Giải Địa lí lớp 10 Bài 27: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, vấn đề và định hướng phát triển nông nghiệp

Mở đầu trang 98 Địa Lí 10: Hiện nay, những hình thức tổ chức lãnh thổ nào đang phổ biến? Những vấn đề nào cần chú ý trong phát triển nền nông nghiệp hiện đại? Tương lai nông nghiệp thế giới định hướng ra sao?

Trả lời:

- Hiện nay, những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp trên thế giới rất đa dạng với nhiều quy mô và cấp độ khác nhau như hộ gia đình, trang trại, hợp tác xã nông nghiệp, khu nông nghiệp công nghệ cao, thể tổng hợp nông nghiệp, vùng nông nghiệp,…

- Một số vấn đề cần chú ý trong phát triển nền nông nghiệp hiện đại là về tổ chức sản xuất, đối tượng lao động trong nông nghiệp, ứng dụng khoa học- công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, liên kết giữa các yếu tố trong sản xuất nông nghiệp.

- Phát triển nông nghiệp bền vững là xu hướng cho nền nông nghiệp thế giới trong tương lai để giải quyết nhu cầu lương thực, thực phẩm ngày càng gia tăng của xã hội; đồng thời sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Thể hiện qua một số định hướng nông nghiệp xanh và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

I. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp

Câu hỏi trang 105 Địa Lí 10: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy:

- Trình bày quan niệm về tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

- Nêu vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Trả lời:

- Quan niệm về tổ chức lãnh thổ nông nghiệp: là hệ thống liên kết không gian của các ngành, các cơ sở sản xuất nông nghiệp và các lãnh thổ dựa trên các cơ sở quy trình kĩ thuật mới nhất, chuyên môn hoá, tập trung hoá, liên hợp hoá và hợp tác sản xuất; cho phép sử dụng hiệu quả nhất sự khác nhau theo lãnh thổ về các điều kiện tự nhiên, kinh tế, lao động và đảm bảo năng suất lao động xã hội cao nhất.

- Vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp:

+ Tạo ra những tiền đề cần thiết để sử dụng hợp lí các nguồn lực tự nhiên, kinh tế - xã hội của các vùng lãnh thổ, các nước trên thế giới

+ Góp phần đẩy mạnh chuyên môn hoá sản xuất nông nghiệp và nâng cao năng suất lao động xã hội.

+ Tạo các điều kiện liên kết, hợp tác giữa các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp và các ngành kinh tế khác nhau.

Câu hỏi trang 105 Địa Lí 10: Dựa vào bảng 27, thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy phân biệt vai trò, đặc điểm của một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

Trả lời:

* Hình thức trang trại:

- Vai trò:

+ Sản xuất cơ sở, có vai trò to lớn trong sản xuất nông nghiệp.

+ Khai thác hiệu quả các lợi thế về vị trí địa lí, tự nhiên, dân cư, xã hội,...

- Đặc điểm:

+ Sản xuất nông nghiệp hàng hoá.

+ Quy mô sản xuất tương đối lớn.

+ Cách thức tổ chức và quản lí sản xuất tiến bộ.

+ Thuê lao động để phục vụ sản xuất.

* Hình thức: Thể tổng hợp nông nghiệp

- Vai trò:

+ Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở mức độ cao, thúc đẩy liên kết trong sản xuất nông nghiệp.

- Khai thác hiệu quả các thể mạnh theo lãnh thổ, đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp.

- Đặc điểm:

+ Sản xuất nông nghiệp tập trung.

+ Liên kết chặt chẽ giữa các cơ sở sản xuất nông nghiệp với công nghiệp chế biến và dịch vụ nông nghiệp.

+ Mức độ sản xuất tập trung cao, sản xuất chuyên môn hoá để đạt năng suất lao động cao nhất.

* Hình thức: vùng nông nghiệp

- Vai trò:

+ Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cao nhất.

+ Sử dụng hiệu quả các tiềm năng và thế mạnh của vùng.

+ Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ.

- Đặc điểm:

+ Lãnh thổ rộng lớn và ranh giới xác định, hình thành dựa trên sự tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, trình độ thâm canh, cơ sở vật chất - kĩ thuật nông nghiệp, cơ cấu sản xuất,...

+ Sản xuất các sản phẩm chuyên môn hoá

II. Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại

Câu hỏi trang 106 Địa Lí 10: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy nêu một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới hiện nay.

Trả lời:

- Một số vấn đề cần chú ý trong phát triển nền nông nghiệp hiện đại là về tổ chức sản xuất, đối tượng lao động trong nông nghiệp, ứng dụng khoa học- công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, liên kết giữa các yếu tố trong sản xuất nông nghiệp.

III. Định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai

Câu hỏi trang 107 Địa Lí 10: Dựa vào thông tin trong bài và những hiểu biết của bản thân, em hãy phân tích những định hướng phát triển nông nghiệp trên thế giới trong tương lai.

Trả lời:

Phân tích những định hướng phát triển nông nghiệp trên thế giới trong tương lai:

- Nông nghiệp xanh:

+ Là cách thức phát triển ngành nông nghiệp, trong đó tối đa hoá cơ hội khai thác các nguồn tài nguyên sạch, dẫn đến một mô hình nông nghiệp tăng trưởng bền vững gắn với bảo vệ môi trường.

+ Đảm bảo bốn nguyên tắc (sức khoẻ, sinh thái, công bằng, cẩn trọng) nhằm xây dựng một nền nông nghiệp văn minh thích ứng với biến đổi khí hậu.

- Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao:

+ Các công nghệ mới góp phần sử dụng tiết kiệm tài nguyên, tăng năng suất và sản lượng nông sản, hạn chế sức lao động của con người.

+ Các công nghệ phức hợp như rô bốt, cảm biến nhiệt độ và độ ẩm, ảnh hàng không, công nghệ định vị và viễn thám,… giúp quản lí chính xác hoạt động sản xuất nhằm tăng sinh lợi, hiệu quả, an toàn và thân thiện với môi trường hơn.

Luyện tập (trang 107)

Luyện tập trang 107 Địa Lí 10: Em hãy phân biệt sự khác nhau về đặc điểm của thể tổng hợp nông nghiệp và vùng nông nghiệp.

Trả lời:

- Sự khác nhau về đặc điểm của thể tổng hợp nông nghiệp và vùng nông nghiệp

+ Chăn nuôi lợn, gia cầm theo hướng trang trại, gia trại bảo đảm an toàn sinh học, đi vào chuỗi cung ứng có giá trị và thương hiệu; mở rộng nuôi trồng tập trung, thâm canh, bán thâm canh các loại thủy sản giá trị cao, phát triển sản phẩm cá sạch, cá đặc sản hồ Thác Bà...

+ Có thể nói, trong bối cảnh thị trường ngày càng đòi hỏi khắt khe về chất lượng nông sản, việc định hướng chuyển đổi phương thức, tư duy canh tác theo hướng "nông nghiệp xanh” của Yên Bái là giải pháp hiệu quả giúp các sản phẩm nông nghiệp của tỉnh thích ứng với xu hướng tiêu dùng mới, góp phần nâng cao thu nhập cho nhân dân.