệu trong công nghiệp hóa học.

II. CACBON ĐIOXIT (công thức hóa học CO₂)

1. Tính chất vật lí

CO₂ là chất khí, không màu, không mùi, nặng hơn không khí , không duy trì sự sống và sự cháy.

CO₂ bị nén và làm lạnh thì hóa rắn được gọi là nước đá khô (tuyết cacbonic). Nước đá khô được dùng để bảo quản thực phẩm.

2. Tính chất hóa học: CO₂ là một oxit axit.

a) Tác dụng với nước tạo thành axit cacbonic

Phương trình hóa học:

  CO₂ + H₂O ⇄ H₂CO₃

Chú ý: CO₂ phản ứng với nước tạo thành dung dịch axit, làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ. H₂CO₃ không bền, dễ phân hủy thành CO₂ và nước, khi đun nóng dung dịch thu được sẽ lại làm quỳ màu đỏ chuyển sang màu tím.

b) Tác dụng với dung dịch bazơ

Khí CO₂ tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. Tùy theo tỉ lệ số mol giữa CO₂ và dung dịch bazơ mà có thể tạo ra muối trung hòa, muối axit hay hỗn hợp hai muối.

Ví dụ:

c) Tác dụng với oxit bazơ

CO₂ tác dụng với oxit bazơ (tan) tạo thành muối.

Ví dụ:

3. Ứng dụng

CO₂ được dùng để chữa cháy, bảo quản thực phẩm.

Ngoài ra, CO₂ còn được dùng trong sản xuất nước giải khát có gas, sản xuất sođa, phân đạm,...

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Nhóm gồm các chất khí đều khử được CuO ở nhiệt độ cao là

    A. CO, H₂.

 B. Cl₂, CO₂.

 C. CO, CO₂.

 D. H₂, C.

Đáp án:

Câu 2: Phản ứng nào sau đây là sai?

Đáp án:

Câu 3: Đốt cháy 11,2 lít CO (đktc). Thể tích không khí cần cho phản ứng trên là 

 A. 21,4 lít.

 B. 24 lít.

 C. 26 lít.

 D. 28 lít.

Đáp án:

Câu 4: Quá trình nào sau đây làm giảm CO₂ trong khí quyển?

 A. Sự hô hấp của động vật và con người.

 B. Cây xanh quang hợp.

 C. Đốt than và khí đốt.

 D. Quá trình nung vôi.

Đáp án:

Câu 5: Cho 1 mol Ba(OH)₂ phản ứng với 1 mol CO₂. Muối tạo thành là

 A. BaCO₃.

 B. Ba(HCO₃)₂.

 C. BaCO₃ và Ba(HCO₃)₂.

 D. BaCO₃ và Ba(OH)_{2 dư}.

Đáp án:

Câu 6: Khử hoàn toàn 4,8 gam đồng (II) oxit bằng khí CO. Thể tích khí CO cần dùng (đktc) là

 A. 1,344 lít.

 B. 1,12 lít.

 C. 6,72 lít.

 D. 4,48 lít.

Đáp án:

Câu 7: Người ta dùng 22 gam CO₂ hấp thụ 20 gam NaOH. Khối lượng muối tạo thành là

 A. 45 gam.

 B. 44 gam.

 C. 43 gam.

 D. 42 gam.

Đáp án:

Câu 8: Khử hoàn toàn 3,2 gam Fe₂O₃ bằng khí CO dư. Sản phẩm khí thu được cho vào bình đựng nước vôi trong dư được a gam kết tủa màu trắng. Giá trị của a là

 A. 5,0.

 B. 6,0.

 C. 4,0.

 D. 3,0.

Đáp án:

Câu 9: Khí CO dùng làm chất đốt trong công nghiệp có lẫn tạp chất là CO₂ và SO₂. Có thể làm sạch CO bằng

 A. CuSO₄ khan.

 B. H₂SO₄ đặc.

 C. dung dịch BaCl₂.

 D. dung dịch nước vôi trong.

Đáp án:

Câu 10: Để tạo muối KHCO₃ duy nhất thì tỉ lệ CO₂ sục vào dung dịch KOH là bao nhiêu ?

 A. 1 : 3

 B. 1 : 2

 C. 1 : 1

 D. 2 : 3

Đáp án: