Bài 13: Giao lưu văn hóa ở Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X

Phần 1: Giải Sách Giáo Khoa

Câu hỏi giữa bài

Câu hỏi mở đầu trang 56 Bài 13 Lịch Sử lớp 6: Trong hơn mười thế kỉ hình thành và phát triển, ở Đông Nam Á đã diễn ra quá trình giao lưu văn hoá với Trung Quốc và Ấn Độ. Quá trình giao lưu đó đã tác động như thế nào đó đã tác động như thế nào đến văn hoá Đông Nam Á?

Lời giải:

* Tác động của quá trình giao lưu văn hóa tới ch Đông Nam Á:

- Thứ nhất, nhiều thành tựu văn hóa của Trung Quốc, Ấn Độ… du nhập vào Đông Nam Á. Ví dụ: 

+ Các tôn giáo: Phật giáo, Ấn Độ giáo…

+ Các tác phẩm văn học của Ấn Độ, đặc biệt là 2 bộ sử thi: Ra-ma-y-a-na và Ma-ha-bha-ra-ta…

+ Chữ viết của Trung Quốc, Ấn Độ…

- Thứ hai, các yếu tố văn hóa nước ngoài dần có sự hòa nhập với văn hóa bản địa của cư dân Đông Nam Á.

- Thứ ba, trên cơ sở các yếu tố văn hóa nước ngoài, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra nhiều sản phẩm văn hóa của mình.

Câu hỏi 1 trang 56 Lịch Sử lớp 6: Đời sống tín ngưỡng - tôn giáo của các cư dân Đông Nam Á đã chịu ảnh hưởng từ văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc như thế nào?

Lời giải:

- Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc tới đời sống tín ngưỡng – tôn giáo của cư dân Đông Nam Á được thể hiện qua một số điểm sau đây:

+ Thứ nhất: các hệ tư tưởng – tôn giáo của Ấn Độ, Trung Quốc được du nhập vào Đông Nam Á và giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của cư dân. Ví dụ:

• Cư dân Đại Việt tiếp thu Nho giáo và Phật giáo Bắc tông từ Trung Quốc.
• Cư dân: Chân Lạp, Chăm-pa… sùng mộ Ấn Độ giáo.
• Cư dân Phù Nam, Sri Vi-giay-a là những trung tâm Phật giáo lớn của khu vực Đông Nam Á.

+ Thứ 2: các tôn giáo của Ấn Độ, Trung Quốc khi du nhập vào Đông Nam Á đã có sự dung hợp với tín ngưỡng của cư dân bản địa. Ví dụ:

• Một số quốc gia chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ có tín ngưỡng thờ Thần – Vua.
• Trong các ngôi chùa ở miền Bắc Việt Nam, bên cạnh ban thờ Phật còn có ban thờ các vị thần/ thánh của người Việt, như: Đức Thánh Trần; Mẫu (Mẫu Thủy, Mẫu Thượng Ngàn; Mẫu Thượng Thiên….).

+ Thứ 3, các tôn giáo của Ấn Độ và Trung Quốc khi du nhập vào Đông Nam Á đã có tác dụng nhất định trong việc thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật kiến trúc – điêu khắc; quan niệm đạo đức – triết lí sống của cư dân Đông Nam Á. Ví dụ:

• Về kiến trúc – điêu khắc: các quốc gia Đông Nam Á xây dựng nhiều công trình kiến trúc mang đậm ảnh hưởng của các Phật giáo, Ấn Độ giáo.
• Về quan niệm đạo đức – triết lí sống: các tôn giáo Phật giáo, Ấn Độ giáo… đều hướng con người tới sự lương thiện.

• Câu hỏi 2 trang 57 Lịch Sử lớp 6: Những bằng chứng nào chứng tỏ chữ viết, văn học Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc?

  Lời giải:

  - Một số bằng chứng, chứng minh: chữ viết, văn học Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc:

  + Về chữ viết: 

  • Trên cơ sở hệ thống chữ viết của người Ấn Độ, nhiều nhóm cư dân Đông Nam Á đã tạo ra chữ viết riêng của mình. Ví dụ như: Người Khơ-me sáng tạo ra chữ Khơ-me cổ dựa trên cơ sở chữ Phạn; Người Môn sáng tạo ra chữ Môn cổ trên cơ sở chữ Pa-li.

  §  Người Việt kế thừa hệ thống chữ Hán của người Trung Quốc, trên cơ sở đó, tới khoảng thế kỉ XIII, người Việt sáng tạo ra chữ Nôm.

