Bài 46: Máy biến áp một pha

A. Lý thuyết

    Máy biến áp một pha dùng để biến đổi điện áp của dòng điện xoay chiều một pha.

1. Cấu tạo

    Máy biến áp một pha gồm hai bộ phận chính: lõi thép và dây quấn.

    Ngoài ra còn có vỏ máy, trên mặt có gắn đồng hồ đo điện, đèn tín hiệu và các núm điều chỉnh.

a) Lõi thép

    Lõi thép được làm bằng các lá thép kĩ thuật điện ghép lại thành một khối.

    Lõi thép dùng để dẫn từ cho máy biến áp.

b) Dây quấn

    Làm bằng dây điện từ được quấn quanh lõi thép.

    Máy biến áp một pha thường có hai cuộn dây quấn.

    Dây quấn sơ cấp: Nối với nguồn điện, có điện áp là U₁ và số vòng dây là N₁.

    Dây quấn thứ cấp: Lấy điện ra, có điện áp là U₂ và số vòng dây là N₂.

2. Nguyên lí làm việc

    Nối hai đầu dây quấn sơ cấp với nguồn điện có điện áp U₁, trong dây quấn sơ cấp có dòng điện, nhờ có cảm ứng điện từ giữa dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp, ở hai đầu dây quấn thứ cấp có điện áp U₂.

    Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp bằng tỉ số giữa số vòng dây của chúng.

    Hệ số biến áp k là tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp hay là tỉ số giữa số vòng dây của chúng. Mối quan hệ giữa chúng là tỉ lệ nghịch.

    Nếu k > 1 thì U₁ > U₂ là máy biến áp giảm áp.

    Nếu k < 1 thì U₁ < U₂ là máy biến áp tăng áp.

3. Số liệu kĩ thuật

    Công suất định mức: P_đm (VA, KVA).

    Điện áp định mức: U_đm (V, KV).

    Dòng điện áp định mức: I_đm (A, KA).

4. Sử dụng

    Điện áp đưa vào không được lớn hơn điện áp định mức.

    Không để máy biến áp làm việc quá công suất định mức.

    Thường xuyên vệ sinh và kiểm tra cách điện.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1: Chức năng của máy biến áp một pha?

A. Biến đổi dòng điện

B. Biến đổi điện áp

C. Biến đổi điện áp của dòng điện xoay chiều một pha

D. Biến đổi điện áp của dòng điện một chiều

Câu 2: Cấu tạo máy biến áp một pha gồm mấy bộ phận chính?

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Câu 3: Lõi thép được làm bằng lá thép kĩ thuật điện có chiều dày:

A. Dưới 0,35 mm

B. Trên 0,5 mm

C. Từ 0,35 ÷ 0,5 mm

D. Trên 0,35 mm

Câu 4: Máy biến áp một pha có mấy loại dây quấn?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Câu 5: Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Dây quấn sơ cấp và thứ cấp lấy điện áp vào

B. Dây quấn sơ cấp và thứ cấp đưa điện áp ra

C. Dây quấn sơ cấp lấy điện áp vào, dây quấn thứ cấp đưa điện áp ra

D. Dây quấn thứ cấp lấy điện áp vào, dây quấn sơ cấp đưa điện áp ra

Câu 6: Số liệu kĩ thuật của máy biến áp một pha là:

A. Công suất định mức

B. Điện áp định mức

C. Dòng điện định mức

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 7: Chọn phát biểu đúng:

A. Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp bằng tỉ số giữa số vòng dây của chúng

B. Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp lớn hơn tỉ số giữa số vòng dây của chúngC. Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp nhỏ hơn tỉ số giữa số vòng dây của chúng

D. Đáp án khác

Câu 8: Ưu điểm của máy biến áp một pha là:

A. Cấu tạo đơn giản, dễ sử dụng

B. Ít hỏng

C. Giúp tăng hoặc giảm điện áp

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 9: Lưu ý khi sử dụng máy biến áp một pha là:

A. Điện áp đưa vào máy biến áp không được lớn hơn điện áp định mức

B. Không để máy biến áp làm việc quá công suất định mức

C. Đặt máy biến áp ở nơi sạch sẽ, khô ráo

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 10: Cấu tạo máy biến áp một pha ngoài 2 bộ phận chính còn có:

A. Vỏ máy

B. Núm điều chỉnh

C. Đèn tín hiệu

D. Cả 3 đáp án trên