Lý thuyết Lịch Sử 9 Bài 22: Cao trào cách mạng tiến tới tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945

1.1. Mặt trận Việt Minh ra đời (19/5/1941)

a. Hoàn cảnh:

   - Tháng 6/1941, Đức tấn công Liên Xô, thế giới hình thành 2 trận tuyến: Phe Đồng Minh và Phe Phát xít.

   - Tình hình trong nước có nhiều biến chuyển: Đầu năm 1941 Nguyễn Ái Quốc trở về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng trong nước. Người đã triệu tập Hội nghị BCH Trung ương 8 tại Pác Bó (Cao Bằng) từ ngày 10 đến ngày 19/5/1941.

* Nội dung Hội nghị BCH Trung ương 8 (1941):

Hội nghị xác định :

   - Nhiệm vụ: Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu.

   - Chủ trương thành lập Mặt trận Việt Nam Độc lập Đồng minh hội (19/51941) (Mặt trận Việt Minh) thu hút đông đảo quần chúng tham gia.

   - Kẻ thù: Pháp, Nhật và bọn tay sai phản động.

b. Hoạt động của Mặt trận Việt Minh:

* Xây dựng lực lượng vũ trang:

   - Lực lượng vũ trang đầu tiên của cách mạng Việt Nam là Đội du kích Bắc Sơn . Năm 1941 dưới sự lãnh đạo của Đảng chuyển thành Cứu quốc quân hoạt động tại căn cứ địa Bắc Sơn- Võ Nhai. Sau đó phân tán thành nhiều bộ phận, phát triển chiến tranh du kích hoạt động tại các tỉnh Thái Nguyên, Tuyên Quang, Lạng Sơn.

   - Tháng 5/1941, Tổng bộ Việt Minh ra chỉ thị “Sắm sửa vũ khí , đuổi thù chung” . Không khí cách mạng sôi sục khắp cả nước.

  - Ngày 22/12/1944, Đội VN Tuyên truyền giải phóng quân ra đời. Ngay sau khi thành lập đã đánh thắng trận Phay Khắt và Nà Ngần.

Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân

* Xây dựng lực lương chính trị

   - Cao Bằng là nơi thí điểm cuộc vận động xây dựng các Hội cứu quốc trong MTVM.

   - Đến 1942, khắp 9 châu ở Cao Bằng đều có Hội Cứu quốc quân, trong đó có 3 châu hoàn toàn

 - Sau đó Uỷ ban Việt Minh Cao- Bắc- Lạng được thành lập, lập ra “19 ban xung phong Nam tiến”, phát triển lực lượng cách mạng xuống miền xuôi.

   - Đảng rất chú trọng xây dựng lực lượng chính trị ở cả nông thôn và thành thị, tranh thủ hợp tác rộng rãi các tần lớp khác nhau: sinh viên, học sinh, tri thức, tư sản dân tộc.

   - Báo chí Đảng và MTVM phát triển rất phong phú, góp phần tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng rộng rãi…

1.2. Cao trào kháng Nhật cứu nước tiến tới Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945.

a. Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945)

* Hoàn cảnh:

   - Đầu năm 1945, chiến tranh thế giới thứ 2 bước vào giai đoạn kết thúc. Nước Pháp được giải phóng.

   - Nhật khốn dốn ở Đông Dương.

   - Đông Dương: Pháp ráo riết hoạt động chờ cơ hội giành lại vị trí thống trị.

→ Nhật đảo chính Pháp để độc chiếm Đông Dương.

* Diến biến:

Đêm 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp trên toàn cõi Đông Dương, Pháp nhanh chóng đầu hàng.

b. Tiến tới Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945

* Chủ trương của Đảng

   - Ngay khi Nhật đảo chính Pháp, Đảng đã tổ chức họp Hội nghị mở rộng.

   - Hội nghị đã ra chỉ thị “Nhật –Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, xác định kẻ thù chính, cụ thể, trước mắt là phát xít Nhật.

 - Hội nghị phát động cao trào “Kháng Nhật, cứu nước” làm tiền đề cho Tổng khởi nghĩa.

* Diễn biến

   - Ngay từ tháng 3/1945, cách mạng chuyển sang cao trào, nhiều phong trào đấu tranh vũ trang và những cuộc khởi nghĩa từng phần diễn ra ở nhiều địa phương. Tiêu biểu là ở căn cứ địa Cao- Bắc- Lạng hàng loạt các huyện, châu, xã được giải phóng.

   - Ngày 15/4/1945 Hội nghị quân sự Bắc Kỳ họp ở Hiệp Hòa (Bắc Giang) được tổ chức. Hội nghị quyết định thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân.

   - Uỷ ban quân sự cách mạng Bắc Kỳ được hình thành.

   - Ngày 4/6/1945, khu giải phóng Viêt Bắc ra đời.

   - Phong trào quần chúng trong cả nước phát triển mạnh mẽ, nhất là phong trào phá kho thóc Nhật chia cho dân nghèo.

→ Cao trào kháng Nhật cứu nước đã dấy lên một khí thế sẵn sang khởi nghĩa trên cả nước.