Bài 1: Vị trí địa lí, địa hình và khoáng sản

A. Lý thuyết

Sau bài học các em sẽ xác định được vị trí địa lí của châu Á và trình bày được đặc điểm địa hình và khoáng sản của châu Á.

1. Vị trí địa lí và kích thước của châu lục

- Châu Á nằm ở bán cầu Bắc, là một bộ phận cua lục địa Á –Âu.

- Diện tích phần đất liền là 41,5 triệu km², nếu tính cả đảo phủ thuộc thì lên tới 44,4 triệu km² → Là châu lục rộng lớn nhất thế giới.

- Tiếp giáp:

   + 2 châu lục: Châu Âu và châu Phi

   + 3 đại dương: Bắc Băng Dương, Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương.

2. Đặc điểm địa hình và khoáng sản

a) Đặc điểm địa hình

- Châu Á có nhiều hệ thống núi, sơn nguyên cao, đồ sộ và nhiều đồng bằng bậc nhất thế giới. Địa hình bị chia cắt phức tạp.

- Các dãy núi chạy theo hai hướng chính: đông – tây hoặc gần đông – tây và bắc – nam hoặc gần bắc – nam

- Các núi và cao nguyên cao đồ sộ tập trung ở trung tâm châu lục.

- Các đồng bằng rộng: Ấn –Hằng, Tây Xi- bia, Hoa Băc, Hoa Trung, Lưỡng Hà,…

b) Khoáng sản

- Châu Á có nguồn khoáng sản rất phong phú và có trữ lượng lớn.

- Các khoáng sản tiêu biểu: dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, kim loại màu,…

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Châu Á không tiếp giáp đại dương nào sau đây?

A. Thái Bình Dương.

B. Đại Tây Dương.

C. Ấn Độ Dương.

D. Bắc Băng Dương.

Lời giải:

Châu Á tiếp giáp 3 đại dương lớn: Thái Bình Dương, Ấn Độ Tây Dương và Bắc Băng Dương, không giáp Đại Tây Dương.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 2: Đại dương nào sau đây không tiếp giáp châu Á?

A. Ấn Độ Dương.

B. Bắc Băng Dương.

C. Thái Bình Dương.

D. Đại Tây Dương.

Lời giải:

Châu Á tiếp giáp 3 đại dương lớn: Thái Bình Dương, Ấn Độ Tây Dương và Bắc Băng Dương, không giáp Đại Tây Dương.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 3: Đặc điểm vị trí địa lí châu Á

A. Là một bộ phận của lục địa Á – Âu.

B. Tiếp giáp Thái Bình Dương và Đại Tây Dương.

C. Nằm hoàn toàn ở bán cầu Nam.

D. Phía Tây tiếp giáp châu Mĩ.

Lời giải:

Đặc điểm vị trí địa lí châu Á:

- Phần lục địa châu Á nằm ở bán cầu bắc và phần hải đảo kéo dài xuống bán cầu nam (10⁰N).

=> nhận xét C. nằm hoàn toàn ở bán cầu Bắc không đúng.

- Là một bộ phận của lục địa Á – Âu. => nhận xét A đúng.

- Tiếp giáp 3 đại dương lớn (Thái Bình Dương, Ấn Độ Tây Dương và Bắc Băng Dương), không giáp Đại Tây Dương. => nhận xét B. tiếp giáp Thái Bình Dương và Đại Tây Dương không đúng.

- Phía Tây giáp châu Âu và châu Phi, không tiếp giáp châu Mĩ => nhận xét D. phía tây giáp châu Mĩ không đúng.

=> Loại đáp án B, C, D. Đáp án A đúng

Đáp án cần chọn là: A

Câu 4: Vị trí địa lí của châu Á không mang đặc điểm nào sau đây?

A. Kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo. 

B. Tiếp giáp Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương.

C. Tiếp giáp hai châu lục.

D. Phía Tây giáp châu Âu.

Lời giải:

Đặc điểm của vị trí địa lí châu Á:

- Kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo.

=> Nhận xét A không đúng với yêu cầu câu hỏi.

- Tiếp giáp 3 đại dương lớn (Thái Bình Dương, Ấn Độ Tây Dương và Bắc Băng Dương), không giáp Đại Tây Dương. => nhận xét B. tiếp giáp Ấn Độ Dương và Đại Tây Dương đúng với yêu cầu câu hỏi.

- Tiếp giáp hai châu lục và ba đại dương rộng lớn => nhận xét C không đúng với yêu cầu câu hỏi.

- Phía Tây giáp châu Âu và châu Phi => nhận xét D không đúng với yêu cầu câu hỏi.

=> Loại A, C, D. Đáp án B đúng.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 5: Đặc điểm nào thể hiện châu Á là một châu lục rộng lớn?

A. Tiếp giáp hai châu lục.

B. Tiếp giáp ba đại dương rộng lớn.

C. Lãnh thổ có dạng hình khối.

D. Kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích Đạo.

Lời giải:

Lãnh thổ châu Á là một vùng rộng lớn, kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích Đạo.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 6: Kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo là đặc điểm thể hiện

A. châu Á là một châu lục rộng lớn.

B. châu Á là một bộ phận của lục địa Á - Âu.

C. châu Á là một châu lục có điều kiện tự nhiên phức tạp.

D. châu Á là một châu lục giáp nhiều biển và đại dương.

Lời giải:

Lãnh thổ châu Á là một vùng rộng lớn, kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích Đạo.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 7: Kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích đạo là đặc điểm thể hiện

A. châu Á là một châu lục rộng lớn.

B. châu Á là một bộ phận của lục địa Á - Âu.

C. châu Á là một châu lục có điều kiện tự nhiên phức tạp.

D. châu Á là một châu lục giáp nhiều biển và đại dương.

Lời giải:

Lãnh thổ châu Á là một vùng rộng lớn, kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng Xích Đạo.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 8: Hướng chủ yếu của các dãy núi châu Á là

A. Đông – Tây hoặc gần Đông – Tây và Bắc – Nam hoặc gần Bắc - Nam.

B. Tây Bắc – Đông Nam và Bắc – Nam hoặc gần Bắc - Nam.

C. Đông – Tây và vòng cung.

D. Vòng cung và Tây Bắc – Đông Nam.

Lời giải:

Hướng chủ yếu của các dãy núi châu Á là Đông – Tây hoặc gần Đông – Tây và Bắc – Nam hoặc gần Bắc - Nam.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 9: Đâu không phải là hướng núi chủ yếu của châu Á?

A. Đông - Tây hoặc gần Đông - Tây.

B. Bắc - Nam hoặc gần Bắc - Nam.

C. Vòng cung và Tây Bắc - Đông Nam.

D. Đông - Tây và Bắc - Nam.

Lời giải:

Hướng chủ yếu của các dãy núi châu Á là Đông – Tây hoặc gần Đông – Tây và Bắc – Nam hoặc gần Bắc - Nam.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 10: Vùng trung tâm châu Á có địa hình chủ yếu là 

A. núi và sơn nguyên cao.

B. vùng đồi núi thấp.

C. các đồng bằng châu thổ rộng lớn.

D. đồng bằng nhỏ hẹp.

Lời giải:

Vùng trung tâm châu Á có địa hình chủ yếu là núi và sơn nguyên cao (sơn nguyên Tây Tạng).

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Các núi và sơn nguyên cao tập trung chủ yếu ở vùng nào sau đây ở châu Á?

A. phía đông.

B. phía tây.

C. trung tâm.

D. phía bắc.

 Lời giải:

Vùng trung tâm châu Á  tập trung chủ yếu các núi và sơn nguyên cao.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 12: Châu Á có nhiều dầu mỏ, khí đốt tập trung nhiều nhất ở khu vực nào? 

A. Đông Nam Á

B. Tây Nam Á

C. Trung Á

D. Nam Á

Lời giải:

Châu Á có nhiều dầu mỏ, khí đốt tập trung nhiều nhất ở khu vực Tây Nam Á

Đáp án cần chọn là: B

Câu 13: Khu vực Tây Nam Á tập trung chủ yếu loại khoáng sản nào sau đây?

A. Dầu mỏ, khí đốt.

B. Than, sắt.

C. Vàng, crôm.

D. Đồng, kẽm.

Lời giải:

Tây Nam Á là khu vực tập trung nhiều dầu mỏ, khí đốt nhất châu Á.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 14: Sơn nguyên đồ sộ nhất thế giới nằm ở châu Á là sơn nguyên nào?

A. Sơn nguyên Đê-can.

B. Sơn nguyên Trung Xi-bia.

C. Sơn nguyên Tây Tạng.

D. Sơn nguyên Iran.

Lời giải:

Sơn nguyên đồ sộ nhất thế giới nằm ở châu Á là sơn nguyên Tây Tạng

Đáp án cần chọn là: C

Câu 15: Các khoáng sản chủ yếu của châu Á là

A. dầu mỏ, khí đốt, kim cương, vàng, chì, kẽm.

B. kim cương, vàng, chì, kẽm, thạch anh.

C. dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, crôm, đồng, thiếc.

D. khoáng sản vật liệu xây dựng (sét, cao lanh, đá vôi..).

Lời giải:

Các khoáng sản chủ yếu của châu Á là dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, crôm, đồng, thiếc.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 16: Loại khoáng sản nào sau đây không phân bố chủ yếu ở Châu Á?

A. Kim cương.

B. Dầu mỏ, khí đốt.

C. Than.

D. Sắt.

Lời giải:

Các khoáng sản phân bố chủ yếu ở châu Á là dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, crôm, đồng, thiếc.

 Đáp án cần chọn là: A

Câu 17: Đỉnh núi Everest (8848 m) cao nhất thế giới nằm trên dãy núi nào sau đây của châu Á?

A. Dãy Hi-ma-lay –a.

B. Dãy Côn Luân.

C. Dãy U-ran.

D. Dãy Đại Hùng An.

Lời giải:

Đỉnh núi Everest (8848 m) cao nhất thế giới nằm trên dãy Hi-ma-lay-a thuộc châu Á

Đáp án cần chọn là: A

Câu 18: 8848m là độ cao của đỉnh núi nào sau đây?

A. Everest.

B. Fansipan.

C. Thái Sơn.

D. Phú Sĩ.

Lời giải:

Đỉnh núi Everest (8848 m) cao nhất thế giới nằm trên dãy Hi-ma-lay-a thuộc châu Á.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 19: Các đồng bằng lớn ở châu Á có đặc điểm chung là gì?

A. do phù sa biển hình thành .

B. do quá trình băng hà tạo thành.

C. do phù sa các con sông lớn tạo thành.

D. do vận động kiến tạo làm hạ thấp địa hình miền núi.

Lời giải:

Các đồng bằng ven biển châu Á có diện tích rộng lớn và bằng phẳng, đất đai màu mỡ, được bồi đắp bởi phù sa của các con sông lớn.

Ví dụ: sông Hoàng Hà bồi đắp nên đồng bằng Hoa Bắc, sông Ô-bi bồi đắp nên đồng bằng Tây Xi-bia.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 20: Các đồng bằng lớn ở châu Á chủ yếu được hình thành do

A. phù sa các con sông lớn.

B. quá trình băng hà. 

C. phù sa biển.

D. sự nâng lên của thềm lục địa.

Lời giải:

Các đồng bằng ven biển châu Á rộng lớn và bằng phẳng, đất đai màu mỡ, được bồi đắp bởi phù sa của các con sông lớn.

