Định nghĩa:
Ester là hợp chất hữu cơ được tạo thành từ phản ứng giữa acid (thường là acid carboxylic) và alcohol, có công thức tổng quát RCOOR' (với R và R' là các gốc hydrocarbon).
Tính chất vật lí:
Các ester có khối lượng phân tử nhỏ thường là chất lỏng, dễ bay hơi, có mùi thơm đặc trưng (ví dụ: ethyl butyrate có mùi dứa, benzyl acetate có mùi hoa nhài). Các ester có khối lượng phân tử lớn hơn thường là chất lỏng sánh hoặc chất rắn.
Tính chất hóa học:
Phản ứng thủy phân (phản ứng xà phòng hóa khi thủy phân trong môi trường kiềm), phản ứng cộng (đối với ester không no).
Chất béo:
Định nghĩa:
Chất béo là triester của glycerol và các acid béo (acid carboxylic mạch dài). Chúng là thành phần chính của mỡ động vật và dầu thực vật.
Tính chất vật lí:
Chất béo thường không tan trong nước, nhẹ hơn nước. Mỡ động vật thường là chất rắn ở nhiệt độ phòng, trong khi dầu thực vật thường là chất lỏng.
Tính chất hóa học:
Phản ứng thủy phân (trong môi trường acid hoặc kiềm), phản ứng cộng hydrogen (đối với chất béo không no, biến dầu thành mỡ).

1. Ester
Định nghĩa:
Ester là hợp chất hữu cơ có công thức tổng quát RCOOR′, trong đó R và R′ là các gốc hiđrocacbon. Ester thường được tạo thành từ phản ứng giữa axit cacboxylic và ancol, gọi là phản ứng este hóa.

Ví dụ: ethyl butyrate, benzyl acetate, linalyl acetate, geranyl acetate,… là các ester có mùi thơm, vì vậy thường được dùng làm hương liệu.

Tính chất vật lí:

Thường là chất lỏng hoặc rắn có mùi dễ chịu.
Không tan hoặc tan ít trong nước nhưng tan tốt trong dung môi hữu cơ.
Có nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy thấp hơn so với axit tương ứng.
Tính chất hóa học:

Thủy phân: Trong môi trường axit hoặc kiềm, ester có thể thủy phân thành axit cacboxylic và ancol.

RCOOR′+H2O → RCOOH+R′OH
Phản ứng xà phòng hóa: Ester trong mỡ (triglycerid) phản ứng với dung dịch kiềm tạo xà phòng và glycerol.

2. Chất béo (Triglycerid)
Định nghĩa:
Chất béo là trieste của glycerol (C3H5(OH)3) với axit béo (axit có mạch dài, thường 12–18C). Đây là thành phần chính của mỡ động vật và dầu thực vật, là nguồn năng lượng quan trọng của cơ thể.

Tính chất vật lí:

Chất béo rắn (mỡ) hoặc lỏng (dầu) ở nhiệt độ phòng tùy loại.

Tan trong dung môi hữu cơ (ete, xăng, benzen) nhưng không tan trong nước.
Tính chất hóa học:

Thủy phân: Khi phản ứng với nước trong môi trường axit hoặc kiềm, chất béo bị phân giải thành glycerol và axit béo:

(RCOO)3C3H5+3H2O→C3H5(OH)3+3RCOOH
Xà phòng hóa: Trong môi trường kiềm, chất béo phản ứng tạo xà phòng và glycerol:

(RCOO)3C3H5+3NaOH→C3H5(OH)3+3RCOONa
Phản ứng cộng, phản ứng oxi hóa: Nếu axit béo chưa no, có thể tham gia phản ứng cộng với brom hoặc oxi hóa.

✅ Kết luận
Ester: hợp chất hữu cơ có mùi thơm, dễ bay hơi, dễ thủy phân.
Chất béo: trieste của glycerol với axit béo, là nguồn năng lượng, tan trong dung môi hữu cơ, có thể thủy phân và xà phòng hóa.