Bài thơ "Cỏ dại" của Xuân Quỳnh có cách gieo vần và ngắt nhịp đặc trưng, góp phần tạo nên sự nhịp nhàng, mềm mại trong cấu trúc và âm điệu của bài thơ. Dưới đây là phân tích cách gieo vần và ngắt nhịp trong bài thơ.

Cách gieo vần:
Bài thơ sử dụng vần “-ươc” và “-ên”.

Vần "ược": Giữa các câu "Làm sao mà giết được" và "Có thường ngập trước" có sự lặp lại của vần "-ược", tạo sự nối tiếp và kết nối giữa các câu trong bài thơ.
Vần "ên": Giữa các câu "Sau ngày nước rút" và "Có mọc đầu tiên" có sự kết nối qua vần "-ên", giúp bài thơ có sự nhịp nhàng, dễ đi vào lòng người đọc.
Cách ngắt nhịp:
Khổ thơ trong bài thơ được ngắt nhịp khá đều đặn, tạo ra sự nhấn mạnh và làm nổi bật các ý trong từng câu. Dưới đây là cách ngắt nhịp trong khổ thơ đầu tiên:

Cỏ dại quen năng mưa (4 nhịp: Cỏ / dại / quen / năng mưa)
Làm sao mà giết được (4 nhịp: Làm sao / mà / giết / được)
Tới mùa nước dâng (3 nhịp: Tới / mùa / nước dâng)
Có thường ngập trước (3 nhịp: Có / thường / ngập trước)
Sau ngày nước rút (3 nhịp: Sau / ngày / nước rút)
Có mọc đầu tiên (3 nhịp: Có / mọc / đầu tiên)
Gieo vần: Bài thơ sử dụng vần "ược" và "ên" để tạo sự kết nối giữa các câu thơ.
Ngắt nhịp: Ngắt nhịp đều đặn, mỗi câu đều có 3 hoặc 4 nhịp, tạo sự nhịp nhàng, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được nhịp điệu và sự mượt mà trong bài thơ.
Cả cách gieo vần và ngắt nhịp đều góp phần làm nổi bật lên vẻ đẹp của hình ảnh cỏ dại kiên cường và sức sống mãnh liệt của nó trong bài thơ.