Ví dụ: sông Hoàng Hà bồi đắp nên đồng bằng Hoa Bắc, sông Mekong bồi đắp nên đồng bằng sông Cửu Long.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 21: Ranh giới tự nhiên giữa châu Á với châu Âu là

A. Sông Ô-bi.

B. Dãy U-ran.

C. Biển Địa Trung Hải.

D. Dãy Cap-ca.

Lời giải:

Dãy U-ran, nằm ở phía Tây châu Á (trên đường kinh tuyến 60 độ Đông), là ranh giới tự nhiên giữa châu Á và châu Âu.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 22: Dãy núi Uran là

A. ranh giới tự nhiên giữa châu Á và châu Âu. 

B. ranh giới tự nhiên giữa châu Á và châu Phi.

C. ranh giới tự nhiên giữa Đông Á và Tây Á.

D. ranh  giới tự nhiên giữa Bắc Á và Nam Á.

Lời giải:

Dãy uran là ranh giới tự nhiên giữa châu Á và châu Âu.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 23: Khó khăn lớn nhất của địa hình châu Á đối với sự phát triển kinh tế - xã hội là

A. bị chia cắt mạnh mẽ và phức tạp.

B. gồm các khối núi và cao nguyên đồ sộ.

C. vùng núi cao tuyết bao phủ trắng xóa quanh năm.

D. chịu tác động mạnh mẽ của vận động tạo núi.

Lời giời:

Địa hình châu Á gồm nhiều hệ thống núi, sơn nguyên cao, đồ sộ kết hợp các đồng bằng nằm xen kẽ làm cho địa hình bị chia cát phức tạp. Đây là khó khăn lớn nhất của địa hình châu Á, làm cản trở hoạt động giao lưu trao đổi giữa các vùng, lãnh thổ, các quốc gia.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 24: Thuận lợi của tự nhiên châu Á đối với sự phát triển kinh tế - xã hội

A. địa hình bị chia cắt mạnh mẽ, phức tạp.

B. giàu tài nguyên khoáng sản.

C. chịu ảnh hưởng của các thiên tai như động đất, núi lửa.

D. núi và cao nguyên chiếm diện tích lớn.

Lời giải:

Châu Á giàu tài nguyên khoáng sản (than đá, sắt,…) thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội đặc biệt là ngành công nghiệp khai khoáng.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 25: Khu vực Trung Á tập trung nhiều hoang mạc, bán hoang mạc. Nguyên nhân chủ yếu do

A. vị trí nằm sâu trong nội địa kết hợp bức chắn địa hình.

B. ảnh hưởng của gió Tín phong khô nóng.

C. có dòng biển lạnh chảy ven bờ.

D. sự thống trị của khối áp cao cận chí tuyến.

Lời giải:

Khu vực Trung Á có vị trí nằm sâu trong nội địa kết hợp với các dãy núi cao bao bọc phía nam tạo nên bức chắn địa hình lớn ngăn cản các luồng gió ẩm từ biển thổi vào. Khí hậu của vùng khô hạn, ít mưa, hình thành các dạng địa hình hoang mạc và  bán hoang mạc.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 26: Khu vực Tây Nam Á tập trung nhiều hoang mạc, bán hoang mạc. Nguyên nhân chủ yếu do

A. nằm sâu trong nội địa ít chịu ảnh hưởng của biển.

B. ảnh hưởng của gió Tín phong khô nóng.

C. có dòng biển lạnh chảy ven bờ.

D. chịu ảnh hưởng của khối khí chí tuyến khô nóng.

Lời giải:

Khu vực Tây Nam Á tập trung nhiều hoang mạc, bán hoang mạc do có đường chí tuyến Bắc đi qua làm cho vùng chịu ảnh hưởng của khối khí áp cao cận chí tuyến (đẩy gió) nên không khí khô hạn, lượng mưa thấp.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 27: Có hàng chục núi lửa hoạt động ở các đảo và quần đảo phía đông ven Thái Bình Dương là do

A. nằm trên “vành đai núi lửa” Thái Bình Dương.

B. nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa.

C. địa hình chủ yếu là đồi núi.

D. phát triển thủy điện, xây dựng nhiều công trình lớn.

Lời giải:

Các đảo và quần đảo phía đông ven Thái Bình Dương nằm trên vành đai núi lửa Thái Bình Dương. Khu vực này là nơi tiếp xúc của mảng Thái Bình Dương và các mảng Philippin, Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a => tại ranh giới tiếp xúc của chúng đá sẽ bị nén ép dồn lại và nhô lên hình thành các dãy núi cao ở lục địa, vực biển sâu ở đại dương, sinh ra động đất núi lửa…

Đáp án cần chọn là: A

Câu 28: Nguyên nhân nào sau đây khiến châu Á chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai như động đất, núi lửa, sóng thần?

