Bài 19: Địa hình với tác động của nội, ngoại lực

A. Lý thuyết

1. Tác động của nội lực lên bề mặt Trái Đất

- Khái niệm: Nội lực là lực sinh ra bên trong lòng Trái Đất.

- Tác động của nội lực lên địa hình bề mặt Trái Đất:

   + Làm dịch chuyển các mảng kiến tạo

   + Hình thành các dãy núi, cao nguyên lớn.

   + Gây ra các hiện tượng: động đất, núi lửa, sóng thần,…

2. Tác động của ngoại lực lên bề mặt Trái Đất

- Khái niệm: Ngoại lực là lực sinh ra bên ngoài Trái Đất.

-Tác động của ngoại lực: Tạo ra các dạng địa hình như nấm đá, đồng bằng, bờ biển bị sói mòn, thung lũng sông,…

→ Kết luận:

- Mọi địa điểm trên bề mặt Trái Đất đều chịu tác động thường xuyên, liên tục của nội lực và ngoại lực, tạo nên các dạng địa hình vô cùng phong phú của bề mặt Trái Đất.

- Ngày nay bề mặt Trái Đất vẫn đang tiếp tục thay đổi.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Nội lực là:

A. Lực sinh ra từ trong lòng Trái Đất

B. Lực sinh ra trên bề mặt Trái Đất

C. Lực sinh ra từ ngoài không gian

D. Lực sinh ra tại Trái Đất

Lời giải:

Nội lực là lực sinh ra từ trong lòng Trái Đất

Đáp án cần chọn là: A

Câu 2: Trên thế giới có mấy mảng kiến tạo lớn?

A. 6

B. 7

C. 8

D. 9

Lời giải:

Trền thế giới có 7 mảng kiến tạo lớn: mảng Bắc Mĩ, Nam Mĩ, Phi, Á –Âu, Nam Cực, Ấn Độ và mảng Thái Bình Dương.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 3: Ranh giới giữa các mảng kiến tạo là nơi thường xuyên xảy ra hiện tượng?

A. Bão, núi lửa

B. Núi lửa, động đất

C. Động đất, lũ quét

D. Bão, lũ quét

Lời giải:

Các mảng kiến tạo không đứng yên mà di chuyển, xô vào hoặc tách xa nhau. Ranh giới giữa các mảng kiến tạo vật chất không ổn định, thường xảy ra hiện tượng núi lửa, động đất.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 4: Hiện tượng nào dưới đây do nội lực gây ra?

A. Các lớp đá bị xô lệch

B. Đá bị mài mòn do nước

C. Các đồng bằng do sông bồi đắp

D.  Cát do ma sát của gió

Lời giải:

Vận động nâng lên – hạ xuống của nội lực làm các lớp đá bị xô lệch, đứt gãy.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 5: Đồng bằng châu thổ là kết quả của quá trình ngoại lực nào?

A. Ma sát của sóng biển với vùng ven bờ

B. Bồi đắp của sông ngòi ở vùng hạ lưu

C. Tích tụ cát do tác động của gió

D. Hoạt động canh tác của con người

Lời giải:

Khi mưa lớn rửa trôi các chất mùn trên bề mặt đất, lớp đất này theo dòng chảy nước ra sông ngòi -> cuối cùng được bồi lắng ở hai bên bờ sông hoặc vùng cửa sông hình thành nên các bãi bồi, vùng đồng bằng châu thổ rộng lớn.

Ví dụ: Sông Hồng hình thành nên đồng bằng sông Hồng, sông Tiền – sông Hậu hình thành nên đồng bằng sông Cửu Long.

=> Đồng bằng châu thổ là kết quả do sự bồi đắp phù sa của dòng chảy sông ngòi ở vùng hạ lưu sông.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 6: Trong số các mảng kiến tạo lớn trên Trái Đất, mảng đại dương duy nhất là

A. Thái Bình Dương.

B. Nam Mĩ

C. Bắc Mĩ.

D. Nam Cực

Lời giải:

Trong số các mảng kiến tạo lớn trên Trái Đất, mảng đại dương duy nhất là mảng Thái Bình Dương.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 7: Nơi 2 mảng kiến tạo xô vào nhau thường để lại kết quả gì?

A. Hình thành các dãy núi lớn 

B. Hình thành các đồng bằng lớn

C. Hình thành các hẻm vực lớn

D. Hình thành các vực biển sâu

Lời giải:

Nơi hai mảng kiến tạo xô vào nhau, vật chất bị nén ép, đẩy lên cao hình thành nên các dãy núi lớn. Ví dụ: dãy Hi-ma-lay-a, dãy An-đet, Cooc-đi-e

Đáp án cần chọn là: A

Câu 8: Nội lực và ngoại lực có mối quan hệ với nhau như thế nào?

A. Nội lực xảy ra trước, ngoại lực xảy ra sau, làm nâng cao bề mặt địa hình

B. Ngoại lực xảy ra trước, nội lực xảy ra sau, làm hạ thấp bề mặt địa hình

C. Xảy ra đồng thời, cùng làm cho bề mặt Trái Đất trở nên gồ ghề

D. Xảy ra đồng thời song tác động ngược nhau, làm bề mặt trở nên đa dạng

Lời giải:

- Nội lực sinh ra trong lòng Trái Đất, kết quả hình thành nên những ngọn núi cao, làm nâng cao bề mặt địa hình. Ví dụ: hình thành các dãy núi Himalaya, dãy An-đet,…

-  Ngoại lực do tác động của gió, dòng chảy nước, sinh vật…có vai trò phá hủy, bào mòn san lấp bề mặt địa hình. Ví dụ: sông bồi đắp phù sa tạo nên các vùng đồng bằng rộng lớn, gió bào mòn địa hình, phá hủy đá…

=> Nội lực và ngoại lực xảy ra đồng thời trên bề mặt Trái Đất song tác động ngược nhau, làm bề mặt trở nên đa dạng. Hiện nay trên Trái Đất vẫn diễn ra các trận động đất, phun trào núi lửa cũng như quá trình bồi đắp mở rộng các đồng bằng về phía biển.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 9: Nấm đá là kết quả tạo thành do?

A. Ma sát của gió

B. Ma sát của sóng biển

C. Ma sát của nước mưa.

D. Ma sát của băng hà

Lời giải:

Ở vùng hoang mạc, gió thổi mạnh mang theo những hạt bụi cát, khi tác động vào các tảng đá sẽ tạo nên lực ma sát làm bào mòn đá thành những cột nấm.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 10: Dãy núi Hi-ma-lay-a thuộc châu Á là dãy núi cao nhất thế giới, là kết quả do sự va chạm của 2 mảng kiến tạo lớn là:

A. Phi - Ấn Độ.

B. Âu – Á - Ấn Độ

C. Âu – Á – Thái Bình Dương.

D. Thái Bình Dương – Bắc Mĩ

Lời giải:

Dãy Hi-ma-lay-a nằm ở phía bắc của Nam Á. Quan sát lược đồ các mảng kiến tạo, xác định được dãy Hi-ma-lay-a hình thành do kết quả của hai mảng lục địa Ấu – Á và Ấn Độ xô vào nhau. Tại vị trí tiếp xúc, lớp vật chất bị nén ép đẩy lên cao và hình thành nên dãy núi cao.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 11: Khu vực tập trung nhiều núi lửa hoạt động trên thế giới là

A. Vành đai lửa Ấn Độ Dương.

B. Vành đai lửa Thái Bình Dương.

C. Vành đai lửa Đại Tây Dương.

D. Vành đai lửa châu Á.

Lời giải:

Khu vực tập trung nhiều núi lửa hoạt động nhất trên thế giới là: Vành đai lửa Thái Bình Dương. Tại khu vực này:

- Ở bờ phía đông: mảng Thái Bình Dương xô ép vào các mảng lục địa Ấn Độ, Á – Âu.

- Bờ phía tây: mảng Thái Bình Dương xô ép vào mảng lục địa Bắc Mĩ, mảng Nam Cực và mảng Na-za xô ép vào mảng lục địa Nam Mĩ.

=> Tại vị trí tiếp xúc của các địa mảng này đã hình thành nên vành đai lửa Thái Bình Dương kéo dài gần 40.000 km² với hàng trăm ngọn núi lửa, các trận động đất xảy ra thường xuyên. Khoảng 90% trận động đất, núi lửa trên thế giới xảy ra ở khu vực này.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 12: Trong Tân kiến tạo, vận động tạo núi An-pơ – Hi-ma-lay-a tác động mạnh nhất lên khu vực địa hình nào của nước ta?

A. Vùng núi Tây Bắc.

B. Vùng đồng bằng sông Hồng.

C. Vùng núi Đông Bắc.

D. Tây Nguyên.

Lời giải:

Vận động tạo núi An-pơ – Hi-ma-lay-a diễn ra ở khu vực tiếp xúc giữa hai mảng kiến tạo Á-Âu và Ấn Độ (ngày nay là khu vực vùng núi Hi-ma-lay-a ở phía Bắc của Nam Á).

=> Nước ta nằm ở rìa phía Đông Nam của vận động tạo núi An-pơ – Hi-ma-lay-a =>  do vậy vùng núi Tây Bắc nước ta là khu vực chịu tác động mạnh nhất của vận động tạo núi, làm cho địa hình Tây Bắc được nâng cao rõ rệt (khu vực có địa hình cao đồ sộ nhất cả nước), cho đến nay các hoạt động kiến tạo vẫn tiếp diễn nhưng với cường độ nhẹ hơn (chủ yếu là dư chấn).

Đáp án cần chọn là: A

Câu 13: Nội lực là gì?

   A. Là lực sinh ra bên trong lòng Trái Đất.

   B. Là lực sinh ra bên ngoài Trái Đất.

   C. Là lực phát sinh từ lớp vỏ Trái Đất

   D. Là lực phát sinh từ phát sinh Mặt Trời

Lời giải:

Câu 14: Ngoại lực là gì?

   A. Là lực sinh ra bên trong lòng Trái Đất.

   B. Là lực sinh ra bên ngoài Trái Đất.

   C. Là lực phát sinh từ lớp vỏ Trái Đất

   D. Là lực phát sinh từ phát sinh Mặt Trời

Lời giải:

Câu 15: Tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất

   A. Tạo ra động đất

   B. Tạo ra núi lửa

   C. Tạo thành các đồng bằng lớn

   D. Làm dịch chuyển các mảng kiến tạo.

Lời giải:

Câu 16: Đâu không phải tác động của nội lực lên bề mặt Trái Đất

   A. Làm dịch chuyển các mảng kiến tạo

   B. Tạo ra các nấm đá

   C. Tạo ra các trận động đất

   D. Tạo ra các dãy núi cao và đồ sộ.

Lời giải:

Câu 17: Các dãy núi cao, núi lửa của thế giới xuất hiện ở vị trí nào của mảng kiến tạo?

   A. Ở giữa của các mảng kiến tạo

   B. Ở phía bắc của mảng kiến tạo

   C. Ở phía nam của mảng kiến tạo.

   D. Ở nơi tiếp xúc giữa các nảng kiến tạo

Lời giải:

Câu 18: Dãy Hi-ma-lay-a là nơi tiếp xúc của 2 mảng kiến tạo nào?

   A. Mảng Âu-Á với mảng Thái Bình Dương

   B. Mảng Âu-Á với mảng Ấn Độ

   C. Mảng Âu-Á với mảng Phi

   D. Mảng Âu –Á với mảng Bắc Mĩ.

Lời giải:

Câu 19: Dãy Co-đi-e à nơi tiếp xúc của 2 mảng kiến tạo nào?

   A. Mảng Âu-Á với mảng Thái Bình Dương

   B. Mảng Bắc Mĩ với mảng Thái Bình Dương.

   C. Mảng Nam Mĩ với mảng Thái Bình Dương.

   D. Mảng Âu –Á với mảng Bắc Mĩ.

Lời giải:

Câu 20: Vành đai lửa lớn nhất trên thế giới có tên là:

   A. Vành đai lửa Thái Bình Dương

   B. Vành đai lửa Ấn Độ Dương

   C. Vành đai lửa Đại Tây Dương

   D. Vành đai lửa Bắc Băng Dương

Lời giải:

Câu 21: Có bao nhiêu mảng kiến tạo lớn:

   A. 6      

   B. 7

   C. 8     

   D. 9

Lời giải:

Câu 22: Nhận xét nào đúng về tác động của nội lực và ngoại lực

   A. Hai lưc này tác động riêng rẽ trên bề mặt địa hình Trái Đất.

   C. Quá trình nội lực diễn ra trước, quá trình ngoại lực diễn ra sau.

   D. Nội lực và ngoại lực diễn ra đồng thời hoặc xen kẽ nhau.

Lời giải:

Câu 11 : Nhận xét nào sau đây không đúng về tác động của nội lực và ngoại lực

   A. Các dạng địa hình vô cùng phong phú của bề mặt Trái Đất.

   B. Ngày nay bề mặt Trái Đất vẫn đang tiếp tục thay đổi.

   C. Địa hình bề mặt Trái Đất hiện nay chỉ chịu tác động của ngoại lực.

Hiển thị đáp án