Bài 28: Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên

Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa

Câu hỏi giữa bài

Câu hỏi 1 trang 184 Địa Lí lớp 6: Tác động của thiên nhiên đến con người

1. Đọc thông tin trong mục a và quan sát hình 1, 2; em hãy nêu ví dụ về tác động của thiên nhiên đối với đời sống con người.

2. Dựa vào thông tin trong mục b và các hình 3, 4, 5; em hãy nêu ví dụ về tác động của thiên nhiên tới sản xuất (nông nghiệp, công nghiệp hoặc du lịch).

Lời giải:

1. Ví dụ tác động của thiên nhiên đối với đời sống con người

- Trong cuộc sống hằng ngày thiên nhiên cung cấp cho chúng ta không khí, ánh sáng, nhiệt độ, nước,... để con người có thể tồn tại.

- Thiên nhiên cung cấp cho chúng ta nguồn lương thực tự nhiên (hoa, quả, trà, rau xanh, thịt,…).

- Các điều kiện tự nhiên như địa hình (cao hay thấp, gồ ghề hay bằng phẳng...), khí hậu (nóng hay lạnh, mưa nhiều hay mưa ít,...), đất trồng, nguồn nước,… đều có ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư, đời sống và sinh hoạt hằng ngày của con người.

2. Ví dụ về tác động của thiên nhiên tới sản xuất (nông nghiệp, công nghiệp hoặc du lịch)

* Đối với sản xuất nông nghiệp

- Nông nghiệp là ngành sản xuất chịu tác động rõ rệt nhất của tự nhiên vì cây trồng và vật nuôi là đối tượng của sản xuất nông nghiệp.

- Cây trồng, vật nuôi chỉ có thể tồn tại và phát triển bình thường khi có nhiệt độ, nước, ánh sáng, không khí,... thích hợp.

* Đối với sản xuất công nghiệp

- Các loại tài nguyên thiên nhiên (đặc biệt là khoáng sản) là nguồn cung cấp nhiên liệu, năng lượng, nguyên liệu để các ngành công nghiệp hoạt động.

- Các loại tài nguyên khác như thủy, hải sản, động vật sống,… cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp khai thác và chế biến.

* Đối với du lịch

- Cảnh quan địa hình, khí hậu thuận lợi hay hạn chế du lịch phát triển.

- Sông, hồ tạo ra cảnh quan đẹp, phát triển du lịch trải nghiệm, sinh thái và nghỉ dưỡng,…

Câu hỏi 2 trang 186 Địa Lí lớp 6: Tác động của con người tới thiên nhiên

1. Theo em, những tác động nào của con người khiến tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái.

2. Dựa vào hình 6, 7 và hiểu biết của em, hãy kể tên một số loại rác thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp do con người đưa vào môi trường thiên nhiên.

Lời giải:

1. Những tác động của con người khiến tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái

- Khai thác quá mức các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

- Nạn chạt phá rừng, đốt rừng làm nương rẫy và săn bắt động vật hoang dã.

- Sử dụng các chất hóa học, phân bón quá mức gây suy thoái đất.

- Các hoạt động công nghiệp xả thải các chất bẩn, khí Cacbonic làm ô nhiễm môi trường,…

2. Một số loại rác thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp của con người

- Một số loại rác thải sinh hoạt: tro xỉ, tro than, các loại rau, củ quả đã bị hư, thối; các loại bã chè, bã cafe; các loại vỏ ốc, vỏ trứng; các loại vỏ lon nước ngọt/lon bia/vỏ hộp trà;…

- Một số loại rác thải công nghiệp: hóa chất, chất thải công nghiệp; đồ da, đồ cao su, gạch, đồ sành, bình thủy tinh vỡ; chất thải ngành than, dầu khí;...

- Một số loại rác thải nông nghiệp: phân bón, hóa chất dư thừa; phân của động vật, chất thải của nông nghiệp, rơm rạ, cỏ, bao bì, vỏ chai nhựa,…

Luyện tập & Vận dụng

Luyện tập và Vận dụng 1 trang 186 Địa Lí lớp 6: Em hãy nêu ví dụ về tác động của thiên nhiên đến sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải và du lịch.

Lời giải:

- Tác động của thiên nhiên đến sản xuất nông nghiệp

+ Năm 2020, hạn hán xảy ra mạnh ở Đồng bằng sông Cửu Long khiến nông nghiệp gặp nhiều khó khăn, thiệt hại lớn về hoa màu và cây ăn quả.

+ Năm 2020, mưa bão kỷ lục ở miền Trung làm thiệt hại hàng nghìn tỉ đồng, nhiều người chết,…

- Tác động của thiên nhiên đến công nghiệp

+ Lũ, bão làm hạn chế thời gian đi biển (đánh bắt hải sản), khai thác khoáng sản.

+ Địa hình hiểm trở khó khăn thác khoáng sản, phát triển công nghiệp,…

- Tác động của thiên nhiên đến giao thông vận tải

+ Vào ngày mưa bão, sương mù dày đặc, các hãng hàng không sẽ lùi hoặc hoãn lịch bay,…

+ Vũng, vịnh biển thích hợp xây dựng cảng biển, neo đậu thuyền khi có bão,…

- Tác động của thiên nhiên đến du lịch

+ Tây Bắc thu hút khách du lịch nhờ có nhiều dạng địa hình, khí hậu mát mẻ, nhiều cảnh quan.

+ Dọc bờ biển có nhiều bãi tắm đẹp, nhiều đảo ven bờ thu hút khách du lịch trong và ngoài nước,…

Luyện tập và Vận dụng 2 trang 186 Địa Lí lớp 6: Hãy nêu một số hành động của con người làm ô nhiễm môi trường không khí và nước.

Lời giải:

Một số hành động của con người làm ô nhiễm môi trường không khí và nước là

- Thải nước thải sinh hoạt, công nghiệp ra ao, hồ, sông, suối.

- Đổ các loại rác bừa bãi, gần bờ sông, suối gây mùi hôi thối.

- Nhiều loại phương tiện giao thông (ô tô, xe máy, tàu hỏa,…) xả thải nhiều khí CO2. 

- Đốt các chất thải nông nghiệp, công nghiệp ô nhiễm không khí,…

- Sử dụng lãng phí, bừa bãi các nguồn nước

Luyện tập và Vận dụng 3 trang 186 Địa Lí lớp 6: Ở nơi em sinh sống, điều kiện tự nhiên nào tác động nhiều nhất tới đời sống và sản xuất của người dân? Tại sao?

Lời giải:

- Học sinh lựa chọn nhân tố tự nhiên (đất, nước, địa hình,…) phù hợp với địa phương sinh sống.

- Ví dụ: 

+ Ở đồng bằng, đất trồng tác động nhiều nhất tới đời sống và sản xuất của người dân. Đất ở đồng bằng chủ yếu là đất phù sa, màu mỡ, giàu dinh dưỡng thích hợp trồng cây hoa màu và cây ăn quả. Đặc biệt là trồng lúa nước.

+ Ở ven biển, khí hậu có tác động lớn và ảnh hưởng đến số ngày ra khơi, phơi sấy sản phẩm thủy sản, làm muối,…

Luyện tập và Vận dụng 4 trang 186 Địa Lí lớp 6: Em hãy nêu một số sáng kiến để có thể giảm việc sử dụng túi ni-lông trong đời sống hằng ngày.

Lời giải:

Một số sáng kiến để có thể giảm việc sử dụng túi ni-lông trong đời sống hằng ngày:

- Sử dụng các loại túi đựng hàng thay thế

+ Túi giấy, túi vải sử dụng nhiều lần.

+ Túi ni lông tự huỷ, phân hủy sinh học.

+ Sử dụng một túi ni-lông nhiều lần (tái sử dụng).

- Xây dựng hệ thống thu gom, tái chế, tái sử dụng túi ni lông. 

- Khuyến khích người bán và người mua hàng giảm thiểu sử dụng túi ni-lông.

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của túi ni lông đối với kinh tế - xã hội, môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Phần 2: Lý thuyết bài học 

Với tóm tắt lý thuyết Địa Lí lớp 6 Bài 28: Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên hay nhất, chi tiết được Giáo viên nhiều năm kinh nghiệm biên soạn bám sát chương trình Địa Lí lớp 6 Kết nối tri thức với cuộc sống sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt Địa Lí 6.

1. Tác động của thiên nhiên đến con người

a) Tác động của thiên nhiên đến đời sống con người

- Trong đời sống hằng ngày, thiên nhiên cung cấp những điều kiện hết sức cần thiết (không khí, ánh sáng, nhiệt độ, nước,...) để con người có thề tồn tại.

- Các điều kiện tự nhiên (khí hậu, địa hình, sông ngòi,…) cũng ảnh hưởng đến phân bố dân cư, lối sống và các hoạt động sản xuất của con người.

b) Tác động của thiên nhiên tới sản xuất

* Đối với sản xuất nông nghiệp

- Nông nghiệp là ngành sản xuất chịu tác động rõ rệt nhất của tự nhiên vì cây trồng và vật nuôi là đối tượng của sản xuất nông nghiệp.

- Cây trồng, vật nuôi chỉ có thể tồn tại và phát triển bình thường khi có nhiệt độ, nước, ánh sáng, không khí,... thích hợp.

* Đối với sản xuất công nghiệp

- Các loại tài nguyên thiên nhiên (đặc biệt là khoáng sản) là nguồn cung cấp nhiên liệu, năng lượng, nguyên liệu để các ngành công nghiệp hoạt động.

- Các loại tài nguyên khác như thủy, hải sản, động vật sống,… cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp khai thác và chế biến.

* Đối với du lịch

- Cảnh quan địa hình, khí hậu thuận lợi hay hạn chế du lịch phát triển.

- Sông, hồ tạo ra cảnh quan đẹp, phát triển du lịch trải nghiệm, sinh thái và nghỉ dưỡng,…

2. Tác động của con người tới thiên nhiên

- Tác động: Hoạt động của con người khai thác, sử dụng tài nguyên quá mức và các hoạt động sản xuất, đặc biệt là sản xuất công nghiệp.

- Hậu quả

+ Làm suy giảm nguồn tài nguyên.

+ Làm ô nhiễm môi trường (nước, đất, không khí).

- Giải pháp

+ Tăng cường trồng rừng, phủ xanh đồi núi.

+ Cải tạo đất, biến những vùng khô cằn, bạc màu thành đồng ruộng phì nhiêu.

Phần 3: Bài tập trắc nghiệm

Với 10 câu hỏi trắc nghiệm Địa Lí lớp 6 Bài 28: Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên chọn lọc, có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ được Giáo viên nhiều năm kinh nghiệm biên soạn bám sát chương trình Địa Lí lớp 6 Kết nối tri thức với cuộc sống sẽ giúp học sinh ôn luyện trắc nghiệm Địa Lí 6.

Câu 1. Các nguồn tài nguyên trên Trái Đất phân bố

A. đồng đều.

B. phân tán.

C. không đồng đều.

D. tập trung.

Câu 2. Ngành kinh tế nào sau đây không chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các điều kiện tự nhiên nhất?

A. Du lịch.

B. Trồng trọt.

C. Vận tải.

D. Tin học.

Câu 3. Các điều kiện tự nhiên có ảnh hưởng đến đời sống hằng ngày của con người là

A. địa hình, sinh vật, nguồn vốn và khí hậu.

B. khí hậu, địa hình, nguồn nước và đất đai.

C. nguồn nước, dân số, khí hậu và địa hình.

D. đất đai, nguồn vốn, dân số và chính sách.

Câu 4. Tài nguyên thiên nhiên được chia thành đất, nước, khí hậu, sinh vật, khoáng sản là dựa vào

A. công dụng kinh tế.

B. khả năng khai thác.

C. thuộc tính tự nhiên.

D. nhiệt lượng sinh ra.

Câu 5. Ngành kinh tế nào sau đây chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất của điều kiện tự nhiên?

A. Công nghiệp.

B. Thương mại.

C. Nông nghiệp.

D. Giao thông.

Câu 6. Môi trường tự nhiên không có đặc điểm nào sau đây? 

A. Gồm tất cả những gì thuộc về tự nhiên ở xung quanh con người.

B. Con người không tác động vào thì các thành phần sẽ bị hủy hoại.

C. Có mối quan hệ trực tiếp đến sản xuất, phát triển của con người.

D. Phát triển theo quy luật tự nhiên và chịu tác động của con người.

Câu 7. Tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái là do

A. chiến tranh, thiên tai.

B. khai thác quá mức.

C. phát triển nông nghiệp.

D. dân số đông và trẻ.

Câu 8. Tài nguyên nào sau đây thể hiện rõ nhất sự hạn chế của các nguồn tài nguyên trong tự nhiên?

A. Khoáng sản.

B. Nguồn nước.

C. Khí hậu.

D. Thổ nhưỡng

Câu 9. Ảnh hưởng rõ rệt nhất của con người đối với sự phân bố sinh vật thể hiện ở việc

A. tạo ra một số loài động mới trong quá trình lai tạo.

B. làm tuyệt chủng một số loài động vật và thực vật.

C. mở rộng diện tích rừng trồng trên bề mặt Trái Đất.

D. di chuyển giống cây trồng từ nơi này tới nơi khác.

Câu 10. Hoạt động nào sau đây của con người không tác động xấu đến tính chất đất?

A. Canh tác quá nhiều vụ trong một năm.

B. Luân canh, xen canh các loại cây trồng.

C. Phá rừng và đốt rừng làm nương rẫy.

D. Bón nhiều phân, sử dụng chất hóa học.