A. Nơi tiếp xúc của nhiều mảng kiến tạo.

B. Nằm trên ‘vành đai núi lửa” Thái Bình Dương.

C. Biến đổi khí hậu.

D. Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.

Lời giải:

Châu Á là nơi tiếp xúc của nhiều mảng kiến tạo như mảng Thái Bình Dương và các mảng Philippin, Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a => tại ranh giới tiếp xúc của chúng đá sẽ bị nén ép dồn lại và nhô lên hình thành các dãy núi cao ở lục địa, vực biển sâu ở đại dương, sinh ra động đất núi lửa, sóng thần…

Đáp án cần chọn là: A

Câu 29: Châu Á có diện tích đứng thứ mấy trong các châu lục trên thế giới?

   A. 1      B. 2

   C. 3      D. 4

Lời giải:

Câu 30: Đặc điểm nào sau đây không phải là đặc điểm vị trí của châu Á

   A. Là một bộ phận của lục địa Á- Âu.

   B. Kéo dài từ cực Bắc đến vùng Xích đạo.

   C. Đại bộ phận diện tích nằm giữa chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam.

   D. Tiếp giáp với 2 châu lục và 3 đại dương rộng lớn.

Lời giải:

Câu 31: Chiều rộng từ bờ Tây sang bờ Đông nơi lãnh thổ châu Á mở rộng nhất là bao nhiêu km?

   A. 6200 km

   B. 7200 km

   C. 8200 km

   D. 9200 km

Lời giải:

Câu 32: Chiều dài từ điểm cực Bắc đến điểm cực Nam của châu Á là bao nhiêu km?

   A. 6500 km

   B. 7500 km

   C. 8500 km

   D. 9500 km

Lời giải:

Câu 33: Các dãy núi ở châu Á có hai hướng chính là:

   A. đông – tây hoặc gần đông – tây và bắc – nam hoặc gần bắc – nam.

   B. đông bắc – tây nam và đông – tây hoặc gần đông – tây.

   C. tây bắc – đông nam và vòng cung.

   D. bắc – nam và vòng cung.

Lời giải:

Câu 34: Ý nào sau đây không phải đặc điểm địa hình của châu Á

   A. Châu Á có nhiều hệ thống núi, sơn nguyên cao, đồ sộ và nhiều đồng bằng bậc nhất thế giới.

   B. Địa hình bị chia cắt phức tạp.

   C. Các núi và cao nguyên cao đồ sộ tập trung ở trung tâm châu lục.

   D. Địa hình khá đơn giản, có thể coi toàn bộ lục địa là khối cao nguyên khổng lồ.

Lời giải:

Câu 35: Dãy núi nào sau đây là dãy núi cao và đồ sộ nhất châu Á

   A. Hi-ma-lay-a

   B. Côn Luân

   C. Thiên Sơn

   D. Cap-ca

Lời giải:

Câu 36: Đồng bằng nào sau đây không thuộc châu Á:

   A. Đồng bằng Tây Xi-bia.

   B. Đồng bằng Ấn – Hằng.

   C. Đồng bằng Trung tâm.

   D. Đồng bằng Hoa Bắc.

Lời giải:

Câu 37: Dầu mỏ, khí đốt tập trung nhiều nhất ở khu vực nào

   A. Bắc Á

   B. Nam Á

   C. Tây Nam Á

   D. Đông Nam Á

Lời giải:

Câu 38: Những khoáng sản quan trọng nhất của châu Á là

   A. Dầu mỏ, khí đốt.

   B. Than, sắt.

   C. Crôm và các kim loại màu như đồng, thiếc.

   D. Tất cả các ý trên.

Lời giải: