Bài 1: Hai nguồn sóng giống nhau S₁, S₂ có biên độ 2 cm đặt lần lượt tại hai điểm A, B cách nhau 40 cm. Cho bước sóng bằng 0,6 cm. Điểm C thuộc miền giao thoa cách B một đoạn 30 cm dao động với biên độ cực đại. Giữa C và đường trung trực của đoạn AB còn có 2 dãy cực đại khác. Nếu dịch chuyển nguồn S₁ đến điểm C thì tại A biên độ dao động của sóng là:

A. 1 cm.      B. 0.

C. 4 cm.      D. 2 cm.

   C là một cực đại giao thoa, giữa C và trung trực của AB còn hai dây cực đại khác nữa:

→ C thuộc dãy cực đại ứng với k = 3

- Ta có:

- Nếu dịch chuyển nguồn A đến C thì điểm A sẽ dao động với biên độ:

Chọn đáp án D

Bài 2: Một sóng âm có dạng hình cầu được phát ra từ nguồn có công suất P. Tại một điểm cách nguồn một khoảng d có cường độ âm là I. Hệ thức đúng là:

Chọn đáp án D

Bài 3: Một sóng dừng trên một sợi dây có dạng:

- Trong đó u là li độ tại thời điểm t của một phần tử M trên dây mà vị trí cân bằng của nó cách nút O một khoảng x (x đo bằng cm, t đo bằng giây). Bước sóng của sóng là:

A. 8 cm.      B. 6 cm.

C. 4 cm.      D. 2 cm.

- So sánh với phương trình sóng, ta có:

Chọn đáp án A

Bài 4: Một sóng âm truyền trong không khí với tốc độ 340 m/s và bước sóng 34 cm. Tần số của sóng âm này là:

A. 500 Hz.       B. 2000 Hz.

C. 1000 Hz.      D. 1500 Hz.

- Tần số của sóng: 

Chọn đáp án C

Bài 5: Hai nguồn kết hợp A và B dao động theo phương vuông góc với bề mặt chất lỏng với phương trình: u_A = u_B = 4cos(40πt) cm, t tính bằng s. Tốc độ truyền sóng là 50 cm/s. Biên độ sóng coi như không đổi. Tại điểm M trên bề mặt chất lỏng với:

 phần tử chất lỏng có tốc độ dao động cực đại bằng:

A. 120π cm/s.      B. 100π cm/s.

C. 80π cm/s.      D. 160π cm/s.

- Bước sóng của sóng:

- Biên độ dao động của M:

- Tốc độ dao động của đại của M:

Chọn đáp án D

Bài 6: Sóng dừng trên dây OB dài l = 120 cm có hai đầu cố định. Trên dây có bốn điểm bụng, các phần tử ở đó dao động với biên độ 2 cm. Biên độ dao động của điểm M cách O một khoảng 65 cm là:

A. 1 cm.       B. 0,9 cm.

C. 0,7 cm.      D. 0,5 cm.

- Sóng dừng trên dây với hai đầu cố định, có 4 bụng → n = 4:

- Biên độ dao động của điểm cách nút O một đoạn d:

Chọn đáp án A

Bài 7: Một sóng ngang trền dọc theo một sợi dây dài, nguồn sóng O dao động với phương trình:

- Ở thời điểm t = T/2, phần tử trên dây ở vị trí cách O một khoảng bằng một phần ba bước sóng thì có li độ là u = 5 cm. Xác định biên độ sóng:

A. 16 cm.      B. 5 cm.

C. 10 cm.      D. 8 cm.

- Ta có hình vẽ:

- Độ lệch pha giữa O và M:

- Tại t = 0, O đang ở vị trí biên dương → tại t = 0,5T, O đang ở vị trí biên âm.

- Từ hình vẽ ta thấy rằng A = 10 cm.

Chọn đáp án C

Bài 8: Một nguồn âm đặt tại O trong môi trường đẳng hướng. Hai điểm M và N trong môi trường tạo với O thành một tam giác đều. Mức cường độ âm tại M và N đều bằng 24,77 dB, mức cường độ âm lớn nhất mà một máy thu thu được đặt tại một điểm trên đoạn MN là:

A. 28 dB.      B. 27 dB.

C. 25 dB.      D. 26 dB.

- Trên đoạn MN, mức cường độ âm sẽ lớn nhất tại H:

- Trong tam giác đều, ta luôn có:

- Mức cường độ âm tại H:

Chọn đáp án D

Bài 9: Ở bề mặt một chất lỏng có hai nguồn phát sóng kết hợp S₁ và S₂ cách nhau 20 cm. Hai nguồn này dao động theo phương thẳng đứng có phương trình lần lượt là u₁ = 5cos40πt (mm) và u₂ = 5cos(40πt + π) mm. Tốc độ truyền sóng trên mặt chất lỏng là 80 cm/s. Xét các điểm trên S₁S₂, gọi I là trung điểm của S₁S₂, M nằm cách I một đoạn 3 cm sẽ dao động với biên độ:

A. 0 mm.       B. 5 mm.

C. 10 mm.      D. 2,5 mm.

- Bước sóng của sóng :

→ Khi xảy ra hiện tượng giao thoa sóng nước với hai nguồn kết hợp ngược pha. Trung điểm I của đoạn thẳng nối hai nguồn là một cực tiểu giao thoa (có thể xem gần đúng là một nút như hiện tượng sóng dừng).

→ Biên độ dao động của điểm M cách bụng I một đoạn d là:

Chọn đáp án C

Bài 10: Ở bề mặt một chất lỏng có hai nguồn phát sóng kết hợp A và B cách nhau 20 cm. Hai nguồn này dao động theo phương thẳng đứng có phương trình lần lượt là: u_A = 5cos(40πt) mm và u_B = 5cos(40πt + π) mm. Tốc độ truyền sóng trên mặt chất lỏng là 70 cm/s. Số điểm dao động với biên độ cực tiểu trên đoạn thẳng AB là:

A. 8.       B. 9.

C. 11.      D. 10.

- Bước sóng của sóng:

- Số cực tiểu giao thoa trên đoạn thẳng nối hai nguồn ngược pha:

- Vậy có 11 điểm.

Chọn đáp án C

Bài 11: Một sóng ngang có chu kì 0,025 s, lan truyền trên mặt nước với vận tốc 1,5 m/s. Hai điểm M và N trên phương truyền sóng và cách nhau một đoạn 0,625 cm thì dao động lệch pha nhau một góc:

- Độ lệch pha giữa hai điểm M, N:

Chọn đáp án B

Bài 12: Để phân loại sóng dọc hay sóng ngang người ta dựa vào:

A. phương truyền sóng trong môi trường.

B. phương dao động của các phần tử môi trường.

C. phương dao động của các phần tử môi trường và phương truyền sóng.

D. sự biến dạng của môi trường khi có sóng truyền qua.

- Để phân biệt sóng ngang hay sóng dọc người ta dựa vào phương dao động của các phần tử và phương truyền sóng.

Chọn đáp án C

Bài 13: Trên sợi dây có chiều dài l, hai đầu cố định, đang có sóng dừng. Trên dây có một bụng sóng. Biết tốc độ truyền sóng trên dây là v không đối. Tần số của sóng là:

- Trên một sợi dây có chiều dài l, hai đầu cố định, đang có sóng dừng. Ta có:

- Trên dây có một bụng sóng:

Chọn đáp án B

Bài 14: Trong một thí nghiệm về giao thoa sóng trên mặt nước, hai nguồn kết hợp A, B dao động với tần số f = 15Hz và cùng pha. Tại một điểm M cách A, B những khoảng d₁ = 16cm; d₂ = 20cm, sóng có biên độ cực tiểu. Giữa M và đường trung trực của AB có hai dãy cực đại. Vận tốc truyền sóng trên mặt nước là:

Α. 24 cm/s      Β. 48 cm/s

C. 20 cm/s      D. 60 cm/s

- Hai nguồn kết hợp A và B dao động với tần số f = 15 Hz và cùng pha

- Tại M: d₁ = 16cm và d₂ = 20cm, sóng có biên độ cực tiểu.

- Giữa M và đường trung trực của AB có 2 dãy cực đại nên M nằm trên cực tiểu thứ 3 nên:

⇒ Tốc độ truyền sóng trên mặt nước:

Chọn đáp án A

Bài 15: Xét hiện tượng sóng dừng trên dây đàn hồi nhẹ AB. Đầu A dao động theo phương vuông góc sợi dây với biên độ A. Khi đầu B cố định, sóng phản xạ tại B:

A. cùng pha với sóng tới tại B.

B. ngược pha với sóng tới tại B.

C. vuông pha với sóng tới tại B.

D. lệch pha 0,25π với sóng tới tại B.

- Sóng phản xạ ngược pha với sóng tới tại B.

