Bài 13: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)

A. Lý thuyết

I. Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh

- Chủ nghĩa tư bản phát triển theo quy luật không đều làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các đế quốc ở cuối XIX đầu XX.

- Sự phân chia thuộc địa giữa các đế quốc cũng không đều. Đế quốc già (Anh, Pháp) nhiều thuộc địa. Đế quốc trẻ (Đức, Mĩ) ít thuộc địa.

- Mâu thuẫn giữa các đế quốc về vấn đề thuộc địa nảy sinh và ngày càng gay gắt.

- Các cuộc chiến tranh giành thuộc địa đã nổ ra ở nhiều nơi.

+ Chiến tranh Trung - Nhật (1894 - 1895).

+ Chiến tranh Mĩ - Tây Ban Nha (1989).

+ Chiến tranh Anh - Bô ơ (1899 - 1902).

- Trong cuộc chạy đua giành giật thuộc địa, Đức là kẻ hiếu chiến nhất. Đức đã cùng Áo - Hung, Italia thành lập “phe liên minh”, năm 1882 chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới.

- Để đối phó Anh đã ký với Nga và Pháp những Hiệp ước tay đôi hình thành phe Hiệp ước (đầu thế kỉ XX).

- Cả 2 khối quân sự đối đầu điên cuồng chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh chia lại thế giới, chiến tranh đế quốc không thể tránh khỏi.

- Nguyên cớ trực tiếp của chiến tranh là do một phần tử Xéc-bi ám sát hoàng thân kế vị ngôi vua Áo - Hung.

Hai khối quân sự ráo riết chạy đua vũ trang tích cực chuẩn bị chiến tranh

(màu đỏ là phe Liên minh, màu xanh là phe Hiệp ước) ( Nguồn: Internet)

II. Diễn biến của chiến tranh

1. Giai đoạn thứ nhất của chiến tranh (1914 - 1916)

Mỹ tham chiến cùng phe Hiệp ước ( Nguồn: Internet)

III. Kết quả của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất

* Hậu quả của chiến tranh

- Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc với sự thất bại của phe liên minh, gây nên thiệt hại nặng nề về người và của.

+ 10 triệu người chết.

+ 20 triệu người bị thương.

+ Tiêu tốn 85 tỉ đô la.

- Cách mạng tháng Mười Nga thành công đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện thế giới.

* Tính chất:

- Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Nhân tố nào đã làm thay đổi so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX?

A. Sự phát triển không đều về kinh tế

B. Sự khác biệt về diện tích thuộc địa

C. Sự phát triển không đều của chủ nghĩa tư bản

D. Sự khác biệt về thể chế chính trị

Lời giải 

Sự phát triển không đồng đều của chủ nghĩa tư bản (thời gian và tốc độ) cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX đã làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc. Bên cạnh các đế quốc “già” (Anh, Pháp) với hệ thống thuộc địa rộng lớn là các đế quốc “trẻ” (Mĩ, Đức, Nhật Bản) đang vươn lên mạnh mẽ về kinh tế nhưng lại có quá ít thuộc địa

Đáp án cần chọn là: C

Câu 2: Đức, Áo- Hung và Italia là những nước thuộc trong phe nào?

A. phe Hiệp ước  

B. phe Đồng minh  

C. phe Liên minh  

D. phe Trục

Lời giải 

Năm 1882, Đức cùng Áo- Hung và Italia thành lập Liên minh tay ba được gọi là phe Liên minh.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 3: Phe hiệp ước bao gồm những quốc gia nào?

A. Anh, Pháp, Đức  

B. Anh, Pháp, Nga  

C. Mĩ, Đức, Nga  

D. Anh, Pháp, Mĩ

Lời giải

Để đối phó với hành động của phe Liên minh, Anh, Pháp và Nga tuy có tranh chấp về thuộc địa nhưng phải nhân nhượng lẫn nhau, kí những bản hiệp ước tay đôi: Pháp- Nga (1890), Anh- Pháp (1904) và Anh- Nga (1907) => hình thành phe Hiệp ước

Đáp án cần chọn là: B

Câu 4: Trong giai đoạn đầu của Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1916), Đức đã sử dụng chiến lược gì?

A. Đánh nhanh thắng nhanh/ đánh chớp nhoáng  

B. Đánh cầm cự, vừa đánh vừa đàm phán  

C. Tiến công thẳng vào các đối thủ thuộc phe Hiệp ước  

D. Đánh lâu dài để gìn giữ lực lượng Lời giải 

Lời giải

Mở đầu cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, Đức sử dụng chiến lược chiến tranh chớp nhoáng để đánh Pháp, sau đó quay sang tấn công Nga. Ở mặt trận phía Đông, kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” đã bị thất bai do thắng lợi của quân Pháp trên sông Mác-nơ và quân Anh đổ bộ lên lục địa châu Âu.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 5: Trong giai đoạn hai của chiến tranh thế giới thứ nhất, lực lượng tham chiến của phe Hiệp ước có sự biến đổi như thế nào?

A. Đánh nhanh thắng nhanh/ đánh chớp nhoáng  

B. Đánh cầm cự, vừa đánh vừa đàm phán  

C. Tiến công thẳng vào các đối thủ thuộc phe Hiệp ước  

D. Đánh lâu dài để gìn giữ lực lượng

Lời giải 

Mở đầu cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, Đức sử dụng chiến lược chiến tranh chớp nhoáng để đánh Pháp, sau đó quay sang tấn công Nga. Ở mặt trận phía Đông, kế hoạch “đánh nhanh thắng nhanh” đã bị thất bai do thắng lợi của quân Pháp trên sông Mác-nơ và quân Anh đổ bộ lên lục địa châu Âu.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 6: Sự kiện nào chứng tỏ sự phát triển của phong trào cách mạng thế giới trong thời gian diễn ra chiến tranh thế giới thứ nhất?

A. Các Đảng Cộng sản được thành lập ở nhiều nước

B. Cách mạng tháng Mười Nga thành công.

C. Phe Hiệp ước giành thắng lợi trên các mặt trận  

D. Cách mạng Mông Cổ, Thổ Nhĩ Kì thành công

Lời giải 

Trong quá trình chiến tranh, phong trào cách mạng thế giới vẫn không ngừng phát triển, nổi bật là thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga (1917)

Đáp án cần chọn là: B

Câu 7: Vì sao đầu thế kỉ XX, ở châu Âu lại hình thành hai khối quân sự kình địch nhau?

A. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề kinh tế  

B. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề chính trị  

C. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề quân sự  

D. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa

Lời giải 

Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa trở nên gay gắt dẫn đến hình thành hai khối quân sự kình địch nhau:

- Khối Liên minh: gồm Đức, Áo – Hung, I-ta-li-a ra đời năm 1882.

- Khối Hiệp ước gồm: Anh, Pháp, Nga hình thành năm 1907.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 8: Nguyên nhân trực tiếp nào dẫn đến bùng nổ chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 -1918)?

A. Thái tử Áo – Hung bị ám sát.

B. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa.  

C. Tình hình căng thẳng ở bán đảo Bancăng.  

D. Anh tuyên chiến với Đức (4-8-1914). 

Lời giải

Ngày 28-6-1914, thái tử Áo- Hung bị một phần tử Xéc-bi (đồng minh của Anh) ám sát tại Bô-xni-a. Sự kiện này chính là duyên cớ trực tiếp châm ngòi cho Chiến tranh thế giới thứ nhất

Đáp án cần chọn là: A

Câu 9: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng những nét chính trong giai đoạn 1 của chiến tranh thế giới thứ nhất?

A. Chiến tranh chỉ diễn ra giữa các khối nước châu Âu  

B. Nhiều loại vũ khí hiện đại được đưa vào sử dụng  

C. Phe liên minh chiếm ưu thế trong thời gian đầu  

D. Hai phe chuyển sang duy trì thế cầm cự từ năm 1916 

Lời giải 

Những nét chính trong giai đoạn thứ nhất của chiến tranh thế giới thứ nhất:

- Thời kì đầu, chiến tranh chỉ diễn ra giữa các khối nước châu Âu, sau đó lôi kéo nhiều nước ở các châu lục khác cùng tham gia.

