Lý thuyết Lịch Sử 9 Bài 27: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc (1953-1954) 

1.1. Kế hoạch Na-va của Pháp-Mĩ

- Ngày 7/5/1953, tướng Na-va được cừ làm Tổng chỉ huy quân đội Pháp ở Đông Dương vạch ra kế hoạch quân sự Na-va.

- Mục đích: xoay chuyển cục diện chiến tranh, hy vọng kết thúc chiến tranh trong vòng 18 tháng trong danh dự.

- Nội dung: gồm 2 bước

+ Bước 1: Trong thu-đông 1953-1954, giữ thế phòng ngự chiến lược trên chiến trường miền Bắc, “bình định” miền Trung và Nam Đông Dương.

+ Bước 2: Từ thu-đông 1954, chuyển lực lượng ra chiến trường miền Bắc, thực hiện tiến công chiến lược, giành thắng lượi quyết định để kết thúc chiến tranh.

1.2. Cuộc tiến công chiến lược Đông-Xuân 1953-1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ 1954

a. Cuộc tiến công chiến lược Đông-Xuân 1953-1954

* Chủ trương của Đảng:

-Tháng 9/1953, Trung ương Đảng đề ra kế hoạch tác chiến Đông-Xuân 1953-1954 với quyết tâm giữ vững thế chủ động trên chiến trường.

- Phương hướng tác chiến: tập trung lực lượng tấn công vào những choc quan trọng về chiến lược nhưng địch tương đối yếu.

- Phương châm tác chiến: “tích cực, chủ động, cơ động, linh hoạt”, “đánh chắc, thắng chắc”.

Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định chủ trương tác chiến Đông-Xuân 1953-1954

* Diễn biến:

Trong Đông -Xuân 1953-1954, quân ta mở một loạt các chiến dịch tấn công địch trên nhiều hướng:

- Đầu 12/1953, ta mở chiến dịch Tây Bắc, giải phóng Lai Châu, uy hiếp Điện Biên Phủ, buộc Pháp phải đưa quân từ đồng bằng Bắc Bộ về Điện Biên Phủ. => Điện Biên Phủ trở thành nơi tập trung quân thứ 2 của địch.

- Cũng trong tháng 12 ta phối hợp với lực lượng kháng chiến Lào mở chiến dịch Trung Lào, giải phóng Thà Khẹt và bao vây Xê-no. Buộc địch phải điều động quân đến giữ Xê-nô.

=> Xê-nô trở thành nơi tập trung quân thứ 3 của Pháp.

- Tháng 1/1954, ta mở chiến dịch Thượng Lào, giải phóng Phong-xa-lì và bao vây Luông Pha- bang, buộc địch phải điều động quân từ đồng bằng Bắc Bộ đến Luông Pha- bang.

=> Luông Pha- bang trở thành nơi tập trung quân thứ 4 của Pháp.

- Tháng 2/1954, ta mở chiến dịch tấn công địch ở Bắc Tây Nguyên, giải phóng được Kon Tum, bao vây Plây ku, buộc địch phải điều động quân từ Tuy Hòa về Plây Cu.

=> Plây ku trở thành nơi tập trung quân thứ 5 của Pháp.

* Ý nghĩa:

- Bước đầu làm phá sản kế hoạc Na-va của Pháp, buộc chúng phải phân tán lực lượng và giam chân ở miền núi.

Hình thái chiến trường trên các mặt trận Đông-Xuân 1953-1954

b. Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (1954)

* Âm mưu của Pháp:

Pháp- Mĩ xây dựng Điện Biên Phủ thành tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương để trở thành nơi quyết chiến với bộ đội chủ lực của Việt Nam.

* Chủ trương của ta:

- Đầu tháng 12/1953, Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ.

- Mục tiêu: tiêu diệt lực lượng địch, giải phóng Tây Bắc.

* Diến biến:

Chiến dịch bắt đầu từ ngày 13/3/1954 đến ngày 7/5/1954 và được chia làm 3 đợt:

- Đợt 1: quân ta tiến công và tiêu diệt Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc.

- Đợt 2: quân ta tiến công và tiêu diệt căn cứ phía Đông phân khu Trung tâm.

- Đợt 3: quân ta đồng loạt tấn công tiêu diệt các căn cứ còn lại ở phân khu Trung tâm và phân khu Nam, tiêu diệt sở chỉ huy của địch.

Lược đồ chiến dịch Điện Biên Phủ (1954)

Bộ đội ta kéo pháo vào Điện Biên Phủ

Lá cờ chiến thắng bay trên nóc hầm Tướng Đờ Ca-xto-ri

* Kết quả:

- Ta tiêu diệt toàn bộ cứ điểm. Loại bỏ khỏi vòng chiến đấu 16.200 tên địch, phá hủy 62 máy bay và toàn bộ phương tiện chiến tranh, bắt sống tướng Đờ-cát-xtơ-ri.

1.3. Hiệp định Giơ-ne-vơ chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương (1954)

a. Hoàn cảnh:

- Bước vào Đông-Xuân 1953-1954, đồng thời với mặt trận quân sự, ta đấu tranh trên mặt trận ngoại giao.

- Hội nghị Giơ-ne-vơ được khai mạc ngày 8/5/1954 và bắt đầu thảo luận về vấn đề Đông Dương.

- Căn cứ và điều kiện cụ thể, chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kí Hiệp định Giơ-ne-vơ vào ngày 21-7-1954

b. Nội dung:

- Các nước tham dự Hội nghị cam kết tôn trọng quyền dân tộc cơ bản của 3 nước Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.

- Hai bên tham chiến cùng ngừng bắn, lập lại hòa bình trên toàn Đông Dương.

- Hai bên tham chiến thực hiện cuộc di chuyển, tập kết quân đội ở hai vùng: Quân đội cách mạng Việt Nam và quân đội xâm lược Pháp tập kết ở hai miền Nam- Bắc, lấy vĩ tuyến 17 làm ranh giới tạm thời.

- Việt Nam tiến tới thống nhất bằng cuộc tổng tuyển cử tự do trên cả nước, sẽ tổ chức vào 7/1956 dưới sự giám sát của Ủy ban quốc tế…

c. Ý nghĩa

- Hiệp định đã chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương.

- Là văn bản pháp lí quốc tế ghi nhận các quyền dân tộc cơ bản của nhân dân Đông Dương.

- Hiệp định này buộc Pháp rút quân về nước. Âm mưu kéo dài chiến tranh của Pháp-Mĩ đã bị thất bại.

- Miền Bắc hoàn toàn được giải phóng, chuyển sang giai đoạn Xã hội chủ nghĩa.

1.4. Ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp (1945-1954)

a. Ý nghĩa lịch sử

* Trong nước:

- Thắng lợi này kết thúc ách thống trị gần 1 thế kỉ của Thực dân Pháp trên đất nước ta.

- Miền Bắc hoàn toàn được giải phóng, chuyển sang giai đoạn Xã hội chủ nghĩa.

* Quốc tế:

- Giáng một đòn nặng nề vào tham vọng xâm lược, âm mưu nô dịch của chủ nghĩa Đế quốc , góp phần làm tan rã hệ thống thuộc địa của chúng.

- Cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới.

b. Nguyên nhân thắng lợi

* Chủ quan:

- Nhờ sự lãnh đạo sang suốt của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch HCM, với đường lối chính trị, quân sự và đường lối kháng chiến sáng suốt.

- Cuộc kháng chiến được tiến hành trong điều kiện có hệ thống chính quyền dân chủ nhân dân trong cả nước, có Mặt trận dân tộc thống nhất, có lực lượng vũ trang ba thứu quân sớm được xây dựng và không ngừng lớn mạnh, có hậu phương lớn mạnh.

* Khách quan:

- Tinh thần đoàn kết chiến đấu của 3 nước Đông Dương.

- Sự giúp đỡ của Trung Quốc, Liên Xô và các nước dân chủ nhân dân khác, của nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới.