Bài tập Cảm ứng ở thực vật có lời giải

Câu 1: Hướng sáng âm và hướng trọng lực dương của rễ có ý nghĩa gì đối với đời sống của cây ?

Trả lời :

    Hướng sáng âm và hướng trọng lực dương của rễ là điều kiện để rễ đâm sâu, giúp cây đứng vững trong đất. Không chỉ vậy, hai dạng hướng động còn là điểm tựa để rễ hút nước và muối khoáng, giúp cây sinh trưởng và phát triển bình thường.

Câu 2: Những tác nhân nào có thể gây ra hướng hoá ở thực vật ?

Trả lời :

   - Hướng hoá là phản ứng sinh trưởng của cây đối với các hợp chất hoá học. Hướng hoá được phân chia làm hai dạng là hướng hoá dương và hướng hoá âm.

   - Hướng hoá dương xảy ra khi các cơ quan của cây sinh trưởng hướng tới nguồn hoá chất. Những tác nhân có thể gây ra hướng hoá dương ở thực vật là nước, hoocmôn, phân bón…

   - Hướng hoá âm xảy ra khi các cơ quan của cây sinh trưởng theo hướng tránh xa nguồn hoá chất. Những tác nhân có thể gây ra hướng hoá âm ở thực vật là kiềm, axit, arsenat, fluorua,…

Câu 3: Auxin có vai trò gì trong hướng sáng của cây ?

Trả lời :

    Sự di chuyển của auxin từ phía bị kích thích (phía được chiếu sáng) đến phía không bị kích thích (phía tối hơn) đã khiến cho vị trí này có nồng độ auxin cao hơn vị trí bị kích thích nên tốc độ sinh trưởng dãn dài của tế bào diễn ra nhanh hơn. Kết quả là thân, cành cây phát triển uốn cong về hướng có ánh sáng.

Câu 4: Cơ chế hướng động ở mức độ tế bào là gì ?

Trả lời :

    Cơ chế hướng động ở mức độ tế bào là sự sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại hai phía đối diện nhau của cùng một cơ quan (thân, rễ, bao lá mầm,...). Các tế bào tại phía không được kích thích sinh trưởng nhanh hơn phía được kích thích làm cơ quan này uốn cong và phát triển hướng về phía có nguồn kích thích.

Câu 5: Hướng sáng dương của thân, cành có vai trò gì trong đời sống của thực vật ?

Trả lời :

    Hướng sáng dương của thân, cành giúp cây tìm đến nguồn ánh sáng để quang hợp. Ví dụ : các cây mọc ven bờ ao thường nghiêng mình, mọc hướng về trung tâm ao để tận dụng nguồn ánh sáng trong khoảng không quang đãng, những cây đặt ở cửa sổ thì mọc hướng ra ngoài cửa sổ để đón lấy ánh nắng mặt trời,…

Câu 6: Hướng tiếp xúc là gì ? Hãy kể tên một số loài thực vật có hướng tiếp xúc.

Trả lời :

    Hướng tiếp xúc là phản ứng sinh trưởng đối với sự tiếp xúc. Dạng hướng động này thường có ở những cây thân leo như : mướp, bầu, bí, dưa leo, nho, đậu ván, đậu cô ve, cây củ từ…

Câu 7: Những hiểu biết về hướng động được áp dụng như thế nào trong thực tiễn sản xuất ?

Trả lời :

   Khi nắm vững các kiến thức về hướng động, chúng ta có thể vận dụng chúng vào thực tiễn sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, cụ thể là :

   - Hướng đất : làm cho đất tơi xốp, thoáng khí, đủ ẩm để rễ cây sinh trưởng ăn sâu.

   - Hướng nước : nơi nào tưới nước thì rễ phân bố đến đó nên nếu muốn rễ lan rộng, ta tưới nước tại các rãnh, nếu muốn rễ đâm sâu, ta phun trực tiếp vào cây để nước thấm sâu vào lòng đất.

   - Hướng hoá : nguồn phân bón sẽ là tác nhân kích thích để lá và rễ cây vươn tới. Ta có thể bón phân theo tán lá hoặc nơi có nhiều rễ phụ và lông hút, bón gốc làm phát triển bộ rễ theo chiều sâu… Khi bón phân, chúng ta còn cần chú ý đến đặc điểm của bộ rễ : bón phân nông cho cây có rễ chùm, bón phân sâu cho cây có rễ cọc.

   - Hướng sáng : nhu cầu ánh sáng của mỗi loại cây là khác nhau. Do đó, ta có thể trồng xen canh cây ưa sáng và cây ưa bóng. Khi trồng nhớ chú ý đến mật độ để đáp ứng đủ nhu cầu ánh sáng của từng cá thể. Ngoài ra, ta có thể chiếu sáng sát mặt đất cho cây và cành thấp phát triển, tạo ra nhiều quả.

Câu 8: Điểm khác biệt cơ bản nhất của ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng là gì ?

Trả lời :

    Ứng động sinh trưởng xuất hiện do tốc độ sinh trưởng không đồng đều của các tế bào tại mặt trên và mặt dưới của cơ quan như phiến lá, cánh hoa… dưới tác động của kích thích không định hướng từ ngoại cảnh gây nên còn ứng động không sinh trưởng xuất hiện không phải do sinh trưởng mà là do sự biến đổi sức trương nước trong các tế bào, trong các cấu trúc chuyên hoá hoặc do sự lan truyền kích thích cơ học, hoá chất gây ra.

Câu 9: Em hãy phân biệt hướng động và ứng động ở thực vật.

Trả lời :

   Sự khác biệt của hướng động và ứng động thể hiện ở hai diểm :

   - Hướng kích thích : đối với hướng động là tác nhân kích thích từ một hướng còn đối với ứng động là tác nhân kích thích mọi hướng (không định hướng).

   - Cấu tạo của cơ quan thực hiện : các cơ quan thực hiện hướng động có thiết diện cắt ngang dạng hình tròn như bao lá mầm ở cây Hoà thảo, thân, cành, rễ của nhiều loài thực vật khác còn các cơ quan thực hiện ứng động là lá, cánh hoa, đài hoa, cụm hoa hoặc có cấu tạo khớp phình nhiều cấp như cây trinh nữ.

Câu 10: Dựa vào tác nhân kích thích, ứng động được phân loại như thế nào ?

Trả lời :

    Dựa vào tác nhân kích thích, ứng động được phân chia thành : quang ứng động, nhiệt ứng động, thuỷ ứng động, điện ứng động, hoá ứng động, ứng động tiếp xúc, ứng động tổn thương,…

Câu 11: Thế nào là ứng động tiếp xúc ? Nêu ví dụ minh hoạ.

Trả lời :

    Ứng động tiếp xúc là loại ứng động cơ học do tiếp xúc gây nên. Ví dụ : ứng động tiếp xúc xuất hiện khi con côn trùng đậu trên cây gọng vó tạo ra một áp lực đè lên các lông tuyến của cây gọng vó. Các lông tuyến của cây gọng vó phản ứng đối với sự tiếp xúc con mồi bằng sự uốn cong và bài tiết enzim prôtêaza. Mức nhạy cảm của lông tuyến đối với sự kích thích cơ học rất cao. Đầu tận cùng của lông là nơi tiếp nhận kích thích, sau đó kích thích lan truyền theo tế bào chất xuống các tế bào phía dưới và tạo ra các phản ứng bắt mồi ở cây gọng vó.

Câu 12: Hãy kể tên một số hình thức vận động của thực vật được xếp vào dạng ứng động sinh trưởng.

Trả lời :

   Ứng động sinh trưởng có liên quan đến sự phân chia và lớn lên của các tế bào của cây. Ở thực vật, các hình thức vận động sau đây được xếp vào dạng ứng động sinh trưởng :

   - Vận động quấn vòng

   - Vận động nở hoa

   - Vận động ngủ, thức của chồi cây

Câu 13: Ứng động được ứng dụng như thế nào trong thực tiễn sản xuất ?

Trả lời :

    Trong thực tiễn sản xuất, ứng động sẽ là cơ sở để chúng ta kiểm soát quá trình nở hoa thông qua việc điều tiết nhiệt độ và chế độ chiếu sáng. Ngoài ra, những hiểu biết về vận động ngủ-thức còn là điểm tựa để ta kích thích hay thúc đẩy hai quá trình đối nghịch này dựa vào việc điều chỉnh nhiệt độ hoặc sử dụng hoá chất, ví dụ thúc hạt đậu, củ khoai tây nảy mầm,..

Câu 14: Ứng động có vai trò gì đối với đời sống thực vật ?

Trả lời :

    Ứng động giúp cây thích nghi đa dạng với những biến đổi thường xuyên của điều kiện môi trường như ánh sáng, nhiệt độ,…. Đây là một trong những điều kiện bảo đảm cho cây tồn tại và phát triển với tốc độ nhanh hoặc theo nhịp điệu sinh học của loài.

Câu 15: Sự sinh trưởng của thân cây non ở các điều kiện chiếu sáng khác nhau có gì khác biệt ?

Trả lời :

    Trong điều kiện chiếu sáng từ một hướng, thân cây non sẽ sinh trưởng hướng về nguồn sáng. Khi không có ánh sáng, cây non mọc vống lên và lá thường có màu vàng úa do diệp lục bị huỷ hoại trong bóng tối. Ở điều kiện chiếu sáng bình thường từ mọi hướng, cây non mọc thẳng, cây khoẻ và lá có màu xanh lục do được cung cấp đầy đủ ánh sáng cho quang hợp.