Bài 42: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ

A. Lý thuyết

1. Vị trí, phạm vi lãnh thổ

Miền thuộc hữu ngạn sông Hồng, từ Lai Châu đến Thừa Thiên - Huế.

2. Địa hình cao nhất Việt Nam

- Đây là miền có địa hình cao nhất cả nước với nhiều dãy núi cao, thung lũng sâu.

- Hướng: các dãy núi chạy theo hướng tây bắc – đông nam, so le nhau, xen giữa là các cao nguyên đá vôi rất đồ sộ.

- Các mạnh núi lan ra sát biển, xen với đồng bằng chân núi và những cồn cát trắng.

3. Khí hậu đặc biệt do tác động của địa hình

- Mùa đông đến muộn và kết thúc sớm, nhiệt độ mùa đông cao hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.

- Mùa hạ gió tây nam bị biến tính trở nên khô nóng đặc biệt là vùng ven biển Đông Trường Sơn.

- Khí hậu thay đổi từ nhiệt đới chân núi tới ôn đới núi cao.

4. Tài nguyên phong phú đa đang được điều tra, khai thác

- Sông ngòi của miền có độ dốc lớn, có giá trị cao về thủy điện.

- Trong vùng có hàng trăm mỏ và điểm khoáng sản: đất hiếm, crômit, sắt, titan, đá quý và đá vôi.

- Miền có đầy đủ hệ thống các vành đai thực vật ở Việt Nam.

- Tài nguyên biển của vùng rất giàu có.

5. Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai

- Cần tích cực bảo vệ và phát triển các hệ sinh thái rừng, ven biển và hải đảo.

- Vùng có nhiều thiên tai: sương muối, giá rét, lũ bùn, lũ quét, bão lũ, gió Tây khô nóng,…

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: So với miền Đông Bắc, miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có mùa đông:

A. lạnh hơn

B. ấm hơn

C. lạnh như nhau

D. khô hơn

Lời giải:

Mùa đông khu vực này đến muộn và kết thúc sớm. Chính vì vậy, khí hậu của khu vực này so với miền Đông Bắc về mùa đông thì ấm hơn.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 2: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ thuộc hữu ngạn sông Hồng, từ:

A. Lai Châu đến Thừa Thiên Huế

B. Lai Châu đến Đà Nẵng

C. Điện Biên đến Thừa Thiên Huế

D. Điện Biên đến Đà Nẵng

Lời giải:

Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ thuộc hữu ngạn sông Hồng, từ tỉnh Lai Châu đến tỉnh Thừa Thiên Huế.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 3: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có:

A. mùa đông đến muộn và kết thúc sớm.

B. mùa hạ chịu ảnh hưởng của gió phơn tây nam khô nóng

C. mùa lũ đến sớm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ

D. nhiệt độ trung bình năm cao hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ

Lời giải:

Mùa đông khu vực này đến muộn và kết thúc sớm. Chỉ có 3 tháng lạnh với nhiệt độ dưới 18⁰C nhưng ngay cả mùa đông vẫn ấm hơn miền Bắc và Đồng Bắc Bắc Bộ.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 4: Ở Bắc Trung Bộ lũ lớn nhất vào:

A. Tháng 7, 8

B. Tháng 8, 9

C. Tháng 9, 10

D. Tháng 10, 11

Lời giải:

Theo sát mùa mưa, mùa lũ cũng chậm dần. Ở Tây Bắc lũ lớn nhất vào tháng 7, còn ở Bắc Trung Bộ lũ lớn nhất vào tháng 10 và tháng 11.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 5: Gió Tây khô nóng ảnh hưởng mạnh nhất đến vùng:

A. Đông Bắc

B. Đồng bằng sông Hồng

C. Bắc Trung Bộ

D. Tây Nguyên

Lời giải:

Vào mùa hạ, gió mùa Tây Nam từ vịnh Bengan thổi vào nước ta. Gây mưa lớn cho Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, khi vượt qua các dãy núi ở biên giới Việt – Trung gây nên hiệu ứng phơn tạo nên gió Tây khô nóng ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến vùng Bắc Trung Bộ (ven biển phía Đông dãy Trường Sơn) và phía Tây Nam của khu vực Tây Bắc.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 6: Nhận định không đúng với điều kiện tự nhiên của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là:

A. Có địa hình cao nhất Việt Nam

B. Mùa hè mát mẻ

C. Đồng bằng rộng lớn

D. Sông thường ngắn, dốc

Lời giải:

Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là miền có địa hình cao nhất nước ta với một số đồng bằng nhỏ hẹp giữa núi như Mường Thanh, Mường Lò và dải đồng bằng nhỏ hẹp ven biển. Sông ngòi của miền chủ yếu là sông ngắn và dốc, có một số sông lớn như sông Mã, sông Cả,… Miền có khí hậu mùa hạ mát và mùa đông không lạnh lắm.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 7: Hồ thuỷ điện lớn nhất của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là:

A. Trị An

B. Hoà Bình

C. Y-a-ly

D. Thác Mơ

Lời giải:

Hồ thủy điện lớn nhất miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là hồ Hòa Bình. Hồ thủy điện Trị An (Đồng Nai), Y-a-ly (Kon Tum) và Thác Mơ (Bình Phước) đều thuộc miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 8: Bãi biển không thuộc miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là:

A. Sầm Sơn

B. Cửa Lò

C. Đồ Sơn

D. Lăng Cô

Lời giải:

Bãi biển Đồ Sơn (Hải Phòng) thuộc miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ. Các bãi biển còn lại là Sầm Sơn, Cửa Lò và Lăng Cô thuộc miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 9: Dãy núi ở nước ta có thiên nhiên phân hoá đủ ba đai cao là:

A. Cánh cung Ngân Sơn

B. Hoàng Liên Sơn

C. Phanxipăng

D. Trường Sơn

Lời giải:

Vùng núi cao Tây Bắc, đặc biệt là dãy núi Hoàng Liên Sơn là dãy núi duy nhất ở nước ta có đầy đủ 3 đai cao (Đai nhiệt đới gió mùa; Đai cận nhiệt đới gió mùa trên núi và đai ôn đới gió mùa trên núi – đai duy nhất có ở dãy núi Hoàng Liên Sơn).

Đáp án cần chọn là: B

Câu 10: Giá trị nổi bật nhất của sông ngòi miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là:

A. thủy điện

B. thủy lợi

C. nuôi trồng thủy sản

D. bồi đắp phù sa.

Lời giải:

Sông ngòi của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có giá trị rất lớn về thủy điện. Hệ thống sông Hồng có trữ lượng thủy điện khoảng 11 triệu kW chiếm 1/3 cả nước, riêng sông Đà có trữ lượng khoảng 6 triệu kW.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Tại sao miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có mùa đông ngắn hơn và ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ?

A. Bị dãy núi Pu- đen-đinh chắn gió

B. Bị dãy núi con Voi chắn gió

C. Bị dãy núi cánh cung Sông Gâm chắn gió

D. Bị dãy núi Hoàng Liên Sơn chắn gió

Lời giải:

Nguyên nhân chủ yếu miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có mùa đông ngắn và ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ là do: Thứ nhất là do miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có địa hình núi chạy theo hướng cánh cung mở rộng đón gió mùa Đông Bắc. Thứ hai là do địa hình ở Tây Bắc và Bắc Trung Bộ rất cao và chạy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam chắn gió, đặc biệt là gió mùa đông bắc bị chắn lại bởi dãy Hoàng Liên Sơn.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 12: Đặc điểm không đúng với miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là:

A. Núi non trùng điệp, nhiều núi cao, thung lũng sâu

B. Nhiều sông suối, thác ghềnh

C. Các dãy núi chạy theo hướng vòng cung

D. Có đủ các vành đai khí hậu từ nhiệt đới đến ôn đới

Lời giải:

Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ là miền có địa hình cao nhất nước ta với nhiều núi cao, nhiều sông suối thác ghềnh, thung lũng sâu chạy theo hướng Tây Bắc – Đông Nam. Đây là vùng duy nhất ở nước ta có đầy đủ tất cả các đai khí hậu (đai nhiệt đới gió mùa, cận nhiệt gió mùa trên núi và đai ôn đới gió mùa trên núi). Các dãy núi chạy theo hướng vòng cung là một trong các đặc điểm địa hình của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ, không phải là đặc điểm của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 13: Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ giới hạn từ:

