Phân tích và đánh giá nghệ thuật truyện ngắn “Nhà mẹ Lê”

Truyện ngắn "Nhà mẹ Lê" của Nguyễn Thi không chỉ là một tác phẩm giàu cảm xúc mà còn là minh chứng tiêu biểu cho nghệ thuật kể chuyện chân thực, sâu sắc và đậm chất nhân văn. Qua ngòi bút của tác giả, hình ảnh mẹ Lê hiện lên vừa bình dị, gần gũi, vừa mang dáng vóc của người mẹ anh hùng trong thời chiến.

Về nghệ thuật xây dựng nhân vật, Nguyễn Thi đã khắc họa mẹ Lê bằng hình ảnh của một người phụ nữ Nam Bộ kiên cường, giàu đức hy sinh. Mẹ không chỉ là trụ cột trong gia đình mà còn là người kết nối, chở che những đứa con chiến đấu trong kháng chiến. Tác giả không lý tưởng hóa nhân vật, mà thể hiện mẹ qua những hành động đời thường – bữa cơm, lời dặn dò, sự lặng lẽ chịu đựng nỗi đau mất con – từ đó làm nổi bật vẻ đẹp thật của một người mẹ Việt Nam.

Nghệ thuật kể chuyện của truyện ngắn này rất tinh tế. Nguyễn Thi sử dụng giọng kể nhẹ nhàng, giàu cảm xúc, đậm chất Nam Bộ, kết hợp nhuần nhuyễn giữa trần thuật và đối thoại để tạo không khí chân thực, giàu tính hiện thực. Không khí gia đình, chiến tranh và tình mẫu tử hòa quyện vào nhau làm cho câu chuyện trở nên xúc động, lay động lòng người.

Đặc biệt, nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật được thể hiện sâu sắc qua những chi tiết nhỏ: ánh mắt mẹ nhìn di ảnh con, cử chỉ sắp mâm cơm, hay cách mẹ lặng lẽ lau nước mắt. Tất cả góp phần xây dựng nên một bức chân dung người mẹ vừa mang dáng dấp cá nhân, vừa là biểu tượng cho bao người mẹ Việt Nam trong kháng chiến.

Nhà mẹ Lê là truyện ngắn không có nhiều tình tiết kịch tính, nhưng sức mạnh của nó nằm ở chiều sâu cảm xúc và sự chân thực đến ám ảnh. Qua đó, Nguyễn Thi đã thể hiện một nghệ thuật truyện ngắn vừa mộc mạc, giản dị, vừa sâu sắc và giàu tính nhân văn.