Giải Tin học lớp 10 Bài 6: Dữ liệu âm thanh và hình ảnh

Khởi động

Khởi động trang 28 Tin học 10: Trong tin học, âm thanh và hình ảnh là hai trong các dạng thông tin quan trọng của đa phương tiện (multimedia) mà con người có thể tiếp nhận qua cá giác quan. Những thông tin này được lưu trong máy tính như thế nào?

Lời giải:

Âm thanh và hình ảnh được lưu trong máy tính dưới dạng biên độ sóng âm và điểm ảnh.

1. Biểu diễn âm thanh

Hoạt động

Hoạt động 1 trang 28 Tin học 10: Bản chất của âm thanh

Âm thanh được truyền đi bằng sóng âm. Trên thực tế, sóng âm có dạng hình sin như hình 6.1, trục hoành là trục thời gian, trục tung thể hiện biên độ của tín hiệu. Tín hiệu âm thanh có đồ thị liên tục như vậy được gọi là tín hiệu âm thanh tương tự (âm thanh analog).

    Để có thể xử lí một cách hiệu quả, âm thanh trong máy tính cần lưu trữ dưới dạng số hoá (âm thanh số). Vậy âm thanh số được tạo ra như thế nào?

Lời giải:

Phương pháp số hóa âm thanh là điều chế mã xung. Âm thanh được số hóa bằng cách lấy mẫu biên độ tín hiệu của sóng âm theo chu kì lấy mẫu.

Câu hỏi

Câu hỏi 1 trang 29 Tin học 10: Khi số hoá âm thanh, chu kì lấy mẫu tăng thì lượng thông tin lưu trữ tăng hay giảm?

Lời giải:

Khi số hoá âm thanh, chu kì lấy mẫu tăng thì lượng thông tin lưu trữ giảm vì chu kì lấy mẫu càng lớn, thang lấy mẫu không cần chi tiết quá nên không gian lưu trữ sẽ giảm.

Câu hỏi 2 trang 29 Tin học 10: Tốc độ bit 128 Kb/s (còn được viết là Kbps) nghĩa là gì?

Lời giải:

Tốc độ bit 128 Kb/s (còn được viết là Kbps) nghĩa là cần 128 000 bit để biểu diễn được một giây âm thanh.

2. Biểu diễn hình ảnh

Hoạt động

Hoạt động 2 trang 30 Tin học 10: Tạo màu như thế nào?

Hãy đọc để biết màu trên màn hình máy tính hay ti vi được tạo như thế nào.

Hệ ba màu cơ bản đỏ, xanh lá cây – lục và xanh dương – lam (Hình 9.4.a) phối hợp theo các “liều lượng khác nhau” để tạo ra tất cả các màu (Hình 6.4.b) được gọi là hệ màu RGB (viết tắt từ Red – Green – Blue).

Lời giải:

Ảnh màu thường theo hệ RGB. Mỗi điểm ảnh được mã hoá bởi 24 bit. Mỗi màu cơ bản sử dụng 8 bit để mô tả sắc độ từ 0 (đen) đến 255 (màu đậm nhất).

Câu hỏi

Câu hỏi 1 trang 31 Tin học 10: Hình ảnh hiển thị trên màn hình máy tính sử dụng hệ màu nào?

A. Đỏ - Lam - Vàng (RBY).

B. Đỏ - Lục - Lam (RGB).

C. xanh lơ - Hồng sẫm - Vàng - Đen (CMYK).

D. Cả A, B, C.

Lời giải:

Hình ảnh hiển thị trên màn hình máy tính sử dụng hệ màu là Đỏ - Lục - Lam (RGB).

Câu hỏi 2 trang 32 Tin học 10: Điều nào sai khi nói về ảnh định dạng “jpeg”?

A. Kích thước tệp nhỏ, giảm được chi phí lưu trữ,

B. Kích thước tệp nhỏ nên khi dùng với web tải về nhanh hơn.

C. Tuy kích thước giảm đáng kể so với ảnh bitmap nhưng chất lượng ảnh đủ tốt.

D. Công nghệ web không dùng được với các định dạng ảnh khác với “.jpeg”.

Lời giải:

Đáp án: D

“jpeg” là ảnh đã được nén có mất mát chất lượng nhưng có tệp dung lượng khá nhỏ, tốn ít thời gia truyền và không gian lưu trữ, thường được dùng trong các trang web.

Một số định dạng ảnh phổ biến thường được dùng trong các ứng dụng trên web như .jpeg, .png, …

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 32 Tin học 10: Có một bảng quảng cáo LED như trong Hình 6.9. Nếu coi mỗi vị trị đặt bóng LED tương tứng với điểm ảnh thì độ sâu màu của ảnh này là bao nhiêu?

Lời giải:

Nếu coi mỗi vị trị đặt bóng LED tương tứng với điểm ảnh thì độ sâu màu của ảnh này là 1 vì ảnh đen trắng chỉ có hai sắc độ màu là đen và trắng.

Luyện tập 2 trang 32 Tin học 10: Nhạc CD có tốc độ bit là 1411 Kb/s. Hãy ước tính một đĩa nhạc CD có dung lượng 650 MB có thể nghe được bao lâu?

Lời giải:

Đổi 650 MB= $\frac{{650.2}^{10}.8}{1411}$ = 3773,77 (giây) = 63 phút

Vận dụng

Vận dụng 1 trang 32 Tin học 10: Có nhiều website cung cấp dịch vụ nhạc số. Một số trang cho phép tải nhạc về máy. Khi tải nhạc thường có gợi ý lựa chọn 128 Kbps, 320 Kbps hay Lossless (Hình 6.10). Em hãy giải thích ý nghĩa của những lựa chọn đó.

Lời giải:

Vì 1Kbps = 1000 bps.

- Nhạc 128 Kbps thì máy tính phải xử lý 128000 bit trên giây.

- Nhạc 320 Kbps, máy tính sẽ phải xử lý nặng hơn là 320000 bit/giây. 

- Nhạc Lossless là nhạc có chất lượng tốt gần như tương đương với chất lượng nhạc từ các đĩa CD gốc được thu trực tiếp từ phòng thu. Nếu nói về chất lượng các loại nhạc trên thị trường có 2 loại nhạc chất lượng tốt nhất là Lossless. Chất lượng cao đồng nghĩa dung lượng của nhạc Lossless cũng cao hơn các chuẩn nhạc thông thường gấp 3- 4 lần. Về tốc độ bit thì nhạc Lossless đạt 1411kbps, cao hơn các định dạng khác tầm 4- 5 lần.

Vận dụng 2 trang 32 Tin học 10: Sử dụng phần mềm Paint có sẵn trong Windows mở một hình, sau đó chọn lệnh Save As. Phần mềm sẽ hỏi lưu ảnh dưới định dạng nào trong các định dạng “.png”, “.jpeg”, “.bmp” và “.gif”. Hãy lưu tệp với bốn định dạng trong cùng một thư mục và so sánh độ lớn của các tệp.

Lời giải:

Các em tự vẽ 1 hình bất kì và lưu ảnh dưới các định dạng khác nhau và so sánh độ lớn của các tệp.

Hình 1. Chọn định dạng tệp ảnh khi lưu

⇒ Định dạng ảnh có dung lượng giảm dần là: “.bmp”, “.png”, “.gif”, “.jpeg”