"Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi... toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương. " (Nam Cao - Lão Hạc). Hãy chứng minh nhận xét này qua các nhân vật trong truyện ngắn "Lão Hạc" của Nam Cao.

Dàn ý mẫu

A. Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nam Cao và truyện ngắn Lão Hạc

- Trích dẫn câu nói của ông giáo: “…”

- Khái quát nội dung câu nói: Quan điểm về cách nhìn nhận con người: Khi đánh giá con người chúng ta cần phải nhìn bằng sự cảm thông, khách quan nhất có thể.

B. Thân bài:

Luận điểm 1: Ý nghĩa câu nói

- Nhận xét trên là suy nghĩ của ông giáo khi vợ ông nói điều không tốt về lão Hạc.

- Ý nghĩa: Quan điểm về cách nhìn nhận đánh giá con người: Để có thể nhìn nhận, đánh giá một người thì ta cần phải hiểu thật kĩ về họ và nhìn bằng con mắt của sự cảm thông, trân trọng.

- Nhận xét này được chứng minh qua cái nhìn của các nhân vật về lão Hạc.

Luận điểm 2: Chứng minh

* Cái nhìn của ông giáo về lão Hạc

- Dù là người bạn thân nhất của lão, nhưng cũng có những lúc, ông giáo không thể hiểu hết được con người và hoàn cảnh của lão, vì vậy, chính ông cũng đã có những cái nhìn chưa đúng.

   + Khi lão Hạc băn khoăn chuyện bán chó, ông giáo đã nghĩ “Làm quái gì một con chó mà lão có vẻ băn khoăn quá thế!” và cho rằng “lão quý con chó vàng của lão đã thấm vào đâu với tôi quý năm quyển sách của tôi”. Lúc này, ông giáo chưa hề biết con chó ấy chính là kỉ vật cuối cùng của thằng con lão Hạc, là người bạn thân nhất và duy nhất luôn bầu bạn với lão trong suốt những năm qua. Cho đến khi biết được hết mọi chuyện, ông giáo mới thốt lên “Bây giờ thì tôi đã hiểu…”.

   + Khi lão Hạc gửi ông vườn và tiền làm ma, ông cũng thấy lão thật gàn dở, lo xa: “tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại”

   + Ngay cả khi nghe Binh Tư nói xấu về lão, ông giáo cũng tin và cho rằng “Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư?” và vội kết luận “Cuộc đời quả thật cứ ngày một thêm đáng buồn”

⇒ Chính ông giáo cũng đã có những suy nghĩ, kết luận sai khi đánh giá lão Hạc khi chưa tìm hiểu kĩ mọi chuyện

* Cách nhìn nhận của vợ ông giáo về lão Hạc

- Khi thấy lão gửi tiền gửi ruộng, thị cũng nhìn lão như một gã gàn dở, ngu ngốc, thậm chí mắng nhiếc lão “Cho lão chết”. Thị không hề hiểu gì về lão, lại thêm cái đói, cái khổ khiến thị trở nên ích kỉ, không thể có một chút thông cảm, xót thương nào cho tình cảnh của lão.

* Cách nhìn nhận của Binh Tư về lão Hạc

- Vốn là một người hiền lành, nhưng khi lão xin bả chó của Binh Tư, ngay lập tức gã đã bĩu môi khinh khỉnh và cho rằng lão “chả vừa đâu”. Binh Tư từ chính bản chất xấu xa của mình để đánh giá lão Hạc. Hắn nghĩ ai cùng đường cũng sẽ phải làm điều xấu như hắn.

⇒ Suy nghĩ của ông giáo là sự chiêm nghiệm về cuộc đời, về con người của chính tác giả. Từ cách nhìn nhận, đánh giá một con người, cho đến lòng cảm thông, thương xót và thấu hiếu người nông dân, tất cả đã làm nên cảm hứng nhân đạo, nahan văn sâu sắc trong sự nghiệp văn học của Nam Cao.

C. Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa của lời nhận xét: Câu nói của ông giáo chính là quan điểm của tác giả về cách nhìn nhận con người trong xã hội.

- Liên hệ đến các biểu hiện khác trong cảm hứng nhân đạo, nhân văn của Nam Cao.