Câu hỏi trang 86 Địa Lí 10: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của bản thân, em hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến đô thị hoá. Lấy ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

- Nhân tố kinh tế - xã hội:

+ Trình độ phát triển kinh tế (quy mô, tốc độ tăng trưởng GDP, cơ cấu ngành kinh tế, kết cấu hạ tầng, trình độ văn hoá, mức sống dân cư,...) tác động mạnh đến quá trình đô thị hoá, mang tính chất quyết định trong quá trình đô thị hoá.  Ví dụ: Hà Nội là một đô thị lớn vì có quy mô kinh tế phát triển, tốc độ tăng trưởng GDP đứng hàng đầu cả nước, cơ cấu các ngành kinh tế đa dạng, kết cấu hạ tầng phát triển đảm bảo, trình độ văn hóa cao, mức sống của dân cư thuộc hàng đầu cả nước.

+ Quá trình công nghiệp hoá trong khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản sẽ hình thành các đô thị ở nông thôn và các vùng ven biển. Ví dụ: các đô thị ven biển miền Trung chủ yếu hình thành từ quá trình công nghiệp hóa trong khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản, do sự phát triển của công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, công nghiệp thực phẩm.

+ Đường lối và hệ thống chính sách của Nhà nước về quy hoạch đô thị là cơ sở pháp lí tạo điều kiện thu hút nguồn vốn trong và ngoài nước để phát triển mạng lưới đô thị. Ví dụ: Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Đảng và Nhà nước để phát triển đô thị và nông thôn bền vững trên cơ sở sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu và mang bản sắc văn hóa vùng miền, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước thời kỳ 2021 - 2030.

+ Lối sống nông thôn ngày càng tiếp cận với lối sống đô thị nên quá trình đô thị hoá phát triển mạnh ở nông thôn. Ví dụ: ở nông thôn ngày càng mọc lên nhiều nhà do nhu cầu phát triển nhà ở của các hộ gia đình lớn. Dân đô thị hoặc người ngoại tỉnh cũng mua đất làm nhà tại các khu vực này. Bởi vậy đất vườn ruộng 5% và ao hồ trong làng xã được chia nhỏ để xây dựng nhà ở, mật độ xây dựng được tăng nhanh

- Nhân tố tự nhiên:

+ Vị trí địa lí có ảnh hưởng đến lịch sử hình thành và phát triển đô thị, tính chất đô thị và lối sống đô thị. Ví dụ: Hà Nội là đô thị lớn có lịch sử phát triển lâu đời do nằm ở vị trí địa lí thuận lợi về giao thông, giao thương, liên kết với các vùng và quốc tế.

+ Những vùng có điều kiện tự nhiên thuận lợi sẽ thu hút dân cư, do đó quá trình đô thị hoá diễn ra sớm hơn, quy mô lớn hơn. Ví dụ: Dân cư tập trung đông tại khu vực đồng bằng do đất đai màu mỡ, địa hình bằng phẳng, nguồn nước dồi dào.