- Nhiều loại vũ khí được đưa vào sử dụng.

- Đến năm 1916, hai phe chuyển sang thế cầm cự.

- Hàng chục triệu nhân dân lao động bị thương vong vì lợi ích của giai cấp thống trị.

=> Loại trừ đáp án: A

Đáp án cần chọn là: A

Câu 10: Biểu hiện nào chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX quan hệ quốc tế giữa các đế quốc ở Châu Âu ngày càng căng thẳng?

A. Sự hình thành liên minh chính trị đối đầu nhau  

B. Sự hình thành các liên minh kinh tế đối đầu nhau  

C. Sự hình thành các khối quân sự đối đầu nhau  

D. Sự tập trung lực lượng quân sự ở biên giới giữa các nước

Lời giải 

Sự hình thành các khối quân sự đối đầu nhau (Liên minh- Hiệp ước) ở châu Âu, ráo riết chạy đua vũ trang chuẩn bị tiến hành chiến tranh thế giới là dấu hiệu chứng tỏ vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX quan hệ quốc tế giữa các đế quốc ở Châu Âu ngày càng căng thẳng

Đáp án cần chọn là: C

Câu 11: Vì sao Đức là kẻ hung hăng nhất trong cuộc đua giành giật thuộc địa cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX?

A. Nước Đức có tiềm lực kinh tế, quân sự hùng mạnh nhưng lại có ít thuộc địa  

B. Nước Đức có lực lượng quân dội hùng mạnh, được huấn luyện đầy đủ  

C. Nước Đức có nền kinh tế phát triển mạnh nhất Châu Âu  

D. Giới quân phiệt Đức tự tin có thể chiến thắng các đế quốc khác

Lời giải 

Cuối thế kỉ XIX- đầu thế kỉ XX, Đức tiến lên chủ nghĩa đế quốc khi phần lớn đất đai trên thế giới đã được phân chia xong. Với tiềm lực kinh tế hùng mạnh nhưng lại có quá ít thuộc địa, Đức công khai đòi dùng vũ lực để phân chia lại thế giới. Do đó Đức là kẻ hung hãn nhất trong cuộc đua giành thuộc địa .

Đáp án cần chọn là: A

Câu 12: Sự kiện nào đánh dấu nước Nga rút ra khỏi chiến tranh thế giới thứ nhất?

A. Cách mạng tháng Mười Nga bùng nổ  

B. Hòa ước Brét-li-tốp  

C. Nước Nga Xô Viết được thành lập  

D. Liên minh 14 nước đế quốc bao vây, tấn công Nga 

Lời giải

Để bảo vệ chính quyền cách mạng còn non trẻ, đáp ứng nguyện vọng hòa bình của quần chúng, nhà nước Xô viết kí riêng với Đức Hòa ước Bret litốp (3-3-1918) nhượng cho Đức một phần lãnh thổ của đế quốc Nga để rút Nga ra khỏi chiến tranh đế quốc.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 13: Chiến tranh thế giới thứ nhất không mang tính chất nào sau đây?

A. Đế quốc  

B. Xâm lược 

C. Phi nghĩa  

D. Phi nghĩa đối với phe Liên minh, chính nghĩa với phe Hiệp ước

Lời giải 

Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) là cuộc chiến tranh diễn ra giữa các nước đế quốc để tranh giành, phân chia lại hệ thống thuộc địa trên thế giới. Do đó nó mang tính chất đế quốc, xâm lược, phi nghĩa

Đáp án cần chọn là: D

Câu 14: Nguyên nhân sâu xa nào dẫn tới sự bùng nổ cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918)?

A. Mâu thuẫn về vấn đề thị trường và thuộc địa  

B. Sự phát triển không đồng đều của chủ nghĩa tư bản  

C. Thái độ hung hăng của Đức và sự dung dưỡng của Anh, Pháp  

D. Thái tử Xéc-bi bị ám sát

Lời giải 

Sự phát triển không đồng đều về kinh tế và chính trị của chủ nghĩa tư bản vào cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đã làm so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc thay đổi. Các đế quốc phát triển sớm - đế quốc "già" (Anh. Pháp) mặc dù nền kinh tế phát triển chậm lại, nhưng lại có nhiều thuộc địa. Còn các đế quốc mới ra đời - đế quốc "trẻ" (Đức, Mĩ, Nhật Bản) lại có nền kinh tế nhanh phát triển, nhưng có ít thuộc địa. Đây chính là nguồn gốc, nguyên nhân sâu sa khiến cho mâu thuẫn giữa các đế quốc về vấn đề thuộc địa ngày càng gay gắt và dẫn tới sự bùng nổ của chiến tranh

Đáp án cần chọn là: B

Câu 15: Sự kiện nào diễn ra trong chiến tranh thế giới thứ nhất có tác động tích cực đến cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Việt Nam?

A. Cách mạng tháng Mười Nga thành công  

B. Mĩ chính thức tham chiến  

C. Đức kí văn kiện đầu hàng không điều kiện  

D. Nước Pháp tham chiến

Lời giải 

Sự bùng nổ và thắng lợi của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 đã có tác động tích cực đến phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam. Nó mở ra một con đường cứu nước mới cho Việt Nam. Vì cách mạng tháng Mười Nga không chỉ là một cuộc cách mạng vô sản mà còn là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc vì nó đã giải phóng các dân tộc thuộc địa khỏi ách thống trị của đế quốc Nga

Đáp án cần chọn là: A

Câu 16: Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX tình hình chủ nghĩa tư bản như thế nào?

A. Phát triển không đều về kinh tế, chính trị

B. Phát triển đồng đều nhau về kinh tế, chính trị

C. Chậm phát triển về mọi mặt

D. Chỉ phát triển về quân sự, hệ thống thuộc địa

Câu 17: Kẻ hung hãn nhất trong cuộc tranh đua giành thuộc địa là nước nào?

A. Đức

B. I-ta-li-a

C. Nhật Bản

D. Anh

Câu 18: Khối liên minh gồm những nước nào?

A. Đức, Áo-Hung

B. Đức, Áo-Hung, I-ta-li-a

C. Anh, Pháp Nga

D. Anh Pháp, I-ta-li-a

Câu 19: Mở đầu cuộc chiến Đức dự định đánh bại nước nào một cách chớp nhoáng?

A. Nga

B. Anh

C. Pháp

D. Áo

Câu 20: Khối Hiệp ước bao gồm những nước nào?

A. Đức, Áo – Hung, I-ta-li-a

B. Đức, Anh, Pháp

C. Anh, Pháp, Nga

D. Anh, Pháp, i-ta-li-a

Câu 21: Trong giai đoạn thứ nhất Pháp được cứu nguy nhờ:

A. Quân Anh

B. Quân Mỹ

C. Quân Nga

D. Quân Nga và Anh

Câu 22: Sự kiện nổi bật nhất trong giai đoạn thứ hai có ảnh hưởng đến chiến tranh là gì?

A. Cách mạng tháng 10 Nga

B. Nga rút khỏi chiến tranh.

C. Quân Anh và Pháp phản công.

D. Các đồng minh của Đức đầu hàng.

Câu 23: Đế quốc nào được mệnh danh là "con hổ đói đến bàn tiệc muộn" ?

A. Đức

B. Ý

C. Mỹ

D. Nhật

Câu 24: Tính chất của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất là ?

A. Chiến tranh đế quốc, xâm lược, phi nghĩa.

B. Phe Liên minh phi nghĩa, phe Hiệp ước chính nghĩa.

C. Phe Hiệp ước phi nghĩa, phe Liên minh chính nghĩa.

D. Chính nghĩa thuộc về các nước thuộc địa.

Câu 25: Khi chiến tranh bùng nổ có một chính đảng kiên quyết chống chiến tranh, đó là đảng nào?

A. Đảng Xã hội Dân chủ Đức

B. Đảng Công nhân Xã hội dân chủ Nga.

C. Đảng Quốc đại Ấn Độ.

D. Đảng Xã hội Pháp.