Bài 7: Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX

A. Lý thuyết

I. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX. Quốc tế thứ hai

1. Phong trào công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX

- Sau thất bại của Công xã Pa ri, phong trào công nhân vẫn tiếp tục phát triển vì :

+ Cùng với sự phát triển công nghiệp tư bản chủ nghĩa , giai cấp công nhân tăng nhanh về số lượng và chất lượng .

+ Mác và Ăng - ghen với uy tín lớn lao vẫn tiếp tục lãnh đạo phong trào công nhân .

+ Học thuyết Mác đã thâm nhập vào phong trào công nhân .

+ Ý thức giác ngộ của công nhân lên cao

-Các phong trào tiêu biểu

*Nhận xét về phong trào công nhân so với trước Công xã Pari: phát triển rộng, hoạt động trên phạm vi lớn hơn ở nhiều nước.

Cuộc biểu tình của công nhân Niu Oóc năm 1862, nguồn: Internet

2. Quốc tế thứ hai 1889-1914 .

a. Hoàn cảnh

- Sự ra đời của những tổ chức công nhân và chính đảng của giai cấp công nhân ra đời (như 1875 :Đảng cã hội dân chủ Đức ; 1879 Đảng Công nhân Pháp ; 1883 nhóm Giải phóng lao động Nga hình thành .)

- Đòi hỏi phải thành lập một tổ chức quốc tế mới thay cho Quốc tế thứ nhất, nên ngày 14-7-1889 kỷ niệm 100 năm ngày phá ngục Ba xti , 400 đại biểu công nhân của 22 nước họp Đại hội ở Pa ri tuyên bố thành lập Quốc tế thứ hai

b. Hoạt động từ 1889-1914

-1889- 1895 : dưới sự lãnh đạo của Ang ghen , Quốc tế thứ hai đã có những đóng góp quan trọng cho phong trài của công nhân quốc tế.

- 1895- 1914 : Quốc tê bị chủ nghĩa cơ hội lũng đoạn. Các đảng của Quốc tế thứ hai, ủng hộ chính phủ tư sản gây chiến tranh.

Khi chiến tranh thế gưới thứ nhất bùng nổ ( 1914) Quốc tế thứ hai phân hóa và tan ra.

II. Phong trào công nhân và cuộc cách mạng Nga 1905 - 1907

1. Lênin và việc thành lập đảng vô sản kiểu mới ở Nga.

- Lê nin ( 1870-1924) tham gia tuyên truyền chủ nghĩa Mác

- 1903 Lê-nin thành lập Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga

* Nội dung Cương lĩnh của Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga

- Cương lĩnh khẳng định nhiệm vụ chủ yếu của Đảng là tiến hành Cách mạng xã hội chủ nghĩa .

- Đánh đổ chính quyền của giai cấp tư sản thành lập chuyên chính vô sản .

- Trước mắt là đánh đổ chế độ Nga Hoàng thành lập nước Cộng hòa, thi hành nhữngcải cách dân chủ, giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân .

2. Cách mạng Nga 1905-1907.

* Nguyên nhân:

- Đầu thế kỷ XX nước Nga khủng hỏang, đời sống của nông dân và nhân dân lao động khốn khổ, mâu thuẫn xã hội phát triển gay gắt, nhân dân chán ghét chế độ Nga hoàng.

- Thất bại của Nga trong chiến tranh Nga – Nhật làm cho kinh tế, chính trị xã hội khủng hoảng trầm trọng.

*Diễn biến

- 9/1/1905, công nhân Pê-téc-bua biểu tình hòa bình nhưng bị Nga hoàng đàn áp dã man.

- 5/1905, nông dân nổi dậy phá dinh cơ của địa chủ. Sau đó 1 tháng, thủy thủ trên chiếm hạm Pô-tem-kin khởi nghĩa.

- 12/1905, nhân dân ở Mát-xcơ-va nổi dậy khởi nghĩa nhưng thất bại. Phong trào kéo dài đến năm 1907.

Thủy thủ tàu Pô -tem – kin, nguồn: Internet

*Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Nga 1905 -1907

- Giáng 1 đòn chí tử vào nền thống trị của địa chủ và tư sản . Làm suy yếu chế độ Nga Hòang . Là bước chuẩn bị cho cuộc CMXHCN sẽ diễn ra vào năm 1917

- Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở thuộc địa và phụ thuộc.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Lực lượng chủ yếu tham gia phong trào cách mạng 1905 – 1907 ở Nga là  

A. Công nhân, nông dân  

B. Công nhân, nông dân, binh lính  

C. Công nhân, nông dân, tiểu tư sản 

D. Công nhân, nông dân, tư sản

Lời giải

Từ cuối năm 1904, nhiều cuộc bãi công đã nổ ra với các khẩu hiệu “Đảo đảo chuyên chế”, “Đả đảo chiến tranh”, “Ngày làm 8h”. Lớn nhất là phong trào của công nhân, nông dân và binh sĩ diễn trong những năm 1905 – 1907.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 2: Sự kiện nào được xem là đỉnh cao của phong trào cách mạng 1905 – 1907 ở Nga?  

A. Cuộc khởi nghĩa vũ trang bùng nổ ở Mát-xcơ-va (12-1905).  

B. Phong trào đấu tran của công nhân trong năm 1906.  

C. Cuộc nổi dậy của nông dân đánh phá dinh cơ của địa chủ phong kiến (5-1905).  

D. 14 vạn công nhân Pê-téc-bua đưa bản yêu sách lên nhà vua (1905).

Lời giải

Đỉnh cao của cuộc đấu tranh 1905 – 1907 là cuộc khởi nghĩa vũ trang bùng nổ ở Mát-xcơ-va tháng 12-1905. Các chiến sĩ cách mạng đã chiến đấu vô cùng anh dùng trong gần hai tuần lễ. Cuối cùng, cuộc khởi nghĩa bị thất bại vì lực lượng quá chênh lệch.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 3: Sự kiện nào sau đây được xem là “Ngày chủ nhật đẫm máu”?  

A. Cuộc tổng bãi công của nhân dân Mat-xcơ-va (1905) bị đàn áp  

B. Phong trào cách mạng của nông dân và binh lính (1905) bị đàn áp  

C. Các cuộc bãi công và biểu tình của quần chúng (1904) bị đàn áp  

D. Công nhân Pê-téc-bua kéo đến Cung điện mùa đông (9/1/1905) đưa yêu sách nhưng bị đàn áp

Lời giải

Ngày 09/01/1905, 14 vạn công nhân Pê-tec-bua và gia đình không vũ khí đến “Cung điện mùa đông” để thỉnh cầu Nga hoàng cải thiện đời sống nhưng họ bị đàn áp bằng súng làm hàng nghìn người chết và bị thương. Đó là "Ngày chủ nhật đẫm máu".

Đáp án cần chọn là: D

Câu 4: Cuộc đấu tranh của nhân dân Nga trong những năm 1905-1907 đã giương cao khẩu hiệu gì?  

A. Đả đảo chế độ chuyên chế, đả đảo chiến tranh  

B. Đả đảo chế độ chuyên chế, chính quyền về tay vô sản  

C. Hòa bình, ruộng đất, bánh mì  

D. Ngày làm 8 giờ, hòa bình, ruộng đất, bánh mì

Lời giải

Sự thất bại của Nga trong cuộc chiến tranh Nga- Nhật (1904-1905) đã dẫn đến sự bùng nổ hàng hoạt các cuộc bãi công với những khẩu hiệu “Đả đảo chế độ chuyên chế”, “Đả đảo chiến tranh”, “Ngày làm 8 giờ”,…

Đáp án cần chọn là: A

Câu 5: Sự kiện nào đã châm ngòi lửa cho phong trào cách mạng 1905 – 1907 ở Nga?  

A. Các cuộc bãi công chính trị của quần chúng (1905).  

B. Các cuộc bãi công và biểu tình của quần chúng (1904).  

C. Cuộc tổng bãi công của nhân dân Mat-xcơ-va (1905).  

D. Lễ kỉ niệm ngày quốc tế lao động (1-5-1905).

Lời giải

Từ cuối năm 1904, nhiều cuộc bãi công và biểu tình của quần chúng đã nổ ra với khẩu hiệu: “Đảo đảo chế độ chuyên chế!”, “Đả đảo chiến tranh!”. Các cuộc đấu tranh của quần chúng đã châm ngòi lửa cho cách mạng.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 6: Đâu là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới bùng nổ cuộc cách mạng 1905 - 1907 ở Nga?

A. Sự phát triển của phong trào đấu tranh cuối năm 1904  

B. Công nhân Xanh Pêtécbua biểu tình thỉnh cầu Nga hoàng cải thiện đời sống  C. Vụ thảm sát “Ngày chủ nhật đẫm máu” của quân đội và cảnh sát Nga  

D. Nước Nga thất bại trong cuộc Chiến tranh Nga – Nhật (1904 – 1905)

Lời giải

Sau khi quân đội và cảnh sát của Nga hoàng gây ra vụ thảm sát “Ngày chủ nhật đẫm máu”, lòng tin của nhân dân Nga vào Nga hoàng đã bị tiêu tan. Họ nhận thấy rằng “Nga hoàng đã đánh chúng ta, chúng ta phải đánh trả lại!”. Cách mạng bùng nổ.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 7: Cuộc cách mạng 1905-1907 ở Nga không mang ý nghĩa nào sau đây?  

A. Giáng đòn chí tử, làm suy yếu chế độ Nga hoàng  

B. Là bước chuẩn bị cho cách mạng tháng Mười sau này  

C. Thúc đẩy sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở phương Đông đầu thế kỉ XX 

D. Đưa giai cấp công nhân, nhân dân lao động lên làm chủ trong thời gian ngắn

Lời giải

Cuộc cách mạng 1905-1907 ở Nga đã giáng một đòn chí tử vào nền thống trị của địa chủ và tư sản, làm suy yếu chế độ Nga hoàng; là bước chuẩn bị toàn diện cho cách mạng tháng Mười Nga năm 1917. Đồng thời thúc đẩy sự phát triển của phong trào giải phóng dân tộc ở các nước phương Đông vào đầu thế kỉ XX.

=> Loại trừ đáp án: D

Đáp án cần chọn là: D

Câu 8: Điểm nào sau đây không chứng tỏ Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga là đảng kiểu mới?  

A. Dựa trên nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác

B. Đấu tranh vì quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động.  

C. Do giai cấp vô sản lãnh đạo  

D. Đấu tranh để xây dựng một xã hội tư bản công bằng, tốt đẹp hơn

Lời giải

Khác với cácđảng xã hội dân chủ ở châu Âu, Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga là đảng vô sản kiểu mới hoạt động dựa trên nền tảng tư tưởng của chủ nghĩa Mác, do giai cấp vô sản lãnh đạo, thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo phong trào đấu tranh cách mạng của nông dân, lật đổ chế độ Nga hoàng, thiết lập chế độ chuyên chính vô sản, giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân

Đáp án cần chọn là: D

Câu 9: Bản chất của phong trào cách mạng 1905 – 1907 ở Nga là  

A. Cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.  

B. Cách mạng giải phóng dân tộc.  

C. Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.  

D. Cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Lời giải

Phong trào cách mạng 1905 – 1907 ở Nga là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới vì:

- Giải quyết những nhiệm vụ của cuộc cách mạng dân chủ tư sản.

- Do giai cấp vô sản lãnh đạo với sự tham gia của đông đảo nhân dân lao động.

- Đặt cơ sở cho việc chuyển sang Cách mạng Xã hội chủ nghĩa.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 10: Nội dung sau đây phản ánh đúng vai trò của Lê -nin đối với Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga?  

A. Đấu tranh bảo vệ học thuyết Mác  

B. Lãnh đạo phong trào cách mạng Nga 1905 – 1907 thắng lợi  

C. Đẩy mạnh truyền bá lí luận giải phóng dân tộc về Nga  

D. Thông qua chủ trương Nga rút khỏi chiến tranh đế quốc

Lời giải

Vai trò của Lê-nin đối với Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga bao gồm:

- Tham gia sáng lập Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga

- Đấu tranh bảo vệ học thuyết Mác:

+ Năm 1900, Lê-nin cùng các đồng chí của mình xuất bản báo "Tia lửa" nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác trong phong trào công nhân Nga.

+ Lê-nin viết nhiều tác phẩm quan trọng nhằm phê phán sâu sắc những quan điểm của chủ nghĩa cơ hội, đồng thời khẳng định vai trò của giai cấp công nhân và Đảng tiên phong của lực lượng này; nhấn mạnh tầm quan trọng của đấu tranh chính trị trong sự nghiệp giải phóng người lao động.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Từ khi nào ngày 1/5 trở thành ngày quốc tế lao động?

A. Từ năm 1889

B. Từ năm 1890

C. Từ năm 1895

D. Từ năm 1914.

Lời giải

Câu 12: Cương lĩnh của Đảng Công nhân xã hội dân chủ Nga khẳng định nhiệm vụ trước mắt của Đảng là gì?

A. Tiến hành cách mạng XHCN.

B. Lật đổ chế độ Nga hoàng.

C. Thành lập nhà nước vô sản.

D. Cải cách dân chủ.

Lời giải

Câu 13: Đỉnh cao của Cách mạng Nga 1905-1907 là gì?

A. Khởi nghĩa ở Mát-xcơ-va.

B. Khởi nghĩa của thủy thủ Pô-tem-kin.

C. Nổi dậy của nông dân.

D. Biểu tình ở Pê-téc-bua.

Lời giải

Câu 14: Cuộc cách mạng Nga 1905-1907 do giai cấp nào lãnh đạo?

A. Giai cấp vô sản

B. Giai cấp nông dân

C. Giai cấp tư sản

D. Giai cấp tiểu tư sản

Lời giải

Câu 15: Đầu thế kỉ XX, Lê-nin đã thành lập một chính đảng do giai cấp công nhân lãnh đạo. Chính đảng này có gì mới so với các tổ chức trước đây?

A. Chính đảng của những người lao động Nga.

B. Đấu tranh vì lợi ích của giai cấp vô sản.

C. Kết hợp chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân.

D. Lần đầu tiên giai cấp vô sản Nga có chính đảng.

Lời giải

Câu 16: Mục tiêu của Đảng công nhân xã hội dân chủ Nga là gì?

A. Lật đổ chính quyền Nga hoàng.

B. Lật đổ tư sản Nga, giành chính quyền về giai cấp vô sản.

C. Lật đổ Nga hoàng, tư bản, thành lập nhà nước chuyên chính vô sản.

D. Chống chiến tranh đế quốc.

Lời giải

Câu 17: Cách mạng 1905 – 1907 ở Nga thất bại vì sao?

A. Sai lầm về đường lối đấu tranh.

B. Thiếu sự lãnh đạo của một đảng Mác-xít.

C. Chưa tập hợp được quần chúng rộng rãi.

D. Thiếu tổ chức chặt chẽ, lực lượng quá chênh lệch.

Lời giải

Câu 18: Quốc tế thứ hai tồn tại và hoạt động thông qua hình thức nào?

A. Các nghị quyết

B. Các kì đại hội

C. Sự viện trợ kinh tế.

D. Sự lãnh đạo của cá nhân.

Lời giải

Câu 19: Quốc tế thứ hai Không có đóng góp nào sau đây?

A. Xây dựng một lực lượng quân sự mạnh ở các nước.

B. Thúc đẩy việc thành lập chính phủ vô sản ở nhiều nước.

C. Đoàn kết các phong trào đấu tranh ở châu Âu và Bắc Mỹ.

D. Làm chậm quá trình chiến tranh đế quốc ở các nước.

Lời giải

Câu 20: “ Linh hồn của Quốc tế thứ hai” là ai?

A. C.Mác

B. Ăng-ghen

C. Lê-nin

D. Xanh Xi-mông

Lời giải