Trong bài thơ Mùa thu và mẹ (của nhà thơ Xuân Quỳnh), việc sử dụng các từ láy có tác dụng rất lớn trong việc tạo nên vẻ đẹp âm thanh, cảm xúc và làm nổi bật ý nghĩa của từng hình ảnh trong bài. Dưới đây là một số tác dụng của các từ láy được sử dụng trong bài thơ:

1. Tạo âm hưởng, nhịp điệu cho bài thơ
Các từ láy giúp bài thơ có nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương, gần gũi và dễ đi vào lòng người đọc. Âm thanh của các từ láy như "nhẹ nhàng," "êm đềm," "bâng khuâng" làm tăng tính chất thư thái của mùa thu và cảm giác ấm áp của tình mẫu tử.

2. Gợi lên hình ảnh sinh động
Từ láy không chỉ làm cho âm điệu của bài thơ phong phú mà còn giúp gợi lên những hình ảnh sinh động, cụ thể. Chẳng hạn, từ "lung linh," "long lanh" gợi hình ảnh của ánh sáng mùa thu hay làn sóng bàng bạc của thiên nhiên, khiến người đọc dễ dàng hình dung được không gian mùa thu.

3. Diễn tả cảm xúc, tâm trạng nhân vật
Các từ láy trong bài thơ cũng có tác dụng bộc lộ tâm trạng của nhân vật, đặc biệt là cảm xúc của người mẹ. Chẳng hạn, từ "nhớ nhung" diễn tả nỗi nhớ nhung sâu lắng, dai dẳng của mẹ đối với con cái, hay từ "mềm mại" để miêu tả sự dịu dàng, ấm áp của người mẹ trong tình yêu thương vô bờ bến.

4. Tăng tính gợi cảm, lắng đọng
Nhờ vào các từ láy, những cảm xúc, tình cảm trong bài thơ trở nên lắng đọng và sâu sắc hơn. Các từ láy như "mơn man," "êm đềm," "bâng khuâng" không chỉ gợi lên vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn gợi cảm giác nhẹ nhàng, tình cảm của tình yêu thương mẹ dành cho con, thể hiện sự gắn bó bền chặt giữa mẹ và con trong mỗi mùa thu.

5. Tạo sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người
Sự kết hợp giữa các từ láy trong bài thơ còn làm nổi bật mối liên kết sâu sắc giữa thiên nhiên (mùa thu) và con người (tình mẫu tử). Các từ láy làm cho mối quan hệ này trở nên thiêng liêng và gần gũi, như những chiếc lá thu rơi nhẹ nhàng hay làn sóng êm đềm vỗ về tâm hồn.

Từ láy trong bài thơ Mùa thu và mẹ có tác dụng làm phong phú âm điệu, gợi cảm xúc và hình ảnh sinh động, từ đó giúp bài thơ trở nên dễ tiếp cận, giàu sức gợi và đầy cảm xúc. Từ láy không chỉ làm đẹp câu chữ mà còn làm nổi bật chủ đề và thông điệp sâu sắc về tình yêu thương của mẹ và sự bình yên của mùa thu.

Trong bài thơ "Mùa thu và mẹ" của nhà thơ Trần Đăng Khoa, các từ láy được sử dụng có tác dụng đặc biệt trong việc tạo nên âm điệu, cảm xúc, và hình ảnh sinh động cho bài thơ. Dưới đây là tác dụng của các từ láy:

1. Tạo âm điệu, nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương:
Các từ láy thường có âm thanh lặp lại, tạo ra một nhịp điệu đều đặn, làm cho bài thơ trở nên nhịp nhàng và dễ nghe. Điều này phù hợp với chủ đề về mùa thu và tình mẹ, mang đến một cảm giác êm dịu, dễ chịu, giống như một khúc nhạc nhẹ nhàng.

Ví dụ:

"lá rơi xào xạc" hay "lúa vàng ngào ngạt" có âm thanh nhẹ nhàng, tạo cảm giác thanh thản, nhẹ nhàng như mùa thu đang đến gần.

2. Tăng cường sức biểu cảm:
Từ láy có khả năng làm nổi bật tính chất hoặc đặc điểm của sự vật, hiện tượng, tăng sức mạnh biểu cảm cho bài thơ. Các từ láy trong bài thơ không chỉ làm tăng tính âm nhạc mà còn góp phần tạo nên hình ảnh rõ nét, sinh động hơn.

Ví dụ:

"Lúa vàng ngào ngạt": Từ láy "ngào ngạt" làm tăng tính mạnh mẽ của mùi hương của mùa thu, giúp người đọc cảm nhận được sự phong phú, dồi dào của mùa thu.

"Lá rơi xào xạc": Từ láy "xào xạc" mô tả âm thanh của lá rơi, tạo nên một hình ảnh sống động, gần gũi với thiên nhiên.

3. Gợi lên những hình ảnh sinh động, phong phú:
Các từ láy giúp bài thơ trở nên sinh động và phong phú hơn, khắc họa rõ nét vẻ đẹp của thiên nhiên và tình mẫu tử. Từ láy làm cho người đọc cảm thấy gần gũi hơn với hình ảnh mùa thu, sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên.

Ví dụ:

"Rì rào" (gió thổi, cây lá đung đưa) không chỉ là âm thanh mà còn gợi lên một không gian bao la, yên bình của mùa thu, nơi có sự kết nối mạnh mẽ giữa thiên nhiên và con người.

"Mẹ hiền hòa": Từ láy "hiền hòa" làm nổi bật tính cách dịu dàng, yêu thương của mẹ, từ đó khắc họa tình mẫu tử ấm áp, đầy yêu thương.

4. Tạo cảm giác gắn kết giữa thiên nhiên và tình cảm con người:
Việc sử dụng từ láy còn giúp tạo sự kết nối giữa các yếu tố thiên nhiên (mùa thu, gió, lá, lúa) và cảm xúc, tình cảm của con người (tình mẹ, tình yêu thương). Nó thể hiện một mối liên hệ mật thiết và hòa quyện giữa thiên nhiên và tình cảm gia đình.

Tóm lại, tác dụng của các từ láy trong bài thơ "Mùa thu và mẹ" là làm cho bài thơ thêm phần sinh động, giàu hình ảnh, âm thanh, đồng thời khơi gợi những cảm xúc sâu lắng về mùa thu và tình mẹ.