Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt Nam (từ năm 1897 đến 1914) đã có những tác động sâu rộng và đáng kể đối với nền kinh tế Việt Nam đầu thế kỷ XX. Dưới đây là những tác động chủ yếu của cuộc khai thác này:

Biến đổi cơ cấu nền kinh tế:
Cuộc khai thác thuộc địa của Pháp đã làm thay đổi cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, từ nền kinh tế nông nghiệp tự cung tự cấp sang nền kinh tế thuộc địa phụ thuộc vào Pháp. Nền kinh tế Việt Nam chủ yếu phục vụ cho lợi ích của thực dân Pháp, đặc biệt trong các ngành công nghiệp khai khoáng, nông nghiệp và giao thông vận tải.

Phát triển các ngành công nghiệp phục vụ thực dân:
Pháp đã đầu tư xây dựng các ngành công nghiệp khai khoáng, đặc biệt là khai thác than, khoáng sản, và dầu mỏ. Việc khai thác than ở Quảng Ninh, khoáng sản ở Tây Nguyên, hay dầu mỏ ở Cửu Long đều nhằm phục vụ nhu cầu của thực dân, đồng thời tạo ra một phần nhỏ nguồn thu cho nền kinh tế Việt Nam.

Nền kinh tế nông nghiệp phục vụ xuất khẩu:
Pháp đã phát triển các đồn điền trồng cây công nghiệp như cao su, cà phê, chè, lúa gạo, và các cây trồng phục vụ công nghiệp chế biến như thuốc lá, ngô, đay. Nông sản Việt Nam chủ yếu được xuất khẩu sang Pháp và các nước thuộc địa khác, phục vụ nhu cầu của thị trường quốc tế. Tuy nhiên, sự phát triển này lại làm cho nền nông nghiệp Việt Nam bị lệ thuộc vào các loại cây trồng mà thực dân Pháp chọn lựa, dẫn đến sự mất cân đối trong sản xuất nông nghiệp.

Hệ thống giao thông vận tải:
Pháp đã xây dựng hệ thống đường sắt, cảng biển và cầu đường để phục vụ cho việc vận chuyển hàng hóa từ các vùng sản xuất về các cảng biển xuất khẩu. Đặc biệt, đường sắt nối liền các thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn, giúp việc vận chuyển hàng hóa trở nên thuận tiện hơn, nhưng phần lớn phục vụ lợi ích của thực dân Pháp, chứ không phải người dân Việt Nam.

Đặt nền móng cho nền kinh tế thuộc địa:
Cuộc khai thác đã tạo ra một nền kinh tế thuộc địa với những đặc điểm cơ bản: nền kinh tế chủ yếu phục vụ lợi ích của thực dân, phụ thuộc vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên và các sản phẩm xuất khẩu. Sự lệ thuộc này làm nền kinh tế Việt Nam ngày càng phụ thuộc vào Pháp, trong khi các yếu tố như công nghiệp và dịch vụ phát triển rất chậm.

Tác động tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam:
Cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp đã làm nền kinh tế Việt Nam rơi vào tình trạng phụ thuộc và kìm hãm sự phát triển. Sự chiếm đoạt đất đai, khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách bừa bãi và không bền vững, sự khai thác sức lao động của người dân Việt Nam một cách tàn nhẫn đã gây ra những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đối với nền kinh tế và đời sống người dân. Nền kinh tế nông dân nhỏ lẻ bị suy yếu, nông dân Việt Nam trở thành những người làm thuê trong chính đất đai của mình.

Sự phát triển của giai cấp công nhân:
Cùng với sự phát triển của các ngành công nghiệp và các công trình hạ tầng, giai cấp công nhân đã ra đời và phát triển, đặc biệt là trong các khu công nghiệp, mỏ than, và đồn điền. Tuy nhiên, điều kiện làm việc của công nhân rất khắc nghiệt, lương thấp và không có quyền lợi, làm cho mâu thuẫn xã hội ngày càng sâu sắc.

Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp (1897–1914) đã để lại nhiều tác động sâu sắc đối với nền kinh tế Việt Nam đầu thế kỉ XX. Dưới đây là phần trình bày rõ ràng, logic:

✅ Tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất đến nền kinh tế Việt Nam:
🔹 1. Kinh tế Việt Nam bị lôi kéo vào quỹ đạo kinh tế tư bản Pháp
Việt Nam trở thành thị trường tiêu thụ hàng hóa Pháp và nơi cung cấp nguyên liệu, nhân công rẻ.
Pháp đầu tư chủ yếu vào các ngành phục vụ lợi ích của chính quốc như: khai thác mỏ, đồn điền cao su, nông nghiệp xuất khẩu.

🔹 2. Cơ cấu kinh tế truyền thống bị phá vỡ
Nông nghiệp vẫn chiếm ưu thế nhưng lạc hậu, đất đai tập trung vào tay địa chủ và thực dân.
Công thương nghiệp truyền thống bị kìm hãm, thủ công nghiệp suy yếu do hàng Pháp tràn vào.

🔹 3. Xuất hiện yếu tố kinh tế tư bản chủ nghĩa
Một số cơ sở công nghiệp nhỏ, mỏ than, xi măng, nhà máy điện, xưởng cơ khí… được xây dựng.
Giai cấp tư sản và công nhân Việt Nam bắt đầu hình thành, dù còn nhỏ bé.

🔹 4. Hệ thống giao thông, cơ sở hạ tầng được xây dựng chủ yếu phục vụ mục đích bóc lột
Đường sắt, đường bộ, bến cảng… được xây dựng để vận chuyển nguyên liệu, quân sự, hàng hóa.
Tuy nhiên, chúng gián tiếp làm thay đổi diện mạo kinh tế Việt Nam và tạo điều kiện cho giao lưu hàng hóa.

📌 Kết luận:
Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất làm kinh tế Việt Nam lệ thuộc vào Pháp, phát triển lệch lạc theo hướng phục vụ chủ nghĩa thực dân. Tuy nhiên, nó cũng đặt nền móng ban đầu cho sự chuyển biến từ xã hội phong kiến sang xã hội có yếu tố tư bản, mở đường cho phong trào đấu tranh sau này.