Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

463
  Tải tài liệu

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa

Mở đầu trang 191 SGK KHTN lớp 6:

Vào các đêm khác nhau, chúng ta nhìn thấy Mặt Trăng có hình dạng khác nhau? Tại sao?

Lời giải:

Vào các đêm khác nhau, chúng ta nhìn thấy Mặt Trăng có hình dạng khác nhau. Đó là do vị trí của Mặt trăng trong quỹ đạo xoay quanh Trái đất mỗi ngày đều khác nhau. Mặt trăng quay một vòng quanh Trái đất với chu kỳ quỹ đạo 27,32 ngày. Trong một chu kỳ này, Mặt trăng được Mặt trời chiếu sáng từ các góc khác nhau.

Hình thành kiến thức mới

Hình thành kiến thức mới 1 trang 191 SGK KHTN lớp 6:

Quan sát hình 44.1 và cho biết Mặt Trăng có phải tự phát ra ánh sáng hay không? Vì sao?

 Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Lời giải:

- Mặt Trăng không tự phát ra ánh sáng. Mặt Trăng nhận ánh sáng từ Mặt Trời chiếu tới và phản xạ ánh sáng của Mặt Trời.

- Vì nếu như Mặt Trăng phát ra ánh sáng thì toàn bộ bề mặt của Mặt Trăng phải sáng, chứ không phải bị khuyết một phần như hình.

Hình thành kiến thức mới 2 trang 191 SGK KHTN lớp 6:

Quan sát hình 44.2, em hãy cho biết tại sao chúng ta có thể nhìn thấy được Mặt Trăng.

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Lời giải:

Chúng ta có thể nhìn thấy Mặt trăng bởi vì có ánh sáng từ Mặt trời chiếu tới Mặt trăng phản xạ xuống Trái Đất vào mắt ta.

Hình thành kiến thức mới 3 trang 192 SGK KHTN lớp 6:

Em hãy nêu các hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng mà em biết.

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Lời giải:

- Hình dạng của Mặt Trăng: 

+ Trăng tròn.

+ Trăng khuyết.

+ Trăng bán nguyệt.

+ Trăng lưỡi liềm.

+ Không trăng.

Hình thành kiến thức mới 4 trang 192 SGK KHTN lớp 6:

Trong hình 44.4, em hãy chỉ ra bề mặt của Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng và phần bề mặt của Mặt Trăng mà ở Trái đất có thể nhìn thấy.

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Lời giải:

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

- Bề mặt của Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng là phần sáng, là phần mũi tên vàng chỉ như hình vẽ (bề mặt đó chính là phần trắng được chiếu sáng trên Mặt Trăng).

- Bề mặt của Mặt Trăng mà ở Trái đất có thể nhìn thấy được khi ánh sáng từ phần đó phản chiếu xuống Trái Đất, là phần mũi tên đỏ chỉ như hình vẽ (tùy vị trí người quan sát ở Trái Đất mà quan sát được diện tích bề mặt Mặt Trăng khác nhau).

Hình thành kiến thức mới 5 trang 193 SGK KHTN lớp 6:

Với mỗi vị trí của Mặt Trăng trong hình 44.5, người trên Trái Đất quan sát thấy Mặt Trăng có hình dạng như thế nào? Chỉ ra sự tương ứng giữa mỗi vị trí với các hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng trong hình 44.3.

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Lời giải:

- Với mỗi vị trí của Mặt Trăng trong hình, người trên Trái Đất quan sát được thấy Mặt Trăng có hình dạng:

+ Vị trí 1: Trăng bán nguyệt đầu tháng.

+ Vị trí 2: Trăng lưỡi liềm đầu tháng.

+ Vị trí 3: Không trăng.

+ Vị trí 4: Trăng lưỡi liềm cuối tháng.

+ Vị trí 5: Trăng bán nguyệt cuối tháng.

+ Vị trí 6: Trăng khuyết cuối tháng.

+ Vị trí 7: Trăng tròn.

+ Vị trí 8: Trăng khuyết đầu tháng.

Sự tương ứng giữa mỗi vị trí với các hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng: vị trí 1 và 5, 2 và 6, vị trí 3 và 7, vị trí 4 và 8.

Hình thành kiến thức mới 6 trang 193 SGK KHTN lớp 6:

Làm việc nhóm để chế tạo mô hình quan sát các hình dạng nhìn thấy của Mặt trăng.

Lời giải:

- Học sinh làm việc nhóm và tự thực hiện.

- Ví dụ mô hình:

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Luyện tập

Luyện tập trang 193 SGK KHTN lớp 6:

Chỉ ra sự giống nhau và khác nhau giữa Trăng bán nguyệt đầu tháng và Trăng bán nguyệt cuối tháng.

Lời giải:

 

Trăng bán nguyệt đầu tháng

Trăng bán nguyệt cuối tháng

Giống nhau

Hình dạng đều là Trăng bán nguyệt, chỉ có một nửa Mặt Trăng được chiếu sáng.