   A. Miền thuộc hữu ngạn sông Hồng, từ Lai Châu đến Thừa Thiên - Huế.

   B. Miền thuộc hữu ngạn sông Đà đến Thừa Thiên - Huế.

   C. Miền thuộc hữu ngạn sông Hồng đến sông Cả.

   D. Miền thuộc hữu ngạn sông Hồng đến sông Mã

Đáp án: A Miền thuộc hữu ngạn sông Hồng, từ Lai Châu đến Thừa Thiên - Huế.

Giải thích: (trang 144 SGK Địa lí 8).

Câu 14: Địa hình của miền có đặc điểm:

   A. Vùng đồi núi thấp với nhiều cánh cung

   B. Địa hình cao và đồ sộ nhất cả nước

   C. Là vùng có các cao nguyên badan.

   D. Địa hình với đồng bằng rộng lớn và màu mỡ

Đáp án: B. Địa hình cao và đồ sộ nhất cả nước

Giải thích: (trang 144SGK Địa lí 8).

Câu 15: Hướng địa hình của vùng chủ yếu:

   A. Tây bắc-đông nam

   B. Tây-đông

   C. Bắc-nam

   D. Cánh cung

Đáp án: A. Tây bắc-đông nam

Giải thích: (trang 144 SGK Địa lí 8).

Câu 16: Địa hình của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có đặc điểm:

   A. Miền núi non trùng điệp, nhiều núi cao, thung lũng sâu.

   B. Các dãy núi chạy theo hướng tây bắc –đông nam, so le nhau, xen giữa là các cao nguyên đá vôi.

   C. Các mạch núi lan ra sát biển, xen với đồng bằng chân núi.

   D. Cả 3 đặc điểm trên.

Đáp án: D. Cả 3 đặc điểm trên.

Giải thích: (trang 144 SGK Địa lí 8).

Câu 17: Mùa đông ở miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có đặc điểm:

   A. Mùa đông đến sớm kết thúc muộn, mùa đông lạnh hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bô.

   B. Mùa đông đến muộn kết thúc muộn, mùa đông ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bô.

   C. Mùa đông đến muộn kết thúc sớm, mùa đông ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bô.

   D. Mùa đông đến sớm kết thúc sớm, mùa đông lạnh hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bô.

Đáp án: C. Mùa đông đến muộn kết thúc sớm, mùa đông ấm hơn miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bô.

Giải thích: (trang 144SGK Địa lí 8).

Câu 18: Nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến sự phân hóa khí hậu của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ:

   A. Vĩ độ

   B. Gió mùa

   C. Địa hình

   D. Vị trí gần hay xa biển

Đáp án: C. Địa hình

Giải thích: (trang 144 SGK Địa lí 8).

Câu 19: Giá trị nổi bật của sông ngòi miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ:

   A. Thủy lợi

   B. Du lịch

   C. Giao thông vận tải đường thủy

   D. Thủy điện

Đáp án: D. Thủy điện

Giải thích: (trang 146 SGK Địa lí 8).

Câu 20: Tài nguyên khoáng sản nổi bật của vùng là:

   A. Đất hiếm, crôm, thiếc, sắt, titan,đá quý…

   B. Than bùn, apatit, thiếc, đá vôi, sắt,…

   C. Than đá, chì, bôxit, voforam, titan…

   D. Dầu mỏ, thiếc, sắt, bôxit,…

Đáp án: A. Đất hiếm, crôm, thiếc, sắt, titan,đá quý…

Giải thích: (trang 146 SGK Địa lí 8).

Câu 21: Những thiên tai ảnh hưởng rất lớn đến miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ:

   A. Ngập lụt, mưa lụt.

   B. Rét đậm, rét hại, sương muối

   C. Bão lũ, hạn hán, sương muối, giá rét.

   D. Gió tây nam khô nóng hoạt động mạnh mẽ, bão lụt, hạn hán.

Đáp án: D. Gió tây nam khô nóng hoạt động mạnh mẽ, bão lụt, hạn hán.

Giải thích: (trang 147 SGK Địa lí 8).