Chọn đáp án B

Bài 16: Công suất âm thanh cực đại của một máy nghe nhạc gia đình là 10 W. Cho rằng cứ truyền trên khoảng cách 1 m, năng lượng âm bị giảm đi 5% so với lần đầu do sự hấp thụ của môi trường truyền âm. Biết I₀ = 10^-12 W/m². Nếu mở to hết cỡ thì mức cường độ âm ở khoảng cách 6 m là

A. 89 dB.       B. 98 dB.

C. 107 dB.      D. 102 dB.

- Công suất của nguồn âm sau khi truyền đi được 6 m là:

→ Mức cường độ âm tương ứng:

Chọn đáp án D

Bài 17: Khi có sóng dừng trên một sợi dây đàn hồi, khoảng cách từ một bụng đến nút gần nó nhất bằng:

A. một số nguyên lần bước sóng.

B. một phần tư bước sóng.

C. một nửa bước sóng.

D. một bước sóng.

- Khi có sóng dừng trên dây, khoảng cách từ một bụng đến một nút gần nó là một phần tư bước sóng.

Chọn đáp án B

Bài 18: Một sóng cơ học lan truyền trên một phương truyền sóng với tốc độ v = 50 cm/s. Sóng truyền từ O đến M, biết phương trình sóng tại điểm M là u_M = 5cos(50πt - π) cm. M nằm sao O và cách O một đoạn 0,5 cm thì phương trình sóng tại O là:

+ Từ phương trình sóng tại M, ta có ω = 50π rad/s. → Bước sóng của sóng:

+ O gần nguồn hơn nên sẽ dao động sớm pha hơn M một góc:

Chọn đáp án D

Bài 19: Cho cường độ âm chuẩn I₀ = 10^-12 W/m². Một âm có mức cường độ 80 dB thì cường độ âm là:

A. 10^-20 W/m².      B. 3.10^-5 W/m².

C. 10^-4 W/m².       D. 10^-6 W/m².

- Mức cường độ âm tại vị trí có cường độ âm I được xác định bởi:

Chọn đáp án C

Bài 20: Một nguồn âm điểm O phát âm với công suất không đổi, âm truyền trong môi trường đẳng hướng không hấp thụ âm. Tại M và N mức cường độ âm lần lượt là 40 dB và 20 dB. Tỷ số OM/ON là:

A. 0,1.      B. 10.

C. 100.      D. 0,01.

- Ta có:

Chọn đáp án A

Bài 21: Hai nguồn phát sóng kết hợp A và B trên mặt chất lỏng dao động theo phương trình u_A = Acos100πt; u_B = Bcos100πt . Tốc độ truyền sóng trên mặt chất lỏng là 1 m/s, I là trung điểm của AB. M là điểm nằm trên đoạn AI, N là điểm nằm trên đoạn IB. Biết IM = 5 cm và IN = 6,5 cm. Số điểm nằm trên đoạn MN có biên độ cực đại cùng pha với I là:

A. 7.      B. 6.

C. 4.      D. 5.

- Bước sóng của sóng: 

* Lưu ý rằng, khi xảy ra giao thoa sóng cơ, trên đoạn thẳng nối hai nguồn, ta có thể xem gần đúng như hiện tượng sóng dừng trên dây. Nên các cực đại liên tiếp cách nhau 0,5λ, các cực đại cùng pha thì đối xứng qua một bụng sóng (cực đại).

- Trên đoạn IM, ta xét tỉ số: 

→ Hai nguồn cùng pha do đó I là cực đại, từ I đến M có 5 cực đại khác nữa, trong đó các cực đại cùng pha với I ứng với k = - 2, - 4.

- Tương tự trên đoạn IN, ta xét tỉ số: 

→ Trên IN có 6 cực đại, trong đó các cực đại cùng pha với I ứng với: k = +2, +4, +6.

→ Trên MN có 5 điểm cực địa và cùng pha với I.

Chọn đáp án D

Bài 22: Một sợi dây đàn hồi căng ngang đang có sóng dừng ổn định. Trên dây, A là một điểm nút, B là điểm bụng gần A nhất, I là trung điểm của AB với AB = 10 cm. Biết khoảng thời gian ngắn nhất giữa hai lần mà li độ dao động của phần tử tại B bằng biên độ dao động của phần tử tại I là 0,2 s. Quãng đường sóng truyền đi trong thời gian 2 s là:

A. 1 m.      B. 0,5 m.

C. 2 m.      D. 1,5 m.

+ I là trung điểm của:

+ I dao động với biên độ: 

→ Khoảng thời gian ngắn nhất giữa hai lần li độ của B bằng biên độ của I là:

→ Quãng đường sóng truyền đi trong 2s là:

Chọn đáp án A

Bài 23: Đại lượng nào sau đây không phải là đặc trưng vật lý của âm?

