MỘT SÁNG THU XƯA
Một sáng thu xưa, khi những chiếc lá bàng đầu tiên vừa rụng xuống sân trường, tôi đã bắt gặp một điều kỳ lạ mà đến tận bây giờ, mỗi lần nhớ lại, tim tôi vẫn rung lên một nhịp dịu dàng…

Sáng ấy, trời trong veo, gió se lạnh mơn man lướt qua từng tà áo trắng. Tôi đến lớp sớm hơn mọi hôm. Sân trường vắng, chỉ có tiếng lá khô xào xạc và tiếng chim líu ríu trên cành. Bất giác, tôi ngồi xuống băng ghế đá dưới gốc phượng già – nơi tôi vẫn thường ngồi mỗi khi buồn hay muốn yên tĩnh.

Bỗng nhiên, từ phía gốc phượng, một ánh sáng nhẹ lóe lên. Tôi dụi mắt. Một cô bé khoảng chừng 8 tuổi, mặc áo dài trắng cổ xưa, tóc tết hai bên, đang ngồi đó… Cô bé không hề sợ tôi, chỉ mỉm cười dịu dàng và nói:
– Chị biết không? Em từng học ở ngôi trường này… từ rất lâu rồi.

Tôi ngẩn người. Cô bé kể rằng em sống vào những năm 40, khi chiến tranh còn đầy bom đạn, nhưng mỗi sáng thu đến trường, em vẫn háo hức được học chữ, được nghe tiếng thầy giảng bài dưới tán cây phượng. Những mùa thu cũ ấy – dù gian khổ – vẫn lung linh trong em như ánh nắng sớm mai.

– Em nhớ nhất là sáng thu cuối cùng, khi phải rời xa ngôi trường để theo gia đình tản cư. Em đã khóc, và chỉ kịp để lại một tờ giấy nhỏ dưới gốc phượng, hy vọng một ai đó sau này sẽ đọc được…

Nói đến đó, cô bé mỉm cười rồi… tan vào ánh nắng. Tôi chạy vội đến gốc cây – không tin vào mắt mình – một mảnh giấy cũ kỹ, ố vàng nằm lẫn trong lớp rễ cây trồi lên. Trên đó, nét chữ mềm mại:
"Dù em rời xa nơi này, xin người đến sau hãy yêu và giữ gìn ngôi trường này như một kho báu."

Từ hôm đó, tôi bỗng thấy yêu những sáng thu – và cả sân trường – theo một cách rất khác. Tôi chăm sóc cây phượng, nhặt từng chiếc lá rơi, và luôn tự nhủ: “Dù bao nhiêu năm trôi qua, những kỷ niệm của một sáng thu xưa vẫn còn sống mãi, trong lòng những người biết yêu và gìn giữ.”

Một Sáng Thu Xưa: Chuyện Cây Bàng Lão và Gã Thợ Rèn
Sương thu mỏng manh như tấm lụa trắng khẽ khàng phủ lên mái đình cổ kính của làng Đông. Mặt trời còn ngái ngủ sau rặng tre, chỉ le lói vài tia nắng vàng nhạt xuống con đường đất quen thuộc. Đó là một sáng thu xưa, khi mùi lúa mới còn thơm nồng trong gió, và tiếng guốc mộc khẽ khàng vọng lại từ đầu làng.

Giữa sân đình rộng rãi, sừng sững một cây bàng cổ thụ. Tuổi của nó có lẽ còn lớn hơn cả những cụ già trong làng. Thân cây xù xì, vỏ cây nứt nẻ như những nếp nhăn thời gian, nhưng tán lá thì vẫn xanh um tùm, rợp bóng mát cả một góc sân. Mỗi độ thu về, lá bàng chuyển màu, từ xanh thẫm sang vàng rực, rồi đỏ au như lửa, tạo nên một khung cảnh đẹp nao lòng.

Sáng hôm ấy, một người lạ mặt dừng chân dưới gốc bàng. Đó là một gã thợ rèn, dáng người cao lớn, da ngăm đen vì nắng gió và lửa than. Trên vai gã vác một chiếc búa lớn và một túi da đựng đồ nghề. Gã nhìn quanh sân đình, đôi mắt sắc sảo dừng lại ở cây bàng cổ thụ, khẽ gật đầu như thể đã tìm thấy một nơi vừa ý.

