Trong bài thơ "Hồi hương ngẫu thư" của tác giả Nguyễn Khuyến, có sự xuất hiện của biện pháp tu từ đảo ngữ và câu hỏi tu từ, thể hiện qua một số câu thơ nhất định. Dưới đây là ví dụ và tác dụng của chúng:

Biện pháp tu từ: Đảo ngữ

Ví dụ: "Cảnh vật như xưa."
Tác dụng: Đảo ngữ giúp nhấn mạnh sự thay đổi, tạo cảm giác bất ngờ, làm nổi bật sự khác biệt giữa quá khứ và hiện tại. Điều này thể hiện sự xót xa, tiếc nuối của tác giả về quê hương, nơi đã không còn như xưa.
Biện pháp tu từ: Câu hỏi tu từ

Ví dụ: "Bao giờ cho đến tháng Mười?"
Tác dụng: Câu hỏi tu từ này không nhằm mục đích tìm câu trả lời, mà thể hiện nỗi băn khoăn, sự chờ đợi và lòng hoài niệm về quá khứ. Câu hỏi này gợi lên sự mong mỏi, tiếc nuối khi tác giả nhớ về quê hương và những thay đổi đã diễn ra.
Tác dụng chung của các biện pháp tu từ:

Đảo ngữ và câu hỏi tu từ giúp tăng thêm sự sâu lắng và cảm xúc cho bài thơ. Chúng làm nổi bật tâm trạng của tác giả, thể hiện nỗi nhớ nhung, sự xót xa trước sự thay đổi của quê hương và thời gian. Biện pháp tu từ này cũng làm cho bài thơ trở nên sinh động và giàu ý nghĩa hơn, khắc họa được một cách rõ nét cảm xúc và suy tư của tác giả.

Trong bài thơ "Hồi Hương Ngẫu Thư" của Nhất Hạnh, tác giả sử dụng một số biện pháp tu từ để tạo ra cảm xúc mạnh mẽ và làm nổi bật những nội dung mà ông muốn truyền tải. Một trong những biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ này là đảo ngữ và câu hỏi tu từ.

1. Đảo ngữ:
Đảo ngữ là biện pháp tu từ trong đó các từ ngữ trong câu được sắp xếp lại không theo thứ tự thông thường nhằm nhấn mạnh ý nghĩa và tạo ra một ấn tượng đặc biệt. Một ví dụ về đảo ngữ trong bài thơ "Hồi Hương Ngẫu Thư" là câu:

"Ta về, thắp đuốc lên mà xem."
Trong câu này, đảo ngữ là việc đảo từ "thắp đuốc lên mà xem" để nhấn mạnh sự hành động mang tính quan sát và chiêm nghiệm của người về quê hương. Câu này không chỉ thể hiện sự quay trở lại, mà còn gợi lên một hình ảnh đầy ấn tượng về sự tìm kiếm và sự trở về với quá khứ.

Tác dụng của đảo ngữ:
Nhấn mạnh cảm xúc: Việc đảo ngữ làm cho người đọc cảm nhận được sự trăn trở, sự bối rối, hay sự hoài niệm của tác giả.
Tạo ấn tượng mạnh: Đảo ngữ khiến cho câu thơ có âm hưởng và nhịp điệu đặc biệt, gây ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.
2. Câu hỏi tu từ:
Câu hỏi tu từ là câu hỏi không nhằm để nhận câu trả lời mà chỉ để thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của người nói. Trong bài thơ này, một ví dụ về câu hỏi tu từ là:

"Câu hỏi: "Ai là người nhớ quê hương?""
Tác giả dùng câu hỏi này để bày tỏ sự băn khoăn, trăn trở về tình yêu quê hương, cũng như cảm giác nhớ nhung da diết khi đã rời xa nơi chôn rau cắt rốn.

Tác dụng của câu hỏi tu từ:
Thể hiện tâm trạng: Câu hỏi tu từ thể hiện sự bối rối, khó khăn trong việc trả lời câu hỏi về lòng yêu quê hương, tạo ra sự suy ngẫm sâu sắc.
Khơi gợi cảm xúc: Câu hỏi tu từ không cần câu trả lời mà chỉ nhằm khơi gợi cảm xúc trong lòng người đọc, để họ tự đặt mình vào hoàn cảnh và cảm nhận.