Giải sách bài tập Sinh học 10 Bài 17: Thông tin giữa các tế bào - Chân trời sáng tạo

Giải Sách bài tập Sinh học 10 trang 51

Bài 17.1 trang 51 sách bài tập Sinh học 10: Thành phần nào của tế bào có vai trò tiếp nhận phân tử tín hiệu?

A. Thụ thể.

B. Màng tế bào.

C. Tế bào chất.

D. Nhân tế bào.

Lời giải:

Đáp án đúng là: A

Thành phần của tế bào có vai trò tiếp nhận phân tử tín hiệu là thụ thể. Phân tử tín hiệu sẽ liên kết với thụ thể của tế bào, làm thụ thể thay đổi hình dạng khởi đầu cho quá trình truyền tin.

Bài 17.2 trang 51 sách bài tập Sinh học 10: Quá trình truyền thông tin giữa các tế bào diễn ra gồm bao nhiêu bước?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Quá trình truyền thông tin giữa các tế bào diễn ra gồm 3 bước:

- Giai đoạn tiếp nhận.

- Giai đoạn truyền tin.

- Giai đoạn đáp ứng.

Bài 17.3 trang 51 sách bài tập Sinh học 10: Điều nào sau đây là ý nghĩa của quá trình truyền tin giữa các tế bào?

A. Giúp các tế bào thực hiện quá trình trao đổi chất.

B. Giúp điều hòa các hoạt động sống trong cơ thể.

C. Giúp cơ thể thực hiện các hoạt động sống một cách chính xác.

D. Giúp tế bào đáp ứng với các kích thích từ môi trường bên ngoài.

Lời giải:

Đáp án đúng là: C

Thông tin giữa các tế bào với nhau có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển của các loài sinh vật đa bào, nhờ đó mà cơ thể thực hiện các hoạt động sống một cách chính xác.

Bài 17.4 trang 51 sách bài tập Sinh học 10: Tế bào đáp ứng với tín hiệu thông qua các hoạt động nào sau đây?

Lời giải:

Đáp án đúng là: B

Trong các hoạt động trên, tế bào đáp ứng với tín hiệu thông qua các hoạt động là: phiên mã, tổng hợp protein. Ngoài ra, tế bào còn đáp ứng với tín hiệu thông qua nhiều dạng khác như tăng hay giảm quá trình chuyển hóa một hoặc một số chất, tăng cường vận chuyển qua màng tế bào, phân chia tế bào,…

Bài 17.5 trang 51 sách bài tập Sinh học 10: Hoạt động nào sau đây của tế bào khởi động cho quá trình truyền tin?

A. Phân tử tín hiệu này liên kết với protein thụ thể.

B. Phân tử tín hiệu hoạt hóa chuỗi các phân tử truyền tin.

C. Tế bào thực hiện phiên mã và dịch mã.

D. Sự thay đổi hình dạng của thụ thể.

Lời giải:

Đáp án đúng là: D

Phân tử tín hiệu kết hợp với protein thụ thể của tế bào đích, làm thụ thể thay đổi hình dạng. Sự thay đổi hình dạng của thụ thể là khởi đầu cho quá trình truyền tin.

Bài 17.6 trang 51 sách bài tập Sinh học 10: Sơ đồ sau đây mô tả cho quá trình truyền thông tin giữa các tế bào. Hãy chú thích các thành phần được đánh số từ 1 đến 6. Nêu tên các giai đoạn (A), (B), (C) và trình bày cơ chế của mỗi giai đoạn đó.

Lời giải:

- Các thành phần: 1 – Phân tử tín hiệu; 2 – Thụ thể; 3 – Phân tử DNA; 4 – Phân tử mARN; 5 – Ribosome; 6 – Protein. 

- Các giai đoạn: 

+ (A) – Giai đoạn tiếp nhận: là giai đoạn tế bào đích phát hiện ra phân tử tín hiệu từ bên ngoài tế bào. Phân tử tín hiệu này liên kết với protein thụ thể của tế bào đích, làm thụ thể thay đổi hình dạng.

+ (B) – Giai đoạn truyền tin: Sự thay đổi hình dạng của thụ thể là khởi đầu cho quá trình truyền tin. Trong giai đoạn này, một chuỗi các phản ứng sinh hóa diễn ra trong tế bào tạo thành con đường truyền tín hiệu thông qua các phân tử truyền tin. 

+ (C) - Giai đoạn đáp ứng: Tín hiệu đã được truyền tin sẽ hoạt hóa một đáp ứng đặc hiệu của tế bào. Sự đáp ứng có thể diễn ra trong nhân hoặc trong tế bào chất.

Giải Sách bài tập Sinh học 10 trang 52

Bài 17.7 trang 52 sách bài tập Sinh học 10: Tùy theo bản chất của phân tử tín hiệu mà nó sẽ gắn vào các thụ thể đặc trưng:

- Chất gắn tan trong nước: thụ thể nằm trên màng tế bào.

- Chất gắn tan trong lipid: thụ thể nằm bên trong tế bào chất hoặc trong nhân.

Dựa vào thông tin trên, em hãy xác định thụ thể phù hợp với các loại phân tử tín hiệu sau đây: estrogen, testosterone, kháng thể, Ca²⁺.

Lời giải:

- Các hormone estrogen, testosterone có bản chất là steroid tan trong lipid → thụ thể nằm bên trong tế bào chất hoặc trong nhân.

- Kháng thể có bản chất là protein có kích thước lớn, còn Ca²⁺ là ion hòa tan trong nước, các chất này không thể vận chuyển qua màng → thụ thể nằm trên màng tế bào.

Bài 17.8 trang 52 sách bài tập Sinh học 10: Tại sao cùng một loại tín hiệu lại có thể gây ra các đáp ứng khác nhau ở các loại tế bào khác nhau?

Lời giải:

Các phân tử truyền tin trong con đường truyền tín hiệu là khác nhau và đặc trưng cho từng tế bào; các phân tử này sẽ tập hợp và truyền tín hiệu theo những cách khác nhau. Do đó, cùng một loại tín hiệu sẽ gây đáp ứng khác nhau ở các tế bào khác nhau của cơ thể.

Bài 17.9 trang 52 sách bài tập Sinh học 10: Endorphin là một chất giảm đau tự nhiên do tuyến yên và các tế bào não khác tiết ra. Khi chất này liên kết vào thụ thể của nó trên bề mặt các tế bào não sẽ có tác dụng làm giảm đau. Trong y học, người ta có thể dùng morphine với hàm lượng nhất định, tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương để giảm cảm giác đau mạnh khi lượng endorphin tiết ra không đủ. Bằng cách nào mà morphine có tác dụng giống endorphin?

Lời giải:

Endorphin và morphine là hai hợp chất có cấu trúc không gian giống nhau nên morphine có khả năng liên kết với thụ thể của endorphin do đó có tác dụng giảm đau. 

Bài 17.10 trang 52 sách bài tập Sinh học 10: Nếu tế bào không diễn ra quá trình đáp ứng sau khi đã được truyền tin thì nguyên nhân có thể là do đâu?

Lời giải:

Có thể có các nguyên nhân sau:

- Tế bào không tạo được phân tử tín hiệu.

- Phân tử tín hiệu được tạo ra nhưng không có tác dụng với tế bào đích.

- Sai hỏng cấu trúc thụ thể dẫn đến phân tử tín hiệu không thể bám vào.

- Sai hỏng một cấu trúc nào đó của tế bào đích dẫn đến không xảy ra được giai đoạn truyền tin hoặc giai đoạn đáp ứng.