Bài 13: Một số nguyên liệu
Bài 13: Một số nguyên liệu
Bài 13: Một số nguyên liệu
Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa
Mở đầu trang 64 SGK KHTN lớp 6: Các công trình xây dựng, đồ dùng trong nhà đều được làm từ các nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên như đá, cát, gỗ, kim loại,…Vậy nguyên liệu có tính chất gì? Chúng được khai thác, sử dụng như thế nào?
Lời giải:
Nguyên liệu có nhiều tính chất vật lí, hóa học với những công dụng khác nhau. Ví dụ: Kim loại nhôm được sản xuất từ quặng boxit, được sửu dụng trong công nghiệp cũng như các sản phẩm gia dụng trong gia đình. Gỗ được khai thác từ các rừng cây, sử dụng để đun nấu, làm giấy, xây dựng,...
Hình thành kiến thức mới
Hình thành kiến thức mới 1 trang 64 SGK KHTN lớp 6: Em hãy quan sát và cho biết các nguyên liệu trong hình 13.1 tương ứng các nguyên liệu nào sau đây: cát, quặng bauxite, đá vôi, tre.
Lời giải:
a,đá vôi b,quặng bauxite c,cát d,tre
Hình thành kiến thức mới 2 trang 64 SGK KHTN lớp 6: Có thể tạo nên vật liệu và sản phẩm nào từ các nguyên liệu trong hình 13.1
Lời giải:
- Cát: làm thủy tinh, xây dựng,…
- Quặng bauxite: luyện nhôm
- Đá vôi: xi măng, vôi, …
- Tre: đan sọt, rổ, , đũa, tăm,...
Hình thành kiến thức mới 3 trang 65 SGK KHTN lớp 6: Tìm hiểu về một số nguyên liệu sử dụng trong đời sống và trong công nghiệp, em hãy hoàn thành thông tin theo mẫu bảng 13.1
Hình thành kiến thức mới 4 trang 65 SGK KHTN lớp 6: Quan sát hình 13.2 và 13.3, em hãy cho biết việc khai thác các nguyên liệu khoáng sản tự phát có đảm bảo an toàn không? Giải thích
Lời giải:
Việc khai thác nguyên liệu tự phát không đảm bảo an toàn. Bởi vì có thể gây mất an toàn lao động khi khai thác ( sụt lún, sập mỏ, sập quặng,...) đồng thời cũng gây ảnh hưởng đến môi trường và cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên
Lời giải:
Hình thành kiến thức mới 5 trang 65 SGK KHTN lớp 6: Sử dụng nguyên liệu như thế nào để đảm bảo an toàn, hiệu quả?
Lời giải:
Sử dụng nguyên liệu an toàn hiệu quả: cần phải thu hồi và tái sử dụng và sử dụng tối đa các nguồn nguyên liệu; khai thác theo công nghệ hiện đại và quy trình khép kín; không nên khai thác nguyên liệu từ các nguồn bừa bãi.
Hình thành kiến thức mới 6 trang 66 SGK KHTN lớp 6: Em hãy nêu một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững
Lời giải:
Một số biện pháp sử dụng nguồn nguyên liệu an toàn và hiệu qua và đảm bảo sự phát triển bền vững:
- Sử dụng tối đa các chất thải công nghiệp và dân dụng để làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng thay cho nguyên liệu tự nhiên
- Hạn chế xuất khẩu nguyên liệu khô mà nên đầu tư công nghệ sản xuất những sản phẩm có giá trị
- Quy hoạch khai thác nguyên liệu quặng, đá vôi theo công nghệ hiện đại, quy trình khép kín,... để tăng hiệu suất khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường
- Thu gom và tái chế các nguyên liệu đã qua sử dụng
Luyện tập
Luyện tập 1 trang 65 SGK KHTN lớp 6: Tại sao phải sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững?
Lời giải:
Bởi vì nguyên liệu sản xuất không phải là nguồn tài nguyên vô hạn, do đó cần sử dụng chúng một cách hiệu quả, tiết kiệm, an toàn, và hài hòa sẽ để đảm bảo lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường.
Luyện tập 2 trang 66 SGK KHTN lớp 6: Em hãy kể tên một số đồ vật trong gia đình và cho biết chúng được tạo ra từ nguyên liệu nào
Lời giải:
Một số đồ vật trong gia đình:
+ Bàn ghế từ gỗ,
+ Đũa bằng Tre
+ Ấm, xong bằng nhôm
+ Chậu bằng nhựa,...
Vận dụng
Vận dụng trang 66 SGK KHTN lớp 6: Em có thể làm được những sản phẩm nào khi sử dụng chất thải sinh hoạt làm nguyên liệu?
Lời giải:
Một số sản phẩm khi sử dụng chất thải làm nhiên liệu là:
+ Rác từ thực vật (rau, củ,...): làm phân bón
+ Chai lọ vứt đi: tái sử dụng làm cốc đựng bút, bình hoa,...
Bài tập
Bài 1 trang 67 SGK KHTN lớp 6: Tại sao nói nguyên liệu không phải là nguồn tài nguyên vô hạn?
Lời giải:
Nguyên liệu không phải là nguồn tài nguyên vô hạn bởi vì chúng được hình thành trong tự nhiên với số lượng hạn chế và không thể tái tạo lại được hoặc mất đến hằng trăm triệu năm mới có thể được tái tạo lại.
Bài 2 trang 67 SGK KHTN lớp 6: Tại sao nhà máy sản xuất xi măng thường xây dựng ở địa phương có núi đá vôi?
Lời giải:
Bởi vì đá vôi là nguyên liệu vô cùng quan trọng và cần thiết để sản xuất xi măng. Các nhà máy sản xuất được đặt gần địa phương có núi đá vôi để thuận tiện cho quá trình cung cấp nguyên liệu sản xuất hơn, lợi ích về mặt kinh tế.
Bài 3 trang 67 SGK KHTN lớp 6: Em hãy mô tả sơ đồ về chuỗi cung ứng một nguyên liệu cụ thể.
Lời giải:
Chuỗi cung ứng: khai thác đá vôi => sản xuất xi măng => phân phối đến các công trường xây dựng => xây dựng công trình=> thu hồi và tái sử dụng
Bài 4 trang 67 SGK KHTN lớp 6: Nhà máy sản xuất rượu vang dùng quả nho để lên men. Vậy nho là
A. vật liệu. B. nhiên liệu. C. nguyên liệu. D. khoáng sản.
Lời giải:
Đáp án C
Bài 5 trang 67 SGK KHTN lớp 6: Cho các từ: vật liệu, nhiên liệu, nguyên liệu. Hãy chọn từ phù hợp với chỗ trống để hoàn thành các câu sau:
a) Nước biển là (1)... dùng để sản xuất muối ăn, muối ăn là (2)... đùng để sản xuất nước muối sinh lí.
b) Xi măng là (1) ... dùng để làm bê tông trong xây dựng, Đá vôi là (2)... dùng để sản xuất xi măng.
Lời giải:
a, (1) nguyên liệu; (2) vật liệu b, (1) vật liệu; (2) nguyên liệu
Bài 6 trang 67 SGK KHTN lớp 6: Sơ đồ sau đây cho thấy cây mía có nhiều ứng dụng trong thực tế:
Trong sơ đồ trên, hãy cho biết đâu là vật liệu, nguyên liệu, nhiên liệu?
Lời giải:
Vật liệu: thân mía, nước mía, bã mía, rỉ đường, đường ăn.
Nguyên liệu: cây mía.
Nhiên liệu: Bã mía, lá mía, rễ mía.
Phần 2: Lý thuyết bài học
Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 13: Một số nguyên liệu hay nhất, chi tiết bám sát nội dung sgk KHTN 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt KHTN 6.
1. Một số nguyên liệu thông dụng
Nguyên liệu là vật liệu tự nhiên (vật liệu thô) chưa qua xử lí và cần được chuyển hóa để tạo sản phẩm.
Ví dụ: Một số nguyên liệu như: Đất, đá, quặng,...
2. Một số tính chất và ứng dụng của nguyên liệu
- Các nguyên liệu khác nhau có tính chất khác nhau như: tính cứng, dẫn điện, dẫn nhiệt, khả năng bay hơi, cháy, hòa tan, phân hủy, ăn mòn,...
- Dựa vào tính chất của nguyên liệu mà ta sử dụng chúng vào những mục đích khác nhau.
Ví dụ: Quặng đồng dùng để sản xuất đồng, một kim loại dẫn điện tốt, được sử dụng làm dây dẫn điện.
Cát tạo với xi măng thành hỗn hợp kết dính nên được ứng dụng để tạo thành bê tông trong xây dựng.
3. Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững.
- Nguyên liệu khoáng sản là tài sản quốc gia. Mọi cá nhân, tổ chức khai thác phải được cấp phép theo Luật Khoáng sản.
+ Tận thu nguyên liệu sẽ làm cạn kiệt tài nguyên.
+ Khai thác nguyên liệu trái phép có thể gây nguy hiểm do mất an toàn lao động, ảnh hưởng đến môi trường.
- Nguyên liệu sản xuất không phải là nguồn tài nguyên vô hạn. Do đó, cẩn sử dụng chúng một cách hiệu quả, tiết kiệm, an toàn và hài hoà về lợi ích kinh tế, xã hội, môi trường.