Khác nhau

Mặt Trăng có phần sáng sẽ tăng dần. Mặt Trăng đã đi được  1/4 chặng đường quỹ đạo của nó hay là nó đã đi được phần tư đầu của chặng đường.

Mặt Trăng có phần sáng sẽ giảm dần. Mặt Trăng đã đi được 3/4 chặng đường quỹ đạo của nó hay là nó đã đi vào phần tư cuối của chặng đường.

Mọc vào ban ngày, đến chiều tối thì đạt đến đỉnh và lặn vào nửa đêm.

Mọc vào nửa đêm, đạt đến đỉnh vào rạng sáng và lặn vào ban trưa.

Vận dụng

Vận dụng trang 194 SGK KHTN lớp 6:

Từ mô hình bên (hình 44.6), em hãy phát triển để có thể quan sát phần quả bóng được chiếu sáng tương ứng với các hình dạng nhìn thấy khác của Mặt Trăng.

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Bài tập

Bài 1 trang 195 SGK KHTN lớp 6: Vào đêm không Trăng, chúng ta không nhìn thấy Mặt Trăng vì

A. Mặt Trời không chiếu sáng Mặt Trăng.

B. Mặt Trăng không phản xạ ánh sáng mặt trời.

C. Ánh sáng phản xạ từ Mặt Trăng không chiếu tới Trái Đất.

D. Mặt Trăng bị che khuất bởi Mặt Trời.

Lời giải:

Vào đêm không Trăng, chúng ta không nhìn thấy Mặt Trăng vì ánh sáng phản xạ từ Mặt Trăng không chiếu tới Trái Đất. 

→ Chọn đáp án C

Bài 2 trang 195 SGK KHTN lớp 6: Chúng ta nhìn thấy Trăng tròn khi

A. một nửa phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

B. toàn bộ phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

C. toàn bộ Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng.

D. Mặt Trăng ở khoảng giữa Trái Đất và Mặt Trời.

Lời giải:

Chúng ta nhìn thấy Trăng tròn khi toàn bộ phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

→ Chọn đáp án B

Bài 3 trang 195 SGK KHTN lớp 6: Chu kì của Tuần Trăng là 29,5 ngày. Khoảng thời gian đó cho biết điều gì?

Lời giải:

Khoảng thời gian đó cho biết thời gian để Mặt Trăng quay trở lại vị trí nằm giữa Mặt trời và Trái đất.

Bài 4 trang 195 SGK KHTN lớp 6: Em hãy vẽ hình để giải thích hình ảnh nhìn thấy Trăng bán nguyệt cuối tháng.

Lời giải:

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Bài 5 trang 195 SGK KHTN lớp 6: Em hãy tìm hiểu về hiện tượng nhật thực và hiện tượng nguyệt thực. Hãy vẽ hình để giải thích các hiện tượng đó.

Lời giải:

Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời thẳng hàng và Mặt Trăng ở giữa Trái Đất và Mặt Trời. Đứng quan sát từ Trái Đất, lúc đó Mặt Trăng che khuất hoàn toàn hay một phần Mặt Trời. Khi đó, Trên Trái Đất xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Nguyệt thực là hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng, Trái Đất, Mặt Trời thẳng hàng và Trái Đất ở giữa Mặt Trăng và Mặt Trời. Mặt Trăng bị che khuất bởi Trái Đất và trên Mặt Trăng xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối.

Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng

Phần 2: Lý thuyết bài học 

Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng hay nhất, chi tiết bám sát nội dung sgk KHTN 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt KHTN 6.

1. Ánh sáng của Mặt Trăng

    Mặt Trăng không tự phát ra ánh sáng. Mặt Trăng phản xạ ánh sáng từ Mặt Trời.

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 6 Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng | Chân trời sáng tạo

2. Hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng

- Hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng là phần bề mặt của Mặt Trăng được nhìn thấy khi quan sát từ Trái Đất.

    - Mỗi thời điểm, phần bề mặt Mặt Trăng hướng về Trái Đất được Mặt Trời chiếu sáng có diện tích khác nhau nên ta thấy hình dạng Mặt Trăng là khác nhau.

    - Một số hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng là:

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 6 Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng | Chân trời sáng tạo

Phần 3: Bài tập trắc nghiệm

Với 10 bài tập trắc nghiệm Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 44: Chuyển động nhìn thấy của Mặt Trăng có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ bám sát sgk KHTN 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh ôn luyện để biết cách làm các dạng bài tập KHTN 6.

Câu 1. Ta nhìn thấy Mặt Trăng vì:

A. Mặt Trăng tự phát ra ánh sáng chiếu vào mắt ta.

B. Mặt Trăng phản xạ ánh sáng Mặt Trời chiếu vào mắt ta.

C. Mặt Trăng phản xạ ánh sáng Trái Đất chiếu vào mắt ta.

D. Mặt Trăng phản xạ ánh sáng từ các thiên thể chiếu vào mắt ta.

Lời giải

Ta nhìn thấy Mặt Trăng vì Mặt Trăng phản xạ ánh sáng Mặt Trời chiếu vào mắt ta.

Chọn đáp án B

Câu 2. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống “…”

Ta nhìn thấy một vật khi có … từ vật đó chiếu tới mắt chúng ta.

A. ánh sáng

B. hình ảnh

C. bóng

D. hình chiếu

Lời giải

Ta nhìn thấy một vật khi có ánh sáng từ vật đó chiếu tới mắt chúng ta.

Chọn đáp án A

Câu 3. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống “…”

Mặt Trăng là vệ tinh tự nhiên của Trái Đất. Mặt Trăng quay quanh trục của nó với … mà nó chuyển động quanh Trái Đất nên phần bề mặt Mặt Trăng hướng về Trái Đất luôn không đổi.

A. tốc độ lớn hơn

B. tốc độ nhỏ hơn

C. cùng tốc độ

D. tốc độ không thay đổi

Lời giải

Mặt Trăng là vệ tinh tự nhiên của Trái Đất. Mặt Trăng quay quanh trục của nó với cùng tốc độ mà nó chuyển động quanh Trái Đất nên phần bề mặt Mặt Trăng hướng về Trái Đất luôn không đổi.

Chọn đáp án C

Câu 4. Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Mặt Trăng tự phát ra ánh sáng chiếu xuống Trái Đất.

B. Tuần trăng là khoảng thời gian để Mặt Trăng quay trở lại vị trí nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất là 29,5 ngày.

C. Mặt Trăng không phản xạ ánh sáng Mặt Trời.

D. Ta nhìn thấy Mặt Trăng tròn khi toàn bộ Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng.

Lời giải

A – sai, vì Mặt Trăng không tự phát ra ánh sáng.

B – đúng.

C – sai, vì Mặt Trăng phản xạ ánh sáng Mặt Trời.

D – sai, ta nhìn thấy Mặt Trăng tròn khi toàn bộ phần được chiếu sáng của Mặt Trăng hướng về Trái Đất.

Chọn đáp án B

Câu 5. Hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng thay đổi một cách tuần hoàn vì:

A. Trái Đất quay quanh Mặt Trời.

B. Mặt Trăng quay quanh Trái Đất.

C. Ở mỗi thời điểm, phần bề mặt Mặt Trăng hướng về Trái Đất được Mặt Trời chiếu sáng có diện tích khác nhau.

D. Cả B và C

Lời giải

Hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng thay đổi một cách tuần hoàn vì:

+ Mặt Trăng quay quanh Trái Đất.

+ Ở mỗi thời điểm, phần bề mặt Mặt Trăng hướng về Trái Đất được Mặt Trời chiếu sáng có diện tích khác nhau.

Chọn đáp án D

Câu 6. Thời gian chuyển từ không Trăng đến Trăng tròn là:

A. khoảng hai tuần

B. khoảng ba tuần

C. khoảng 1 tuần

D. khoảng 1 tháng

Lời giải

Thời gian chuyển từ không Trăng đến Trăng tròn là khoảng hai tuần.

Chọn đáp án A

Câu 7. Thời gian chuyển từ không Trăng đến không Trăng là:

A. khoảng hai tuần

B. khoảng ba tuần

C. khoảng 1 tuần

D. khoảng 1 tháng

Lời giải

Thời gian chuyển từ không Trăng đến không Trăng là khoảng 1 tháng.

Chọn đáp án D

Câu 8. Mặt Trăng quay quanh Trái Đất một vòng hết bao lâu?

A. Khoảng nửa tháng

B. Khoảng 1 tháng

C. Khoảng 2 tháng

D. Khoảng 3 tháng

Lời giải

Mặt Trăng quay quanh Trái Đất một vòng hết khoảng 1 tháng.

Chọn đáp án B

Câu 9. Vì sao Mặt Trời chỉ chiếu sáng được một nửa Mặt Trăng?

A. Vì Mặt Trăng hình vuông

B. Vì Mặt Trăng hình tròn

C. Vì Mặt Trăng hình khối cầu

D. Vì Mặt Trăng quay quanh trục của nó

Lời giải

Mặt Trời chỉ chiếu sáng được một nửa Mặt Trăng vì Mặt Trăng hình khối cầu.

Chọn đáp án C

Câu 10. Có những ngày chúng ta không nhìn thấy Trăng vì:

A. Mặt Trăng không phản xạ ánh sáng Mặt Trời

B. Mặt Trăng bị che khuất bởi Mặt Trời

C. toàn bộ Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng

D. Mặt Trăng ở khoảng giữa Trái Đất và Mặt Trời

Lời giải

Có những ngày chúng ta không nhìn thấy Trăng vì Mặt Trăng ở khoảng giữa Trái Đất và Mặt Trời nên phía Mặt Trăng hướng về Trái Đất không được Mặt Trời chiếu sáng.

Chọn đáp án D

 

 

 

Bài viết liên quan

463
  Tải tài liệu