Gã thợ rèn đặt túi đồ xuống, rồi cẩn thận dựng một lò rèn nhỏ ngay dưới bóng cây bàng. Tiếng lạch cạch của những viên đá cuội xếp thành lò, tiếng soạt soạt khi gã trải tấm da dê cũ kỹ xuống đất vang lên khe khẽ trong không gian tĩnh lặng của buổi sớm mai.

Cây bàng đứng im lặng, những chiếc lá khẽ rung rinh như đang tò mò quan sát vị khách lạ. Nó đã chứng kiến bao nhiêu cảnh đổi thay của làng Đông, bao nhiêu người đến rồi đi. Tiếng chuông chùa ngân nga, tiếng trẻ con nô đùa, tiếng hát ru buồn bã… tất cả đều in dấu dưới bóng mát của nó. Nhưng đây là lần đầu tiên, một âm thanh khác lạ, mạnh mẽ và đầy lửa lại vang lên gần đến thế.

Chẳng bao lâu sau, ngọn lửa trong lò rèn bùng lên, nhảy múa reo vui. Ánh lửa đỏ rực hắt lên khuôn mặt rắn rỏi của gã thợ rèn, làm nổi bật những đường gân guốc trên đôi tay chai sạn. Rồi tiếng búa rèn vang lên, chan chát, đều đặn. Tiếng kim loại va chạm vào nhau, lúc mạnh mẽ dứt khoát, lúc lại nhẹ nhàng tỉ mỉ.

Những người dân làng Đông bắt đầu tò mò kéo đến. Họ đứng nép mình dưới mái hiên đình, ngạc nhiên nhìn gã thợ rèn lạ mặt đang miệt mài với công việc của mình. Những thanh sắt vô tri dưới bàn tay gã dần dần hiện ra hình hài, khi là chiếc liềm sáng bóng, khi là con dao sắc lẹm, khi lại là chiếc cuốc vững chãi.

Cây bàng vẫn đứng đó, lắng nghe âm thanh mới lạ này. Ban đầu, nó có chút khó chịu vì sự ồn ào phá vỡ sự yên tĩnh vốn có. Nhưng dần dần, nó cảm nhận được sự cần cù, sự đam mê ẩn chứa trong từng nhịp búa. Nó thấy được những giọt mồ hôi lấm tấm trên trán gã thợ rèn, thấy được sự tỉ mỉ trong từng đường rèn.

Một buổi trưa, khi gã thợ rèn dừng tay nghỉ ngơi, một cụ già trong làng rụt rè tiến đến. Cụ hỏi gã về lai lịch, về lý do gã đến làng. Gã thợ rèn chỉ cười hiền hậu, nói rằng gã là người phương xa, nghe tiếng làng Đông thanh bình nên muốn dừng chân rèn vài món đồ giúp bà con.

Những ngày thu sau đó, tiếng búa rèn vẫn đều đặn vang lên dưới gốc bàng. Gã thợ rèn cần mẫn làm việc, sửa chữa nông cụ cho dân làng, rèn những món đồ mới theo yêu cầu. Đổi lại, bà con mang đến cho gã những bữa cơm ấm áp, những chén nước mát lành.

Cây bàng dần quen với âm thanh của tiếng búa. Nó cảm nhận được sự hữu ích mà gã thợ rèn mang lại cho ngôi làng. Những chiếc lá bàng đỏ rực khẽ rơi xuống, như những lời cảm ơn thầm lặng gửi đến người khách lạ.

Một buổi sáng, khi sương thu vẫn còn giăng kín lối, gã thợ rèn thu dọn đồ nghề. Gã đứng dưới gốc bàng, ngước nhìn tán lá xanh um, khẽ cúi đầu như chào tạm biệt người bạn im lặng. Rồi gã vác búa lên vai, bước đi về phía con đường đất, tiếng guốc mộc lại vang lên, xa dần rồi tan vào không gian.

Cây bàng lại trở về với sự tĩnh lặng vốn có của mình. Nhưng từ đó, mỗi khi có cơn gió thu nhẹ thổi qua, xào xạc trên những tán lá, người dân làng Đông lại nhớ đến tiếng búa rèn năm nào, nhớ đến gã thợ rèn lạ mặt đã dừng chân dưới bóng cây cổ thụ, và nhớ đến một sáng thu xưa, bình dị mà ấm áp tình người. Âm thanh ấy, dù đã xa, vẫn vọng lại đâu đó trong ký ức, như một nốt nhạc đẹp trong bản hòa tấu của thời gian.