Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại hay, chi tiết

Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại hay, chi tiết Hóa học lớp 9 với đầy đủ lý thuyết, phương pháp giải và bài tập có lời giải cho tiết sẽ giúp học sinh nắm được Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại hay, chi tiết.

834

Tải tài liệu

« Trang trước

Trang sau »

Cách nhận biết kim loại và hợp chất của kim loại hay, chi tiết

Lý thuyết và Phương pháp giải

Dựa vào tính chất hoá học và các dấu hiệu nhận biết các chất (kết tủa, khí, đổi màu dung dịch…) đã được học để tiến hành nhận biết.

- Bước 1: Trích mẫu thử (có thể đánh số các ống nghiệm để tiện theo dõi).

- Bước 2: Chọn thuốc thử để nhận biết (tuỳ theo yêu cầu của đề bài: thuốc thử tuỳ chọn, hạn chế hay không dùng thuốc thử nào khác).

- Bước 3: Cho thuốc thử vào mẫu, trình bày hiện tượng quan sát, rút ra kết luận đã nhận ra hoá chất nào.

- Bước 4: Viết phương trình phản ứng minh hoạ.

Chú ý: Để giải dạng bài tập này ta cần:

+ Dựa vào màu sắc của các dung dịch.

+ Các phản ứng hóa học đặc trưng của các hóa chất cần nhận biết.

+ Lập bảng để nhận biết.

Lý thuyết cơ bản về thuốc thử hóa học lớp 9 của THCS (áp dụng để nhận biết và phân biệt kim loại)

KL, Ion

Thuốc thử

Hiện tượng

Giải thích, viết PTHH

Na, K

H₂O

Tan + dd trong

Na + H₂O → NaOH + 1/2 H₂

K + H₂O → KOH + 1/2 H₂

H₂O

Tan + dd đục

Ca + H₂O → Ca(OH)₂ + H₂

H₂O

Axit H₂SO₄

Tan+dd trong

↓ trắng

Ba + H₂O → Ba(OH)₂ + H₂

Ba + H₂SO₄ → BaSO₄ + H₂

Al³⁺

Dd kiềm

Dd NH₃ dư

Tan

↓ trắng, không tan

Al + H₂O + NaOH → NaAlO₂ + 3/2 H₂

Al³⁺ + NH₃ + H₂O → Al(OH)₃ + NH⁴⁺

Zn²⁺

Dd NH₃ dư

↓ trắng sau đó tan

Zn²⁺ + NH₃ + H₂O → Zn(OH)₂ + NH⁴⁺

Zn(OH)₂ + NH₃ → [Zn(NH₃)₄](OH)₂

Fe2+

Fe3+

Khí Clo

Dd NaOH

Dd NaOH, NH₃

Trắng xám → nâu đỏ

↓ trắng xanh hóa đỏ nâu

↓ đỏ nâu

2Fe_{(trắng xám)} + 3Cl_{2(vàng lục)} → 2FeCl_{3(nâu đỏ)}

Fe²⁺ + 2OH^- → Fe(OH)_2↓ (trắng xanh)

Fe(OH)₂ + O₂ + H₂O → Fe(OH)3↓ _{(nâu đỏ)}

Fe³⁺ + 3OH^- → Fe(OH)₃↓

Fe³⁺ + NH₃ + H₂O → Fe(OH)₃↓ + NH⁴⁺

HNO_{3 đặc}

Tan, khí màu nâu

Hg + 4HNO₃ → Hg(NO₃)₂ + 2NO₂↑+ H₂O

Cu²⁺

Cu (đỏ)

HNO_{3 đặc}

Dd NH₃ dư

AgNO₃

Tan, dd xanh, khí màu nâu

↓ xanh sau đó tan

Tan, dd xanh

Cu + 4HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + NO₂ ↑+ 2H₂O

Cu²⁺ + NH₃ + H₂O → Cu(OH)₂ + NH⁴⁺

Cu(OH)₂ + NH₃ → [Cu(NH₃)₄](OH)₂

Cu + 2AgNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2Ag↓

Mg²⁺

Dd HCl

Dd CO₃^2-

Tan, có khí

↓ trắng

Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

Mg²⁺ + CO₃^2- → MgCO₃↓

Pb²⁺

Dd HCl

Dd H₂S

↓ trắng

↓ đen

Pb + 2HCl → PbCl₂↓ + H₂

Pb²⁺ + S^2- → PbS↓

Đốt trên ngọn lửa và quan sát

- Màu vàng tươi

- Màu tím (tím hồng)

- Màu đỏ da cam

- Màu lục (hơi vàng)

Bài tập vận dụng

Bài 1: Nhận biết các chất trong mỗi cặp dưới đây chỉ bằng dung dịch HCl

a) 4 dung dịch : MgSO₄, NaOH, BaCl₂, NaCl

b) 4 chất rắn : NaCl, Na₂CO₃, BaCO₃, BaSO₄

Hướng dẫn:

a) Xét khả năng phản ứng của 4 chất, nhận được chỉ có MgSO₄ tạo được kết tủa với 2 dung dịch khác:

MgSO₄ + 2NaOH → Mg(OH)₂↓ + Na₂SO₄

MgSO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + MgCl₂

Suy ra dung dịch còn lại không kết tủa là NaCl.

- Dùng axit HCl hòa tan 2 kết tủa thấy kết tủa không tan là BaSO₄ → nhận được BaCl₂, kết tủa tan là Mg(OH)₂ + 2HCl → MgCl₂ + 2H₂O thì nhận được NaOH

b) Hòa tan 4 chất rắn bằng dung dịch HCl nhận được BaSO₄ không tan, NaCl tan mà không có khí bay ra. Còn:

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

BaCO₃ + 2HCl → BaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

- Thả lần lượt 2 chất rắn Na₂CO₃, BaCO₃ vào 2 dung dịch vừa tạo ra → sẽ nhận ra Na₂CO₃ có kết tủa: Na₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO₃↓ + 2NaCl

→ Còn lại là BaCO₃.

Bài 2: Có 8 dung dịch chứa: NaNO₃, Mg(NO₃)₂, Fe(NO₃)₂, Cu(NO₃)₂, Na₂SO₄, MgSO₄, FeSO₄, CuSO₄. Hãy nêu các thuốc thử và trình bày phương án phân biệt 8 dung dịch nói trên.

Hướng dẫn:

Thuốc thử để phân biệt là: dd BaCl₂, dd NaOH. Cách làm như sau:

- Trích mẫu thử và đánh số thứ tự.

- Cho dd BaCl₂ vào 8 dung dịch sẽ thấy ở 4 dung dịch có kết tủa là: Na₂SO₄, MgSO₄, FeSO₄, CuSO₄ (nhóm A) còn 4 dung dịch không có hiện tượng gì là: NaNO₃, Mg(NO₃)₂, Fe(NO₃)₂, Cu(NO₃)₂ (nhóm B).