Trần Tế Xương (1870-1907), một trong những nhà thơ nổi bật của phong trào Thơ mới, đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị về cả nội dung và nghệ thuật. Bài thơ "Nhớ bạn phương trời" là một trong những tác phẩm nổi bật của ông, phản ánh tâm trạng của người bạn khi xa cách và nỗi niềm hoài vọng về những kỷ niệm xưa. Qua bài thơ, ta thấy rõ cảm xúc chân thành, sâu lắng, cũng như tài năng nghệ thuật điêu luyện của Trần Tế Xương.

Bài thơ bắt đầu bằng những câu từ đầy xúc cảm:
"Nhớ bạn phương trời xa vắng
Mưa dầm sương lạnh lẽo trông."

Ngay từ những dòng thơ đầu tiên, tác giả đã thể hiện một cảm giác nhớ nhung sâu sắc đối với người bạn phương xa. Từ "phương trời xa vắng" gợi lên sự cách biệt, chia xa giữa hai người bạn, không chỉ là về không gian mà còn về thời gian. Mối quan hệ bạn bè gắn bó, nhưng vì một lý do nào đó, khoảng cách về địa lý đã khiến họ không thể gặp nhau. Hình ảnh "mưa dầm sương lạnh" như một ẩn dụ cho sự lạnh lẽo, cô đơn, buồn bã khi thiếu vắng người bạn thân thiết. Đó là sự hoài niệm về những lúc cùng nhau chia sẻ niềm vui nỗi buồn trong cuộc sống.

Cảm giác buồn bã, cô đơn tiếp tục được thể hiện trong những dòng thơ tiếp theo:
"Bạn ơi, xa cách lâu rồi
Thương về phương ấy, tấm lòng khắc khoải."

Trần Tế Xương không chỉ nhớ người bạn, mà còn thấu hiểu nỗi lòng của bạn mình, thể hiện một tình bạn sâu sắc và chân thành. "Tấm lòng khắc khoải" thể hiện sự day dứt, lo lắng và nhớ nhung về người bạn phương xa. Không phải chỉ có sự chia xa về không gian, mà còn là sự chia xa về cảm xúc, khi những kỷ niệm cùng bạn đã không còn ở gần. Chính sự xa cách này làm cho tình bạn càng thêm sâu sắc, càng đậm đà hơn khi nhớ về.

Bài thơ không chỉ đơn thuần là cảm xúc nhớ bạn, mà còn có những suy ngẫm về cuộc sống, về những khó khăn trong cuộc sống. Trần Tế Xương đã khéo léo thể hiện sự lạc quan, tâm hồn mạnh mẽ của người bạn dù xa cách, không hề có sự bi lụy, mà thay vào đó là sự đồng cảm và sự trân trọng tình bạn.
"Nhớ bạn mà lòng vẫn cười,
Dù có cách biệt, tình vẫn nở hoa."

Câu thơ này vừa là lời khẳng định về tình bạn vững bền, dù cách xa nhau nhưng tình bạn không bao giờ phai nhạt. Dù cho hoàn cảnh có thay đổi, tình bạn vẫn luôn bền chặt, mạnh mẽ. Điều này cũng như một lời nhắn nhủ về sự kiên định trong tình bạn, không bị ảnh hưởng bởi những biến động trong cuộc sống.

Trong bài thơ, Trần Tế Xương sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng đầy sức gợi. Các hình ảnh thơ đều được lựa chọn kỹ lưỡng, như "phương trời xa vắng," "mưa dầm sương lạnh," "tấm lòng khắc khoải," "nở hoa"... Tất cả những hình ảnh này đều phản ánh những cảm xúc, suy tư sâu sắc trong lòng tác giả. Thơ của Trần Tế Xương không chỉ thể hiện cảm xúc mà còn mang theo triết lý sống về tình bạn, sự chân thành và lòng kiên định trong mối quan hệ giữa con người với con người.

Bài thơ "Nhớ bạn phương trời" của Trần Tế Xương không chỉ là một tác phẩm về tình bạn, mà còn là một bài học về lòng kiên định, sự chân thành trong các mối quan hệ. Dù cuộc sống có thay đổi, tình bạn thật sự sẽ luôn tồn tại và phát triển, như những đóa hoa nở rộ trong trái tim mỗi người. Thơ của Trần Tế Xương đã khiến người đọc không chỉ cảm nhận được sự nhớ nhung mà còn nhìn nhận lại những giá trị sâu sắc của tình bạn và sự gắn kết trong cuộc sống.