Chủ nghĩa Lam Sơn (hay còn gọi là phong trào Lam Sơn) là một cuộc khởi nghĩa vĩ đại trong lịch sử Việt Nam do Lê Lợi lãnh đạo nhằm giành lại độc lập cho dân tộc khỏi ách đô hộ của nhà Minh. Cuộc khởi nghĩa kéo dài từ năm 1418 đến năm 1427 và kết thúc bằng chiến thắng vĩ đại tại chiến trường, mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước. Các giai đoạn của chủ nghĩa Lam Sơn có thể được chia thành các phần sau:

1. Giai đoạn chuẩn bị và phát động khởi nghĩa (1418 - 1420):
Hoàn cảnh: Sau khi nhà Minh xâm lược và cai trị Đại Việt, Lê Lợi, một nhân vật quý tộc, đã quyết định đứng lên khởi nghĩa nhằm giành lại độc lập cho đất nước. Lê Lợi có sự trợ giúp của nhiều tướng lĩnh, trong đó có những người tài ba như Nguyễn Trãi.
Hoạt động: Lê Lợi và các nghĩa quân bắt đầu tập hợp lực lượng, xây dựng căn cứ ở Lam Sơn (Thanh Hóa). Các cuộc tấn công vào các đồn lũy của quân Minh bắt đầu nổ ra. Lê Lợi lấy danh nghĩa "Phù Lê, diệt Minh" để kêu gọi nghĩa quân và nhân dân tham gia khởi nghĩa.
2. Giai đoạn chiến tranh du kích và phát triển lực lượng (1420 - 1423):
Chiến tranh du kích: Các cuộc chiến đấu chủ yếu là các cuộc tấn công nhỏ lẻ, phục kích vào các đồn bốt của quân Minh, đồng thời xây dựng và củng cố lực lượng quân đội. Lê Lợi tập hợp được nhiều lực lượng quân sự, trong đó có cả những người dân tộc thiểu số và những quân sĩ bị áp bức.
Hỗ trợ từ Nguyễn Trãi: Nguyễn Trãi, một nhân vật nổi bật về chiến lược quân sự và văn hóa, gia nhập nghĩa quân và đóng góp rất nhiều vào việc soạn thảo chiến lược, chiến thuật cho cuộc khởi nghĩa.
Thành lập căn cứ: Tại Lam Sơn, nghĩa quân củng cố các cơ sở vật chất, rèn luyện binh lính và xây dựng các căn cứ vững chắc, trở thành "điểm tựa" cho khởi nghĩa.
3. Giai đoạn chiến tranh toàn diện và mở rộng (1424 - 1426):
Tấn công quân Minh: Cuộc chiến chuyển sang quy mô lớn hơn, khi Lê Lợi chỉ huy các cuộc tấn công quy mô vào các thành phố và khu vực quan trọng do quân Minh chiếm đóng.
Mở rộng lực lượng: Các cuộc tấn công liên tiếp khiến quân Minh tổn thất nặng nề, đồng thời nghĩa quân Lam Sơn cũng được sự hỗ trợ từ các cuộc nổi dậy ở nhiều khu vực khác.
Sự tham gia của các sĩ phu: Rất nhiều sĩ phu, những người yêu nước đã gia nhập và đóng góp vào sự thành công của cuộc khởi nghĩa, từ đó khẳng định tính chất của phong trào là một cuộc chiến tranh vì độc lập dân tộc.
4. Giai đoạn kết thúc và chiến thắng (1427):
Chiến thắng lớn: Sau nhiều năm đấu tranh gian khổ, nghĩa quân Lam Sơn đã giành được chiến thắng quyết định. Cuộc chiến kết thúc bằng trận chiến lớn tại sông Bạch Đằng, nơi quân Minh bị đánh bại hoàn toàn. Lê Lợi khôi phục được độc lập cho Đại Việt.
Chiến thắng và đàm phán hòa bình: Quân Minh buộc phải rút lui khỏi Đại Việt, và Lê Lợi được người dân tôn vinh là vua Lê Thái Tổ. Lê Lợi đã thống nhất đất nước và thiết lập một chính quyền mạnh mẽ, đưa Đại Việt vào một giai đoạn hòa bình và phát triển.
5. Tác động và ý nghĩa:
Giải phóng đất nước: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã kết thúc ách đô hộ của nhà Minh, khôi phục lại độc lập cho Đại Việt, mở ra một giai đoạn mới trong lịch sử đất nước.
Khôi phục nền văn hóa, chính trị: Lê Lợi và các tướng lĩnh tiếp tục xây dựng một đất nước ổn định, phát triển văn hóa, kinh tế và chính trị.
Di sản về lòng yêu nước: Phong trào Lam Sơn và chiến thắng của nó đã trở thành một biểu tượng lớn về lòng yêu nước và sự hy sinh vì tự do của dân tộc.
Chủ nghĩa Lam Sơn không chỉ là một cuộc chiến tranh giải phóng mà còn là một cuộc cách mạng sâu rộng, tạo nền tảng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước trong các thế kỷ tiếp theo.