  + Về văn học:

  • Người Đông Nam Á tiếp thu văn học Ấn Độ (tiêu biểu nhất là 2 bộ sử thi: Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na) để sáng tạo ra những bộ sử thi của dân tộc mình, như: Phạ lắc – Phạ Lam (Lào); Ra-ma-kien (Thái Lan); Riêm Kê (Cam-pu-chia)….
  • Người Việt tiếp thu hệ thống văn chương (thể loại; chất liệu văn học…) của Trung Quốc.

  • Câu hỏi 3 trang 58 Lịch Sử lớp 6: Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X có điểm gì nổi bật?

    Lời giải:

    - Điểm nổi bật trong nghệ thuật kiến trúc – điêu khắc Đông Nam Á từ đầu công nguyên đến thế kỉ X là: chịu ảnh hưởng đậm nét của các tôn giáo, như: Ấn Độ giáo, Phật giáo.

    + Về kiến trúc: kiến trúc Ấn Độ giáo tiêu biểu ở Đông Nam Á là kiến trúc đền – núi, như: đền Bô-rô-bu-đua; La-ra Giong-grang (In-đô-nê-xi-a); Thánh địa Mỹ Sơn (Việt Nam).

    + Nghệ thuật điêu khắc thể hiện qua các bức phù điêu, bức chạm nổi, tượng thần, Phật…

    

  • Phần 2: Lý thuyết bài học 

  • Với tóm tắt lý thuyết Lịch Sử lớp 6 Bài 13: Giao lưu văn hóa ở Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X hay nhất, chi tiết sách Kết nối tri thức với cuộc sống sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt Lịch Sử 6.

    1. Tín ngưỡng, tôn giáo

    - Cư dân Đông Nam Á có nhiều tín ngưỡng dân gian, như:

    + Tín ngưỡng phồn thực.

    + Tục thờ cúng tổ tiên, tục cầu mưa…

    

    - Các tín ngưỡng bản địa đã có sự dung hợp với Ấn Độ giáo và Phật giáo.

    2. Chữ viết, văn học

    a. Chữ viết: 

    - Nhiều nhóm cư dân Đông Nam Á đã tạo ra chữ viết trên cơ sở hệ thống chữ viết cổ của Ấn Độ.

    - Người Việt kế thừa hệ thống chữ Hán của người Trung Quốc.

    b. Văn học: 

    - Văn học của Đông Nam Á cũng chịu ảnh hưởng nhất định từ Ấn Độ. Điều đó thể hiện rõ nét nhất trong các tác phẩm như: Ramayana, Mahabharta, Riêmkê…

    3. Kiến trúc-điêu khắc

    - Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đều chịu ảnh hưởng đậm nét của các tôn giáo như Ấn Độ giáo, Phật giáo,

    + Kiểu kiến trúc Ấn Độ giáo tiêu biểu ở Đông Nam Á là kiến trúc đền – núi...

    

    + Loại hình điều khắc chủ yếu ở Đông Nam Á là phù điều, tượng thần, Phật,...

    

    

  • Phần 3: Bài tập trắc nghiệm

  • Với 11 câu hỏi trắc nghiệm Lịch Sử lớp 6 Bài 13: Giao lưu văn hóa ở Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X có đáp án và lời giải chi tiết đầy đủ các mức độ sách Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh ôn luyện trắc nghiệm Lịch Sử 6.

    Câu hỏi nhận biết

    Câu 1. Nội dung nào dưới đây không phải là tín ngưỡng bản địa của cư dân Đông Nam Á?

    A. Tín ngưỡng phồn thực.

    B. Thờ phụng Chúa Trời.

    C. Tục thờ cúng tổ tiên.

    D. Tục cầu mưa.

    Lời giải

    Đáp án: B.

    Các tín ngưỡng bản địa của cư dân Đông Nam Á, bao gồm: tín ngưỡng phồn thực, thờ cúng tổ tiên, tục cầu mưa….

    Câu 2. Chữ Môn cổ được sáng tạo ra dựa trên cơ sở của hệ chữ viết nào dưới đây?

    A. Chữ Phạn.

    B. Chữ Pa-li.

    C. Chữ La-tinh.

    D. Chữ Hán.

    Lời giải

    Đáp án: B.

    Trên cơ sở chữ Pa-li, người Môn (người Mi-an-ma) đã sáng tạo ra chữ Môn cổ (SGK Lịch Sử 6/ trang 59).

    Câu 3. Chữ Mã Lai cổ được sáng tạo ra dựa trên cơ sở của hệ chữ viết nào dưới đây?

    A. Chữ Phạn.

    B. Chữ Pa-li.

    C. Chữ La-tinh.

    D. Chữ Hán.

    Lời giải

    Đáp án: A.

    Trên cơ sở chữ Phạn, người Mã Lai đã sáng tạo ra chữ Mã Lai cổ (SGK Lịch Sử 6/ trang 59).

    Câu 4. Chữ Khơ-me cổ được sáng tạo ra dựa trên cơ sở của hệ chữ viết nào dưới đây?

    A. Chữ Phạn.

    B. Chữ Pa-li.

    C. Chữ La-tinh.

    D. Chữ Hán.

    Lời giải

    Đáp án: A.

    Trên cơ sở chữ Phạn, người Khơ-me đã sáng tạo ra chữ Khơ-me cổ (SGK Lịch Sử 6/ trang 59).

    Câu 5. Trong những thế kỉ đầu Công nguyên, người Việt đã kế thừa hệ thống chữ viết nào dưới đây?

    A. Chữ Phạn.

    B. Chữ Pa-li.

    C. Chữ La-tinh.

    D. Chữ Hán.

    Lời giải

    Đáp án: D.

    Trong những thế kỉ đầu Công nguyên, người Việt đã kế thừa hệ thống chữ Hán của người Trung Quốc.

    Câu 6. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đều chịu ảnh hưởng đậm nét của các tôn giáo, như

    A. Ấn Độ giáo, Phật giáo.

    B. Thiên Chúa giáo, Hồi giáo.

    C. Đạo giáo, Nho giáo.

    D. Nho giáo, Hin-đu giáo.

    Lời giải

    Đáp án: A.

    Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đều chịu ảnh hưởng đậm nét của các tôn giáo, như: Ấn Độ giáo, Phật giáo (SGK Lịch Sử 6/ trang 60).

    Câu hỏi thông hiểu

    Câu 7. Quần thể tháp Chăm ở Mỹ Sơn (Quảng Nam, Việt Nam) chịu ảnh hưởng từ nghệ thuật tạo hình của tôn giáo nào?

    A. Thiên Chúa giáo.

    B. Hồi giáo.

    C. Ấn Độ giáo.

    D. Nho giáo.

    Lời giải

    Đáp án: C.

    Quần thể tháp Chăm ở Mỹ Sơn (Quảng Nam, Việt Nam) chịu ảnh hưởng từ nghệ thuật tạo hình của Ấn Độ giáo (SGK Lịch Sử 6/ trang 60).

    Câu 8. Kì quan Phật giáo lớn nhất thế giới là công trình kiến trúc nào dưới đây?

    A. Thánh địa Mỹ Sơn.

    B. Phật viện Đồng Dương.

    C. Đền Bô-rô-bu-đua.

    D. Tháp bà Po Nagar.

    Lời giải

    Đáp án: C.

    Đền Bô-rô-bu-đua là kì quan Phật giáo lớn nhất thế giới, được xây dựng vào thế kỉ VIII (SGK Lịch Sử 6/ trang 60).

    Câu 9. Tác phẩm Ra-ma-kien của người Thái Lan được lấy cảm hứng từ bộ sử thi nào dưới đây?

    A. Ra-ma-ya-na.

    B. Đăm-săn.

    C. I-li-át.

    D. Ô-đi-xê.

    Lời giải

    Đáp án: A.

    Tác phẩm Ra-ma-kien của người Thái Lan được lấy cảm hứng từ bộ sử thi Ra-ma-ya-na (SGK Lịch Sử 6/ trang 59).

    Câu hỏi vận dụng

    Câu 10. Nội dung nào dưới đây không đúng khi nhận xét về văn hóa Đông Nam Á trong những thế kỉ đầu Công nguyên?

    A. Không có sự giao lưu, tiếp xúc với các nền văn hóa khác trên thế giới.

    B. Văn hóa Đông Nam Á chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn hóa Ấn Độ.

    C. Cư dân đã sáng tạo ra nhiều thành tựu văn hóa trên cơ sở văn hóa ngoại lai.

    D. Các loại hình điêu khắc chủ yếu ở Đông Nam Á là: phù điêu, tượng thần, Phật…

    Lời giải

    Đáp án: A.

    Văn hóa Đông Nam Á sớm có sự giao lưu, tiếp xúc với nhiều nền văn hóa lớn, như: Trung Quốc, Ấn Độ.

    Câu 11: Nội dung nào dưới đây không đúng khi nhận xét về văn hóa Đông Nam Á?

    A. Cư dân nhiều nước Đông Nam Á đã sáng tạo ta chữ viết trên cơ sở chữ Ấn Độ.

    B. Cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra tôn giáo riêng là: Phật giáo, Hin-đu giáo.

    C. Văn học Ấn Độ ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn học các nước Đông Nam Á.

    D. Kiến trúc Ấn Độ giáo tiêu biểu ở Đông Nam Á là kiến trúc đền – núi.

    Lời giải

    Đáp án: B.

    Phật giáo, Ấn Độ giáo là thành tựu của cư dân Ấn Độ cổ đại.