A. Cường độ âm.

B. Mức cường độ âm.

C. Độ cao của âm.

D. Tần số âm.

- Độ cao không phải là đặc trung vật lý của âm.

Chọn đáp án C

Bài 24: Độ cao của âm là một đặc trưng sinh lý của âm gắn liền với:

A. tần số âm.

B. độ to của âm.

C. năng lượng của âm.

D. mức cường độ âm.

- Độ cao của âm là một đặc trưng sinh lý gắn liền với tần số của âm.

Chọn đáp án A

Bài 25: Một dao động có phương trình u = Acos40πt, trong đó t tính bằng s. Sau thời gian 1,7 s thì sóng tạo ra bởi dao động này sẽ truyền được quãng đường bằng bao nhiêu lần bước sóng:

A. 40 lần.      B. 34 lần.

C. 17 lần.      D. 26 lần.

- Từ phương trình sóng, ta có:

→ Khoảng thời gian Δt = 34T = 1,7s → sóng truyền đi được quãng đường bằng 34 lần bước sóng.

Chọn đáp án B

Bài 26: Một nguồn âm P phát ra âm đẳng hướng. Hai điểm A, B nằm cùng trên một phương truyền sóng có mức cường độ âm lần lượt là 40 dB và 30 dB. Điểm M nằm trong môi trường truyền sóng sao cho ▲AMB vuông cân ở A. Mức cường độ âm tại M là:

A. 37,54 dB.      B. 32,46 dB.

C. 35,54 dB.      D. 38,46 dB.

- Ta có hình vẽ:

- Gọi O là vị trí đặt nguồn âm. Ta có:

- Để đơn giản cho tính toán, ta chuẩn hóa OA = 1.

- Từ hình vẽ, ta có:

- Suy ra: mức cường độ âm tại M:

Chọn đáp án B

Bài 27: Một sóng dọc truyền dọc lò xo với tần số 15 Hz, biên độ 4 cm thì thấy khoảng cách gần nhất giữa hai điểm B và C trên lò xo trong quá trình dao động̣ là 16 cm. Vi ̣trí cân bằng của B và C cách nhau 20 cm và nhỏ hơn nửa bước sóng. Tốc độ truyền sóng là:

A. 18 m/s.      B. 12 m/s.

C. 9 m/s.       D. 20 m/s.

- Khoảng cách giữa hai điểm B và C:

- Độ lệch pha giữa hai dao động:

Chọn đáp án A

Bài 28: Sóng cơ có tần số 80 Hz lan truyền trong một môi trường với vận tốc 4 m/s. Dao động của các phần tử vật chất tại hai điểm trên một phương truyền sóng cách nguồn sóng những đoạn lần lượt là 31 cm và 33,5 cm, lệch pha nhau góc:

A. π/3 rad.      B. π/2 rad.

C. π rad.        D. 2π rad.

- Độ lệch pha giữa hai phần tử:

Chọn đáp án C

Bài 29: Trên một sợi dây dài 0,9 m có sóng dừng. Kể cả hai nút ở hai đầu dây thì trên dây có 10 nút sóng. Biết tần số của sóng truyền trên dây là 200 Hz. Sóng truyền trên dây có tốc độ là:

A. 90 cm/s.      B. 40 cm/s.

C. 90 m/s.       D. 40 m/s.

- Điều kiện để có sóng dừng với hai đầu cố định:  với n là số bó hoặc bụng sóng.→ Trên dây có 10 nút sóng:

Chọn đáp án D

Bài 30: Một nguồn âm điểm S phát âm đẳng hướng với công suất không đổi trong một môi trường không hấp thụ và không phản xạ âm. Lúc đầu, mức cường độ âm do S gây ra tại điểm M là L dB. Khi cho S tiến lại gần M thêm một đoạn 60 m thì mức cường độ âm tại M lúc này là L + 6 dB. Khoảng cách từ S đến M lúc đầu là:

A. 80,6 m.      B. 200 m.

C. 40 m.        D. 120,3 m.

- Ta có:

Chọn đáp án D