Bài 38: Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc
Bài 38: Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc
Bài 38: Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc
Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa
Mở đầu trang 166 SGK KHTN lớp 6:
Đưa thanh nam châm lại gần một viên bi sắt đang nằm yên trên mặt bàn, ta thấy viên bi sắt lăn lại gần phía nam châm. Tại sao lại như vậy?
Lời giải:
Đưa thanh nam châm lại gần một viên bi sắt đang nằm yên trên mặt bàn, ta thấy viên bi sắt lăn lại gần phía nam châm vì nam châm đã tác dụng lực hút lên viên bi, làm cho viên bi lăn về phía mình.
Hình thành kiến thức mới
Hình thành kiến thức mới 1 trang 166 SGK KHTN lớp 6:
Khi nâng tạ và khi đá bóng hình 38.1a và 38.1b, vật nào gây ra lực và vật nào chịu tác dụng của lực? Các vật này có tiếp xúc với nhau hay không?
Lời giải:
- Hình 38.1a:
+ Vật gây ra lực: Tay người.
+ Vật chịu tác dụng của lực: Quả tạ.
+ Tay người gây ra lực tiếp xúc với quả tạ chịu tác dụng lực
- Hình 38.1b:
+ Vật gây ra lực: Chân cầu thủ.
+ Vật chịu tác dụng của lực: Quả bóng.
+ Chân cầu thủ gây ra lực tiếp xúc với quả bóng chịu tác dụng lực.
Hình thành kiến thức mới 2 trang 166 SGK KHTN lớp 6:
Quan sát hình 38.2, em hãy cho biết tại sao viên bi sắt lại bị kéo về phía nam châm. Trong hình 38.2 và 37.2, vật nào gây ra lực và vật nào chịu tác dụng của lực? Các vật có tiếp xúc với nhau hay không?
Lời giải:
- Hình 38.2, viên bi sắt bị kéo về phía nam châm do nam châm đã tác dụng lực hút lên viên bi sắt.
- Hình 38.2: Nam châm tác dụng lực hút lên miếng sắt, hút miếng sắt về phía mình.
+ Vật gây ra lực: Nam châm.
+ Vật chịu tác dụng của lực: Viên bi sắt.
- Hình 37.2: Lực hút của Trái Đất tác dụng lên quả táo.
+ Vật gây ra lực: Trái Đất.
+ Vật chịu tác dụng của lực: Quả táo.
- Các vật trên không tiếp xúc với nhau.
Hình thành kiến thức mới 3 trang 167 SGK KHTN lớp 6:
Theo em có sự khác biệt nào về các lực tác dụng được minh họa ở hình 38.1a và 38.2.
Lời giải:
Sự khác biệt về các lực tác dụng được minh họa ở hình 38.1a và 38.2 đó là:
- Lực tác dụng ở hình 38.1a là lực tiếp xúc: Tay cô gái gây ra lực có sự tiếp xúc với quả nặng chịu tác dụng của lực.
- Lực tác dụng ở hình 38.2 là lực không tiếp xúc: Nam châm gây ra lực không tiếp xúc với viên bi sắt chịu tác dụng của lực.
Luyện tập
Luyện tập 1 trang 166 SGK KHTN lớp 6:
Em hãy tìm các ví dụ về lực tiếp xúc trong đời sống.
Lời giải:
Ví dụ về lực tiếp xúc trong đời sống:
- Tay ta dùng lực kéo để kéo dãn lò xo, tay ta và lò xo tiếp xúc với nhau.
- Tay ta tác dụng một lực đẩy vào thùng hàng, tay ta và thùng hàng tiếp xúc với nhau.
Luyện tập 2 trang 167 SGK KHTN lớp 6:
Em hãy tìm các ví dụ về lực không tiếp xúc trong đời sống.
Lời giải:
- Ví dụ về lực không tiếp xúc trong đời sống là:
+ Lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trăng không tiếp xúc với nhau.
Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và Mặt Trăng
+ Lực hút của hai thanh nam châm.
Vận dụng
Vận dụng trang 167 SGK KHTN lớp 6:
Trong các hình ảnh sau, hình ảnh nào cho thấy xuất hiện lực tiếp xúc, lực không tiếp xúc?
Lời giải:
- Hình ảnh xuất hiện lực tiếp xúc là: a, d. Trong đó:
+ Đẩy piston để ép quả: Piston gây ra lực có sự tiếp xúc với quả chịu tác dụng của lực.
+ Nâng cốc nước lên khỏi bàn: Tay người gây ra lực có sự tiếp xúc với cốc nước chịu tác dụng của lực.
- Hình ảnh xuất hiện lực không tiếp xúc là: b, c. Trong đó:
+ Đưa thanh nam châm lại gần viên bi sắt: Nam châm gây ra lực không có sự tiếp xúc với viên bi sắt chịu tác dụng của lực.
+ Hút nhau của hai nam châm: Nam châm này gây ra lực không có sự tiếp xúc với nam châm kia chịu tác dụng của lực.
Bài tập
Bài 1 trang 167 SGK KHTN lớp 6:
Nêu hai ví dụ về lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc.
Lời giải:
- Ví dụ về lực tiếp xúc:
+ Tay ta tác dụng một lực đẩy vào cánh cửa, tay ta và cánh cửa tiếp xúc với nhau.
- Ví dụ về lực không tiếp xúc:
+ Lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trăng không tiếp xúc với nhau.
Bài 2 trang 167 SGK KHTN lớp 6:
Lực nào sau đây là lực tiếp xúc?
A. Lực của Trái Đất tác dụng lên bóng đèn treo trên trần nhà.
B. I.ực của quả cân tác dụng lên lò xo khi treo quả cân vào lò xo.
C. Lực của nam châm hút thanh sắt đặt cách nó một đoạn.
D. Lực hút giữa Trái Đất và Mật Trăng.
Lời giải:
- Lực tiếp xúc là: Lực của quả cân tác dụng lên lò xo khi treo quả cân vào lò xo.
- Vì lò xo gây ra lực có tiếp xúc với quả cân chịu tác dụng của lực.
Chọn đáp án B
Bài 3 trang 167 SGK KHTN lớp 6:
Lực nào sau đây là lực không tiếp xúc?
A. Lực của bạn Linh tác dụng lên cửa để mở cửa.
B. Lực của chân cầu thủ tác dụng lên quả bóng,
C. Lực Trái Đất tác dụng lên quyền sách đặt trên mặt bàn.
D. Lực của gió tác dụng lên cánh buồm.
Lời giải:
- Lực không tiếp xúc là: Lực Trái Đất tác dụng lên quyền sách đặt trên mặt bàn.
- Vì Trái Đất gây ra lực không tiếp xúc với quyển sách chịu tác dụng của lực.
Chọn đáp án C
Phần 2: Lý thuyết bài học
Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 38: Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc hay nhất, chi tiết bám sát nội dung sgk KHTN 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt KHTN 6.
1. Lực tiếp xúc
Lực tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.
Ví dụ:
Thủ môn bắt được bóng trước khung thành. Thủ môn và quả bóng tiếp xúc với nhau.
Tay ta tác dụng một lực đẩy vào thùng hàng, tay ta và thùng hàng tiếp xúc với nhau.
Gió tác dụng lực đẩy lên cánh buồm làm thuyền chuyển động, gió và cánh buồm có tiếp xúc với nhau.
2. Lực không tiếp xúc
Lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực không có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.
Ví dụ:
Nam châm tác dụng lực hút lên miếng sắt, nam châm và miếng sắt không tiếp xúc với nhau.
Lực hút của hai thanh nam châm, hai thanh nam châm không tiếp xúc với nhau
. 
Lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trăng không tiếp xúc với nhau.
Phần 3: Bài tập trắc nghiệm
Với 10 bài tập trắc nghiệm Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 38: Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ bám sát sgk KHTN 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh ôn luyện để biết cách làm các dạng bài tập KHTN 6.
Câu 1. Điền vào chỗ trống “…” để hoàn chỉnh câu:
Lực tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực có ….. với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.
A. sự tiếp xúc
B. sự va chạm
C. sự đẩy, sự kéo
D. sự tác dụng
Lời giải
Lực tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.
Chọn đáp án A
Câu 2. Điền vào chỗ trống “…” để hoàn chỉnh câu:
Lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực ….. với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.
A. không có sự tiếp xúc
B. không có sự va chạm
C. không có sự đẩy, sự kéo
D. không có sự tác dụng
Lời giải
Lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực không có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.
Chọn đáp án A
Câu 3. Trường hợp nào sau đây liên quan đến lực tiếp xúc?
A. Cô gái nâng cử tạ
B. Cầu thủ chuyền bóng
C. Nam châm hút quả bi sắt
D. Cả A và B
Lời giải
A – Tay của cô gái gây ra lực và có sự tiếp xúc với quả tạ => liên quan đến lực tiếp xúc.
B – Chân của cầu thủ gây ra lực và có sự tiếp xúc với quả bóng => liên quan đến lực tiếp xúc.
C – Nam châm gây ra lực hút quả bi sắt nhưng không có sự tiếp xúc với quả bi sắt => liên quan đến lực không tiếp xúc.
Chọn đáp án D
Câu 4. Trường hợp nào sau đây liên quan đến lực không tiếp xúc?
A. Mặt Trăng quay quanh Trái Đất
B. Trái Đất quay quanh Mặt Trời
C. Cả A và B
D. Tay cầm một ly nước
Lời giải
A – Lực hấp dẫn giữa Mặt Trăng và Trái Đất tác dụng lên nhau nhưng không có sự tiếp xúc nào => liên quan đến lực không tiếp xúc.
B - Lực hấp dẫn giữa Mặt Trời và Trái Đất tác dụng lên nhau nhưng không có sự tiếp xúc nào => liên quan đến lực không tiếp xúc.
D – Tay tác dụng lực vào cốc và có sự tiếp xúc => liên quan đến lực tiếp xúc.
Chọn đáp án C
Câu 5. Lực nào sau đây liên quan đến lực tiếp xúc?
A. Lực của Trái Đất tác dụng lên quyển sách đặt trên bàn
B. Lực hút giữa Mặt Trời và Hỏa Tinh
C. Lực của nam châm hút thanh sắt đặt cách nó một đoạn.
D. Lực của gió tác dụng lên cánh buồm
Lời giải
A – lực không tiếp xúc
B – lực không tiếp xúc
C - lực không tiếp xúc
D - lực tiếp xúc
Chọn đáp án D
Câu 6. Lực nào sau đây liên quan đến lực không tiếp xúc?
A. Lực của quả cân tác dụng lên lò xo khi treo quả cân vào lò xo
B. Lực của chân cầu thủ tác dụng lên quả bóng
C. Lực cầm quyển sách
D. Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và Mặt Trăng
Lời giải
A - lực tiếp xúc
B - lực tiếp xúc
C - lực tiếp xúc
D - lực không tiếp xúc
Chọn đáp án D
Câu 7. Lực nào sau đây liên quan đến lực không tiếp xúc?
A. Lực của tay giương cung
B. Lực của tay mở cánh cửa
C. Lực của nam châm hút viên bi sắt
D. Lực của búa đóng đinh ngập vào tường
Lời giải
A - lực tiếp xúc
B - lực tiếp xúc
C - lực không tiếp xúc
D - lực tiếp xúc
Chọn đáp án C
Câu 8. Lực nào sau đây liên quan đến lực tiếp xúc?
A. Trọng lượng của người tác dụng lực lên chiếc đệm
B. Lực hấp dẫn giữa con người với con người
C. Lực hút của Trái Đất lên các đồ vật
D. Cả B và C
Lời giải
A – lực tiếp xúc
B – lực không tiếp xúc
C - lực không tiếp xúc
Chọn đáp án A
Câu 9. Trường hợp nào sau đây liên quan đến lực không tiếp xúc?
A. Vận động viên đang giương cung tên
B. Trọng lực tác dụng lên vật nằm trên bàn
C. Lực sĩ kéo chiếc xe ô tô
D. Vật nặng đang treo ở đầu dưới của lò xo
Lời giải
A – lực tiếp xúc
B – lực không tiếp xúc
C – lực tiếp xúc
D – lực tiếp xúc
Chọn đáp án B
Câu 10. Trường hợp nào sau đây liên quan đến lực tiếp xúc?
A. Bạn Nam đang mở cửa lớp
B. Vận động viên đang ném quả tạ
C. Các bạn đang làm thí nghiệm với thanh nam châm
D. Cả A và B
Lời giải
A – liên quan tới lực tiếp xúc, tay tác dụng lực và tiếp xúc với cửa
B - liên quan tới lực tiếp xúc, tay tác dụng lực và tiếp xúc với quả tạ
C - liên quan tới lực không tiếp xúc, nam châm hút các vật nhưng không có sự tiếp xúc với vật nào.
Chọn đáp án D