+ Sử dụng tối đa chất thải công nghiệp, chất thải dân dụng làm nguyên liệu để sản xuất vật liệu xây dựng thay cho nguyên liệu tự nhiên.
+ Hạn chế xuất khẩu nhiên liệu thô mà nên đầu tư công nghệ sản xuất những sản phẩm có giá trị.
+ Quy hoạch khai thác nguyên liệu quặng, đá vôi theo công nghệ hiện đại, quy trình khép kín,...để tăng hiệu suất khai thác tài nguyên và bảo vệ môi trường.
Phần 3: Bài tập trắc nghiệm
Với 10 bài tập trắc nghiệm Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 13: Một số nguyên liệu có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ bám sát sgk KHTN 6 Chân trời sáng tạo giúp học sinh ôn luyện để biết cách làm các dạng bài tập KHTN 6.
Câu 1: Nhận định nào sau đây là đúng?
A. Nguyên liệu là một số thức ăn được con người sử dụng hàng ngày.
B. Các nguyên liệu không có sẵn trong tự nhiên.
C. Các nguyên liệu là vật liệu đã qua xử lý.
D. Nguyên liệu là vật liệu tự nhiên (vật liệu thô) chưa qua xử lý và cần được chuyển hóa để tạo ra sản phẩm.
Lời giải
Đáp án D
Nguyên liệu là vật liệu tự nhiên (vật liệu thô) chưa qua xử lý và cần được chuyển hóa để tạo ra sản phẩm.
Câu 2: Nhà máy sản xuất đường ăn từ cây mía. Vậy cây mía là
A. chất. B. nhiên liệu. C. nguyên liệu. D. khoáng sản.
Lời giải
Đáp án C
Cây mía nguyên liệu để sản xuất đường ăn.
Câu 3: Vật thể nào sau đây được xem là nguyên liệu?
A. Gạch nung. B. Đất sét.
C. Niêu sành D. Nồi nhôm.
Lời giải
Đáp án B
Đất sét là vật liệu vì được con người được sử dụng như là nguyên liệu đầu vào trong một quá trình sản xuất để tạo ra những sản phẩm phục vụ cuộc sống.
Câu 4: Khi dùng quả nho để sản xuất rượu vang thì người ta gọi quả nho là
A. vật liệu. B. nguyên liệu.
C. nhiên liệu. D. phế liệu.
Lời giải
Đáp án B
Khi dùng quả nho để sản xuất rượu vang thì người ta sẽ gọi quả nho là nguyên liệu (tức vật liệu thô chưa qua chế biến).
Câu 5: Khi đốt than đá để cung cấp nhiệt cho các nhà máy nhiệt điện thì than đá được gọi là
A. vật liệu. B. nhiên liệu.
C. nguyên liệu. D. vật liệu hoặc nguyên liệu.
Lời giải
>Đáp án B
Than đá được dùng làm nhiên liệu trong các nhà máy nhiệt điện vì nó được dùng để đốt cung cấp nhiệt cho quá trình sản xuất điện.
Câu 6: Vật liệu nào sau đây hầu như không thể tái sinh?
A. Nông sản. B. Bông.
C. Than đá. D. Gỗ.
Lời giải
Đáp án C
Than đá hầu như không tái sinh.
Câu 7: Khi dùng nước biển để sản xuất muối ăn, thì nước biển được gọi là
A. vật liệu. B. nguyên liệu.
C. nhiên liệu. D. phế liệu.
Lời giải
Đáp án B
Khi dùng nước biển để sản xuất muối ăn, thì nước biển được gọi là nguyên liệu (tức vật liệu thô chưa qua chế biến).
Câu 8: Khi dùng đá vôi để sản xuất xi măng thì đá vôi được gọi là
A. vật liệu. B. nhiên liệu.
C. nguyên liệu. D. phế liệu.
Lời giải
Đáp án C
Khi dùng đá vôi để sản xuất xi măng thì đá vôi được gọi là nguyên liệu (tức vật liệu thô chưa qua chế biến).
Câu 9: Khi dùng xi măng để làm bê tông xây dựng thì xi măng được gọi là
A. vật liệu. B. nhiên liệu.
C. nguyên liệu. D. phế liệu.
Lời giải
Đáp án A
Xi măng là vật liệu để làm bê tông xây dựng.
Câu 10: Khi gỗ được sử dụng để làm nhà, thì gỗ được gọi là
A. phế liệu. B. nhiên liệu.
C. nguyên liệu. D. vật liệu.
Lời giải
Đáp án D
Gỗ là vật liệu để làm nhà.
