Giải Vật lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 16: Công suất – Hiệu suất

Vận dụng trang 102 Vật lí 10:

Tìm hiểu cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của hộp số xe ô tô, xe máy để giải thích tại sao khi bắt đầu chuyển động hoặc lên dốc, xe đi ở số nhỏ. Khi xe chạy với tốc độ cao trên đường, xe đi ở số lớn.

Lời giải:

- Cấu tạo của hộp số xe ô tô, xe máy gồm 3 bộ phận chính:

+ Trục chứa bánh răng được gắn với động cơ

+ Trục chứa bánh răng được nối với hệ truyền động cho bánh xe sau

+ Bộ truyền động có thể thay đổi tỷ số.

Trong đó truyền động thay đổi tỷ số còn được gọi là trục vào số. Chúng gồm một trục tròn có các rãnh lỗ kỹ thuật và 2 tay gắp bánh răng. Nhờ có các rãnh kỹ thuật và tay gắp mà bánh răng di chuyển ngang trên trục của động cơ, trục bánh được đưa vào vị trí số phù hợp. Trong 2 trục động cơ và bánh sẽ có các bánh răng với các đường kính và số lượng răng khác nhau. Ở phần thân bánh răng có hèm khóa để các bánh răng ăn khớp với nhau. Khi khóa làm cho bánh răng truyền lực vào trục để chuyển gia tốc từ trục này sang trục bánh.

- Nguyên tắc hoạt động của hộp số xe ô tô, xe máy:

Trên thực tế, động cơ xe máy không thể hoạt động vượt quá một giá trị công suất nhất định. Do đó cần phải điều chỉnh lực và tốc độ một cách phù hợp khi động cơ xe máy đang hoạt động với công suất tối đa.

Số 1, số 2, có tác dụng giúp kéo xe rất nhanh mà mạnh. Chính bởi vậy, 2 số này thường được sử dụng khi đầu rồ ga chạy xe về phía trước, hoặc khi xe phải đi lên cầu, lên dốc, để hạn chế tình trạng xe ì ạch và có thể bị mất đà.

Số 3 và số 4 thường được sử dụng khi xe di chuyển trên những đoạn đường bằng phẳng.

Vì vậy khi bắt đầu chuyển động hoặc lên dốc, xe phải có lực phát động lớn, cần giảm tốc độ nên xe phải đi số nhỏ và ngược lại khi xe chạy với tốc độ cao trên đường thì xe phải phải đi ở số lớn.

Xem thêm các bài giải sách giáo khoa Vật lí 10 bộ sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác: